هفتبرکه: این روزها دوباره فصل گنار فرا رسیده است. جنوب فارس از مناطقی است که گنار در آن خواهان زیادی دارد و خواص گیاهی زیادی برای آن شمرده میشود، اما گاهی دو گیاه خارپنبه و خارمریم و البته خواصی که به آنها نسبت داده میشود با هم اشتباه گرفته میشود. عالیه سادات رفعت حقیقی، دکترای فیزیولوژی تولید گیاهان باغبانی و متخصص گیاهان دارویی، در این نوشته در مورد شناخت این دو گیاه نوشته است.
عالیه سادات رفعت حقیقی: خیلی از افراد به اشتباه گیاه Onopordum Leptolepis را خار مریم میدانند. گیاه خارمریم با نام علمی Silybum Marianum خارهای کاپیتول رو به پایین هست و ساقههای آن فاقد کرک و خار است.
گیاه خار پنبه یا مارتیغال ایرانی با نام علمی Onopordum Leptolepis با نام محلی گل گوهرو، گِنار و…، خارهای کاپیتول رو به بالاست و ساقهاش پوشیده از کرک و خار است.
ماده موثره سیلیمارین که در درمان نارساییهای کبدی موثر است، فقط در پوسته قهوهایرنگ بذر خار مریم وجود دارد که تنها از طریق فرآوری قابل استفاده است.
قسمت خوراکی گیاه خارپنبه (گل گوهر) قسمت نهنج آن است که خاصیت دارویی آن به واسطه دارا بودن ترکیبات آنتیاکسیدانی در رفع مشکلات گوارشی و رودهای موثر است.
هر دو گیاه متعلق به خانواده کاسنیان هستند. عرقیات تولید شده از کلاله و سایر اندامهای این دو گیاه فاقد ارزش دارویی است.
نکته قابل توجه این که داروهای گیاهی بسیار متعدد و متنوعی وجود دارد که علیرغم شباهتهای ظاهری، هر کدام خواص ویژه خود را دارند. از این رو، فهم درست درباره فواید یک گیاه و مصرف آگاهانه آن بسیار ضروری است. فرد نباید به صورت ناآگاهانه و خودسر اقدام به مصرف گیاهان دارویی و ترکیب آنها کند.
در جمعبندی باید گفت بر خلاف تصور برخی، اسم گنار، خار مریم نیست و این گیاه و عرق آن برای کلیه تاثیر خاصی ندارد. البته این موضوع چیزی از خوشمزگی آن و هیجان پاک کردنش کم نمیکند.