هفتبرکه: سفرههای رمضانی طعم و رنگ متفاوتی از ماههای دیگر سال دارد. خیلی از خوردنیها و دسرهایی که در طول سال جایی در سفره ندارند در رمضان فرصت خودنمایی پیدا میکنند. هر خانوادهای با توجه به توان مالی انتخابهای متفاوتی داشته باشد ولی همه هم نظرند که سفره رمضان باید متفاوت با دیگر ماهها باشد.
مریم مالدار در گزارش نگاهی به سفرههای ماه رمضان، خوردنیها، غذاهای خاص و دسرها کرده است. برخی از این خوردنیها سالهاست پای سفره هستند. بعضیها هم حاصل خلاقیت زنان خانهدار در سالهای اخیر است یا این که از کشورهای دیگر آمدهاند که سفره رمضان را خاص کنند.
با همه اینها سفرههای رمضان بیش از هر چیز با حضور اعضای خانواده در کنار هم است که مزه میدهد.
زک نال
آغوز از غذاهایی است که همیشه در دسترس نیست. اما وقتی در خانه باشد میتوان آن را به شیوههای مختلفی برای سفره آماده کرد.
معمولا آغوز گوسفند یا کهره را چند روز اول تولد بزغاله، جمعآوری میکنند. بعد برای افزایش حجم مقداری شیر طبیعی به آغوز اضافه میکنند و آن را داخل ظرف دردار معدنی روی هیزم یا شعلهای گاز خیلی کم میگذارند تا آرام آرام مثل پنیر ببندد.
معمولا اگر روی اجاق گاز باشد برای برشته شدن رویه و سفت شدن، باید آن را داخل فر بگذارند یا زغال روی در ظرف هم باشد تا قسمت بالای آغوز هم پخته شود.
کیک مهوهای
مهوه همراه با نان محلی مانند بالاتوه و نیننی پای ثابت سفرههای افطار است. اما برای تنوع میتوانید به سراغ کیک مهوهای هم بروید.
۳ عدد تخم مرغ را با نمک خوب هم میزنیم بعد یک لیوان ماست و نصف لیوان روغن را به آن اضافه میکنیم و یک دقیقه هم میزنیم تا خوب با هم قاطی شود.
بعد آرد بکینگ پودر، خمیر مایه، شکر و رازیانه را اضافه میکنیم و دوباره هم میزنیم تا مخلوط یک دستی به دست بیاید حوصله داشتید میتوانید از همزن برقی هم استفاده کنید.
خمیر را در قالبی که از قبل چرب کردهایم میریزم. روی خمیر بالایی؛ مهوه میریزیم. اگر به دنبال تنوع هستید میتوانید زعفران دمکرده، کنجد، سیاهدانه و زعتر هم همراه مهوه روی کیک بریزید. خمیر را یک ساعت جای گرم میگذاریم تا بالا بیاید. بعد قالب را در فر اول حرارت پایین به مدت ۳۰ دقیقه با حرارت ۱۸۰ قرار میدهیم.
کیک مهوهای یک جور کلوچه خودمان است که به قولی گراشی «دست و دل» بیشتری برای آن گذاشته شده است.
کله و اشکمه شب ۲۷ رمضان
اگر افطار شب ۲۷ رمضان به خانه اقوام و دوست و آشنا به ویژه «خونه گپتریا» زنگ بزنید و بپرسید: «اشاو افطار چه توتشن؟» احتمال شنیدن جواب:«کَله» بسیار زیاد است. این سنت در برخی شهرها از جمله گراش وجود دارد.
طبق یک باور که البته تاریخ هم آن را تایید نمیکند، ابن ملجم مرادی شب ۲۷ رمضان قصاص شده و به این خاطر مردم کلهپاچه میخورند.
شیوه مطلوب گراشیها برای آماده سازی کله و پاچه سوزاندن آن است. بعد از شستن پر مکافات سیرابی و شکم میرسید به طبخ که بهترین حالت داشتن زودپز است.
برای زودتر پخته شدن، بعضیها کله را به دو نیم تقسیم میکنند ولی عدهای کله درسته را ترجیح میدهند تا آب کله زلال و خوشرنگ باشد.
بعد از جوشاندن اولیه با مقداری نمک و پیاز و دور ریختن آب آن در دومین مرحله در دیگ یا زودپز کله پاچه را ریخته و مقداری؛ نمک، زردچوبه،سیر،ادویه و تمام خوشبوکنندهها و طعم دهندههای خوراکی که دم دستتان بود اضافه میکنید تا چند ساعتی بپزد و آماده شود.
برخلاف باور عامه، متخصصان تغذیه معتقدند، شربت آبلیمو تگری که ضمیمه کلهپاچه است نه تنها «چربی کله اُشنابُلِنِه» بلکه «کمک اکود چربیش بدتر تک دل و ریده وامنه»
لطفا بعد از کلهپاچه نوشیدنی گرم میل کنید.
پکوره
یکی از پیش غذاهای معروف هندی که جز پرطرفدارترینها در جنوب است. پکوره یا پاکوره هندی از ترکیب؛ آرد نخودچی، آرد گندم، مخمر، فلفل سبز تند، پیاز و سیر رنده، سبزیهایی مثل جعفری و تره درست میشود با مقداری ادویه که شامل:«نمک، زردچوبه و ادویههایی که بوی تندی داشته باشند مانند:« زنجبیل، زیره، پودر گشنیز، فلفل قرمز» تهیه میشود. پس از یک الی دو ساعت استراحت کردن خمیر، با با قاشق آن را داخل روغن سرخ میکنند.
کاسترد/ کستر
یکی از دسرهای معمول جنوب در کنار ژله، کارامل، پشه و دیگر خوشمزههای ترکیبی است. یک الی دو قاشق غذاخوری پودر کاسترد را در نیم لیتر شیر و مقداری شکر حل میکنند و میگذارند روی شعله تا غلیظ شود.ترکیب کردن نارگیل، پودر مغز، مقداری گلاب و یا عرق هل میتواند خوشمزگی دسر را بیشتر کند.
ژله/جِلی
دسر معروف و شناخته شده در همهی جای دنیا که مصرف این دسر در ماه رمضان بین گراشیها سر به فلک میکشد. ترکیب پودر ژله و آب و گذاشتن آن روی حرارت که به نقطه جوش برسد و سپس در ظرف ریخته و در یخچال میگذارند تا ببندد. راحتترین و خوشرنگترین دسرهای ماه رمضان.
مهلبیه
یکی از دسرهای جدید خلیجی که چند سالی است با کمرنگ شدن پشِ خودش را بین جنوبیها جا انداخته است. مادر مزهی مهلبیه را کاملا مشابه با فرنی میداند که آرد برنج نرمتر و گلاب بیشتری دارد و فرنی دسر خوشمزهتر و کمهزینهتری است نسبت به یار خارجکیاش. مهلبیه مانند کارامل و ژله و کاسترد پودر آمادهای است و با شیر ترکیب میشود.
نخود
نخود و لیتک کنار سفره افطار برخی گراشیها مانند سیب زمینی و سس است.هماهنقدر جدا نشدنی.لیتک یکی از نانهای مهوهای گراشی است که روی توه درست میشود.هر چند سالاد نخود که ترکیب کاهو و خیار خرد شده با نخود آبپز که با زردچوبه و ادویه کمی در روغن تفت گرفته و چانا ماسالای هندی و پاراتا هم ترکیبهای بینظیری است اما قطعا طرفداران نخود ساده بیشتر است.
فالوده
پیش غذای خنک و خوشمزه دم افطار که معمولا بعد از خرما و دوغ یا خرما و چای دومین گزینه خوردنی افطار است. رشته فالوده محلی با نشاسته است و معمولا ماه رمضان بیشتر مغازهدارها در منزل درست میکنند و میفروشند.
رشته فالوده نمونه خارجی هم دارد و برخیها از خارجی را ارج مینهند هر چند با رشته سوپی یا همان ورمیشل هم همان ترکیب را به شما میدهد. فالوده محلی آماده است اما فالوده خارجی و رشته ورمیشل را آبپز میکنند و پس از پخت آن را در آب یخ قرار میدهند و بعد در کَدَح شکر و گلاب و آب یخ میریزند سپس رشتهها را میریزند.