هفتبرکه – مریم مالدار: در بحث ظروف چینی و لوازم آشپزخانه، ما گراشیها تا دلت بخواهد چیزهایی داریم که «از دَسَه نزاوت» و همیشه مثل طلا و ارز، جزو لوازم و سرمایههای زندگی است. هر چه قدیمیتر بهتر و صدالبته گرانتر! از جمله اینها میتوان به ظروف آرکوپال با طرح گراشیپسندِ گل ویکتوریا و گل آبی، و در ادامه ظروف هفترنگ یا طلاییِ معروف به ظرف زردِ آمریکایی اشاره کرد.
یعنی خیلی عجیب نیست اگر در گیر و دار زندگی، یکی برود ظرففروشی و شش پیاله یا حتی کل سرویس ظرف آرکوپال جهازش را بفروشد؛ چون درست مثل سکه یا درهم یا هر چیز ارزشمندی که روزانه قیمتش سر به فلک میکشد، قیمت آرکوپال و ظرف آمریکایی هم صعود میکند.
قدمت این ظروف را حدودا میتوان با ظروف گلسرخِ و گلگندمی برابر دانست. در واقع در هر خانهای حداقل دو سری کامل ظرف وجود داشته است، یک سری برای استفاده روزانه؛ و یک سری هم آرکوپال یا ظرف آمریکایی برای پذیرایی از مهمان.
آرکوپال فرانسی
آرکوپال حدود ۶۰ سال پیش در شمال فرانسه متولد شد و الآن کارخانههایش در چین، امارات و آمریکا هنوز هم آن را تولید میکنند. آرکوپال یک خواهر معروف و محبوب هم دارد به نام لومینارک که هر دو محصول خانواده «آرک» فرانسه هستند (اینجا).
اما با گذشت این همه سال و ورود طرح و رنگهای جدید، این که چطور هنوز این دو برند در گراش به شکل جدی پرچمدار جهیزیه عروسی است جای سوال است و باید به شکل موشکافانهی بررسی کرد. فیالحال به همین بسنده میکنیم که میگویند: ظروف جدید ظرافت آرکوپال را ندارند، یعنی نمیتوان برای یک مهمانی سینفره، خیلی راحت هر سی عدد بشقاب را روی هم گذاشت و جابهجا کرد.
از آنجایی که اکثر گراشیها همیشه دوراندیشاند و فکر ریزبهریز خوب و بد دنیا را میکنند، میگویند: «خب، اگر قرار بر مهمانیهای بزرگتر با تعداد مهمانان بیشتر شد، در یک خانواده یا اقوام همه ظرف آرکوپال دارند و میشود برای گذراندن مهمانی، از خاله یا عمه تعدادی ظرف امانت بگیریم تا تمام ظروف ست باشد.» این تفکر باعث شده بسیاری از خانمهای گراشی با شنیدن اولین غَئک نوزاد دختر به فکر خرید سری کامل ظروف بالا باشند و یا حتی به شکل موروثی، خودشان استفاده نکنند و ظرفها را برای دخترشان بگذارند. و این چرخهی باز نکردن طی سالیان سال به شکل متوالی تکرار شود و از همیشه نابتر و اصیلتر شود. هنوز نمیدانم چه جوهری در مراحل ساخت اولیهی این ظرفها استفاده شده که حتی دستهدوم این ظروف هم خریدار دارد و در ویترین برخی فروشگاهها از جمله کاخ بلور خودنمایی میکند.
ظرف اِمریکایی
و اما بگویم از ظرف زرد یا سفید آمریکایی که برای گراشیها نشانهی فخر است و ثروت! این ظرفها با برند fire king محصول شرکت اَنکور-هاکینگ هستند که در سال ۱۹۰۵ در ایالت اوهایو آمریکا تاسیس شد (اینجا). ظاهرا تولید این برند در دهه ۱۹۵۰ میلادی شروع شده است و همین الان در بقیه جاهای دنیا هم به عنوان یک جنس عتیقه vintage دستبهدست میشود.
اما در گراش، اسم برند و شرکت و محل تولید و همه چی در یک چیز خلاصه شده: ظرف اِمریکایی! هر چند نمونههای مکزیکی و مشابه کار هم در بازار وجود دارد (مثلا ظرف مکزیکی وسطش سفید است و دورش زرد) اما ساخت بلاد کفر چیزِ دیگری است!
شاید دلیل محبوبیت این ظرف را بتوان سادگی و رنگ بسیار جذابش دانست: یک ظرف ساده هفترنگ و یا یک نوع طلایی خاص با دورچین کنگرهای با فاصله معین.
طرفداران این دو ظرف مثل طرفداران تیمهای فوتبال که یا آبیاند یا قرمز، فقط هوادارِ پر و پا قرص یک نوعاند: یا آرکوپال یا ظرف آمریکایی! شما کدام طرفید؟