خوردن ملخ: خوب، بد، زشت

هفت‌برکه – گریشنا: از نظر بهداشتی تا زمانی که سمپاشی نشده باشد، خوردن ملخ اشکالی ندارد. خوردن ملخ از نظر شرعی هم اشکالی ندارد. ولی همچنان خیلی‌ها خوردن ملخ را کار زشتی می‌دانند.

ورود ملخ‌ها هرچند باعث نگرانی کشاورزان می‌شود، ولی برای برخی مردم جنوب ایران و شهر گراش یک نوبرانه‌ی بهاری است. این روزها خوردن یا نخوردن ملخ سرخ‌کرده که در زبان محلی به آن «مئگِ» می‌گویند، یکی از موضوعات پرچالش در گفتگوهای بین مردم است. آیا خوردن ملخ یک نوع حشره‌خواری لاکچری است یا ملخ‌خوری کاری زشت و بی‌فرهنگی است؟

ملخ حلال است

خوردن ملخ موضوع تازه‌ای نیست؛ هر چند در دوره‌های مختلف نگاه مردم به خوردن این حشره نوسان داشته است. ملخ تنها حشره‌ای است که خوردن آن از نظر شرعی حلال است.

در سایت مقام معظم رهبری در مورد صید ملخ آمده است: «اگر ملخ را با دست‏ یا به وسیله دیگرى زنده بگیرند بعد از جان دادن خوردن آن حلال است…» حلال بودن ملخ در رساله دیگر مراجع تقلید نیز دیده می‌شود.

ملخ به عنوان یک گزینه خوراکی

مردم به ملخ به عنوان یک خوراک نگاه نمی‌کنند، بلکه خوردن ملخ همانند تنقلات، بیشتر برای سرگرمی و تنوع غذایی است. با این وجود ملخ می‌تواند در میان گزینه‌های غذایی نیز قرار بگیرد.

محمدحسین عزیزی در گفتگو با خبرگزاری میزان گفته است: «تحقیقات علمی و آزمایشات انجام شده نشان می‌دهد مصرف حشراتی، چون ملخ و جیرجیرک نه تنها ضرر ندارد بلکه سرشار از پروتئین است و از دیرباز این حشرات در شهرهای سیرجان، نیشابور، سبزوار، کرمان و خراسان مورد استفاده قرار می‌گرفت.»

رئیس انجمن علوم و صنایع غذایی ایران خاطر نشان کرد: «با توجه به وجود میکروب‌های متعدد در بدن حشرات، با پختن و سرخ کردن، آلودگی‌ها از بین رفته  و می‌تواند فواید بسیاری داشته باشند.»

در تماس خبرنگار گریشنا با انجمن علوم و صنایع غذایی ایران، این گفتگوی رییس انجمن تایید شد، هر چند تاکنون در ایران عرضه ملخ وارد صنایع غذایی نشده است. در کشورهای دیگر ملخ به صورت خوراک و اسنک وجود دارد.

خرید و فروش ملخ ممنوعیتی ندارد

آیا خرید و فروش ملخ ممنوع است؟ سمیه خرم‌روز، روابط عمومی معاونت بهداشت دانشکده علوم پزشکی گراش، در پاسخ به پرسش خبرنگار گریشنا گفت: «از طرف این معاونت و بخش بهداشت محیط تاکنون ممنوعیتی برای خرید و فروش ملخ اعلام نشده است. تنها نگرانی ما در این مورد مسمومیت است چون ممکن است از طرف جهاد کشاورزی برای حفظ محصولات کشاورزی سمپاشی شود. به خاطر همین شهروندان در خوردن ملخ جانب احتیاط را نگه دارند.»

اما جهاد کشاورزی نیز خبر داد تاکنون نیازی به سمپاشی نبوده است. راجی، روابط عمومی مدیریت جهاد کشاورزی گراش، گفت:‌ «با توجه به گزارش‌های مردمی از دهستان فداغ در خصوص هجوم ملخ صحرایی، اکیپی از کارشناسان مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان گراش برای پایش مزارع و باغات به منطقه اعزام شدند و ضمن بررسی میدانی مناطق، خوشبختانه تا به امروز تراکم ملخ در مزارع و باغات خیلی کم بوده و تجمع و کانون ملخ بیشتر در محدوده روستاها می‌باشد. با بازدیدهای مستمر صورت گرفته، به مرور از شدت و تجمع ملخ به صورت طبیعی به دلیل سرسبز بودن مراتع کاسته شده و تا الان نیازی به مبارزه شیمیایی علیه آفت در شهرستان وجود ندارد.»

در استعلام گریشنا از بیمارستان گراش نیز اعلام شد در روزهای گذشته‌، کسی برای مسمومیت در اثر خوردن ملخ به بیمارستان مراجعه نکرده است.

یک سوم گراشی‌ها ملخ می‌خورند

با داغ شدن موضوع خوردن ملخ در فضای مجازی، کانال تلگرامی گریشنا در یک نظرسنجی از مخاطبان، دیدگاه آن‌ها را در مورد خوردن یا نخوردن ملخ پرسید. (نظرسنجی در گریشنا)

بیش از هزار نفر در این نظرسنجی شرکت کردند. از هر سه نفر گراشی، یک نفر خوردن ملخ را تست کرده است و در مجموع ۵۶ درصد یعنی بیش از نیمی از شرکت‌کنندگان موافق خوردن ملخ بودند.

۱۲ درصد مخالف و ۲۶ درصد کاملا مخالف خوردن ملخ هستند. یعنی در مجموع ۳۸ درصد با خوردن ملخ مخالف هستند. شش درصد باقی‌مانده نیز اعلام کرده‌اند گراشی نیستند.

نتایج این نظرسنجی نشان داد با وجودی که در گراش موافقان خوردن ملخ بیش از مخالفان آن است، اما اختلاف نظر شدیدی بین دو گروه وجود دارد. این اختلاف نظر در گروه‌های گفتگوی واتساپی نیز وجود داشت. شما هم می‌توانید نظرتان را پایین این پست بنویسید.

بخشی از مخالفت‌ها به خاطر حضور مردم برای گرفتن ملخ در برخی خیابان‌ها بود. در شب‌های ۱۶ و ۱۷ فروردین برخی از افراد برای گرفتن ملخ‌ به محل‌هایی که نورافکن و برج نوری نصب شده است رفتند. برای پیشگیری از تصادف و حوادث ترافیکی، برج‌های نوری نزدیک بیمارستان خاموش شد.

بارها شعر «ملخ بوستان خورده مردم ملخ» از سعدی در فضای مجازی تکرار شد.

ملخ یا میگو؟!

در برخی نقاط ایران نام ملخ و میگو با یکدیگر جابه‌جا استفاده می‌شود. در زبان فعلی فارسی، میگو یک حیوان دریایی است و ملخ به عنوان یک حشره بیابانی شناخته می‌شود، اما در ویکی‌پدیا این دو کلمه هم ریشه دانسته شده است. (ملخ در ویکی‌پدیا)

واژه فارسی «ملخ» از بلخی μαλαχο‏ (malaxo) وام گرفته شده‌است. که خود برگرفته‌است از ایرانی باستان madaxa است. در زبان‌های ایرانی غربی به «میگ» تحول یافته که بعدها در جنوب ایران به صورت «میگو» در آمده و برای نامیدن یکی از آبزیان همانند با ملخ به کار رفته‌ است.

ممکن است شما نام ملخ دریایی را هم بشنوید. در ایران کلونی‌های ملخی که از شمال آفریقا و عربستان با عبور خلیج فارس به ایران می‌رسند به عنوان ملخ دریایی شناخته می‌شود. البته این ملخ‌ها به عنوان ملخ بیابانی هم گفته می‌شود. پس ملخ دریایی ربطی به میگو ندارد.

تست کنید

در اغذیه‌فروشی‌ها نمی‌توانید این خوردنی را پیدا کنید، اما اگر در فروردین و اردیبهشت مهمان خانه‌ی گراشی‌ها باشید، ممکن است روبه‌روی شما یک خوردنی عجیب قرار بگیرد. در هر حال اگر اهل ریسک هستید و به دنبال یک غذای خاص می‌گردید، پیش‌نهاد ما این است برای یک بار که شده، خوردن ملخ را تست کنید.