دوره‌ای که در انتظار همه است

گریشنا:چند سال از عمر شما می‌گذرد؟ شاید تا رسیدن به دوره‌ی میانسالی تنها چند قدم فاصله دارید و شاید هم در آن گروه‌هایی قرار دارید که فکر می‌کنند آدم‌های پیر، از همان اول پیر به دنیا آمده‌اند و تا رسیدن به میانسالی فرصت زیادی باقی است. در هر گروه که باشید مهم این است که دیر یا زود دوره‌ی میانسالی به همه ما سر می‌زند.

پنجم تا یازدهم مهر ماه به عنوان هفته ملی سالمند تعیین شده است به همین مناسبت اداره‌ی بهداشت شهرستان مطلبی را برای گریشنا ارسال کرده است که خواندن آن ما را با این دوره از زندگی بیشتر آشنا می‌کند:

به گفته دکتر محمد نبی محمدی، معاون بهداشتی دانشکده علوم پزشکی، در خصوص هفته ملی سالمند؛ در سال ۱۹۵۰ میلادی، دویست و پنج میلیون نفر از جمعیت جهان را سالمندان تشکیل می‌‌دادند که در سال ۲۰۱۲ این رقم به هشتصد‌و‌ده میلیون نفر رسید و پیش‌بینی می‌شود که این رقم تا سال ۲۰۵۰ میلادی به دو میلیارد نفر برسد.

در حال حاضر حدود شصت درصد از کل جمعیت سالمندان دنیا در کشورهای در حال توسعه متمرکز هستند و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۵۰ میلادی این میزان به هشتاد درصد برسد. سرعت رشد جمعیت افراد بالای شصت سال در جهان، بیش از سرعت رشد کل جمعیت جهان می‌باشد. بر اساس آخرین آمار در کشور ما حدود ۸.۲ درصد از جمغیت کشورمان را سالمندان تشکیل می دهند. بنابراین کشور ما نیز مانند سایر کشورهای جهان، در حال تغییر الگوی جمعیتی، به سمت سالمند شدن است، ولی تفاوت مهم، شتاب بالای پیر شدن جمعیت، در کشور ما است. با توجه به پدیده‌ی مهم گذار جمعیتی کشور به سوی سالمندی، با عنایت به چند وجهی بودن خدمات مرتبط با سلامتی سالمندان ضروری است موضوع فوق به عنوان یک اولویت مهم، در صدر سیاست‌ها و برنامه‌های کشور قرار گیرد. پیری جمعیت پروسه‌ای است که در تمام کشورهای جهان اتفاق می‌افتد.

عواملی که در این روند به ایفای نقش می پردازند:

افزایش طول عمر: در بیشتر نقاط جهان، مردم اکنون بیش از دهه‌های پیش زندگی می‌کنند. اگر جهان را به عنوان مجموعه‌ای واحد در نظر بگیریم، امید به زندگی از دهه ۱۹۵۰ به این سو حدود بیست سال افزایش یافته است.

کاهش باروری: امروزه نرخ باروری در جهان از پنج کودک برای هر زن در سال ۱۹۵۰ به حدود ۲.۵ کودک کاهش یافته و پیش‌بینی شده که این نرخ در سال ۲۰۵۰ میلادی به ۲.۲ کودک برای هر زن برسد. طبیعتا با کاهش میزان زاد و ولد در میان خانواده‌ها، سهم سالخوردگان از جمعیت نیز افزایش می‌یابد.

سالمندی فرآیندی است که متوقف نمی‌شود و تنها با داشتن زندگی سالم و مراقبت‌های ویژه می‌توان این دوران را به دورانی مطلوب و لذت بخش و توأم با سلامتی تبدیل کرد. سلامت سالمندان یکی از مسائل و مشکلات بهداشتی در اکثر جوامع است و مقابله با این مشکلات نیازمند سیاست گذاری و برنامه ریزی های صحیح و دقیق می‌باشد. نیازهای جسمانی در سنین پیری از اهمیت فراوانی برخوردار هستند و مسائل روانی ناشی از سالمندی نیز تحولات بسیاری در روش زندگی این گروه بوجود می‌آورد.

در دوره‌ی سالمندی شخص ممکن است به دلیل محدودیت‌های مرتبط با تغییرات پیری برای برآورده کردن نیازهای اساسی به کمک دیگران نیاز داشته باشد. در این راستا آموزش بهداشت و شیوه‌ی زندگی سالم به سالمندان و افراد خانواده‌ی آنان امر مهمی است که می‌‌تواند بسیاری از مشکلات ناشی از تغییرات پیری را کنترل و یا به تعویق انداخته و سلامتی سالمندان را حفظ نماید. سالمندان هر جامعه ذخایر باارزشی هستند که باید اقدامات لازم برای برخورداری بهینه از خردمندی و کاردانی آنان در خانواده و جامعه را به کار بست.

از طرف دیگر فراهم ساختن زمینه‌ی مشارکت سالمندان در فرآیند توسعه و ترویج ارتباط بین نسل‌ها و توجه به وضعیت سالمندان بسیار مهم و ضروری به نظر می‌رسد. البته با افزایش سن، احتمال آسیب‌پذیری افراد نیز افزایش می‌یابد. علاوه بر آن، شرایط زیستی سالمندان، آنها را بیشتر در معرض خطر عواملی که اثر منفی بر تندرستی آنها دارند، قرار می‌دهد مانند انزوای اجتماعی و حوادث که می‌توان تا حد زیادی آنها را کنترل کرد. سالمندی یک بیماری نیست بلکه ورود به مرحله ای جدید از زندگی است.

پیری واقعیتی است اجتناب ناپذیر. پس چه بهتر که به جای تسلیم شدن، خود را تجهیز کنیم تا بتوانیم بیشترین بهره را از این دوره عمر ببریم و برای این کار کافی است که نگاهی واقع بینانه به آن داشته باشیم.