هفتبرکه – محمد خواجهپور: سال ۱۳۸۶ که این گزارش را برای صحبت نو نوشتیم سهراب میرزاپور رییس اداره ثبتاحوال گراش و معصومه فروزان تنها کارمند آن بود. وقتی درباره برخورد مردم گراش از رییس پرسیدیم گفت اگر خوب نبود که دامنگیر نمیشدم و نمیماندم. میخواهیم که برای تبریک به نوزدان تازه متولد شده اسامی آنها را ماهانه در اختیار ما قرار دهد و این را محول میکند به هماهنگ کرد با مراجع بالاتر، اما برای این که دست خالی نباشیم میرزاپور اولین شناسنامهداران گراش را معرفی میکند.
در مصاحبه با شیخ محمدعلی زاهدی او گفت که پدرش اولین شناسنامه گراش را گرفته است. شیخ زینالعابدین زاهدی گراشی برای این که بتواند با خیال آسوده به مشهد سفر کند شناسنامه گرفته است. اسناد ثبتاحوال گراش نیز شماره شناسنامه یک را به نام او ثبت کرده است. در آن روزها بسیاری شناسنامه را مدرکی برای اعزام به اجباری یا همان خدمت نظام وظیفه میدانستند و از گرفتن آن خودداری میکردند. اولین شناسنامههای گراش در تاریخ ۹ جوزا ۱۳۱۱ صادر شده است. میرزاپور ما را در درک این اسامی کمک میکند و میگوید جوزا همان خرداد خودمان است.
نفرات نخستین
زینالعابدین زاهدی گراشی فرزند زاهد و خورشید شماره شناسنامه یک است. در شناسنامه تاریخ تولد او هفت جدی یعنی دیماه ۱۲۷۵ هجری شمسی ثبت شده است هر چند نمیشود کاملاً به این تاریخها اعتماد کرد و معمولاً معتمدین محلی از روی حدس و گمان تاریخ تولدی را برای ثبت در شناسنامه پیشنهاد میکردند. حاج ملا درویشی ۵۶ ساله و حاج محمد صادق حیدری لارستانی ۶۶ ساله شهود شناسنامه یک هستند که تاریخ تولد و نسب را گواهی کردهاند.
شناسنامه دوم به سید عبدالرسول معصومی تعلق دارد. او فرزند مرحوم سید محمد و سکینه است و در شناسنامه شغل او را محرر نوشتهاند. دوباره حاج ملا درویشی و حاج محمد صادق گواهی کردهاند که او در سوم آذر ۱۲۷۳ متولد شده است.
علی اکبر واحدی گراشی فرزند مرحوم حسنعلی و فاطمه سوم مهر ۱۲۷۱ متولد شده است و در چهل سالگی شناسنامه خود را دریافت کرده است. آن زمان به شناسنامه سجلد گفته میشد و وزارت داخله که بعداً به وزارت کشور تبدیل شد صدور شناسنامه را بر عهده داشته است.
شناسنامه چهار به حسین حسنزاده گراشی رسیده است. نام پدر حسن و متولد ۴ آذر ۱۲۶۷ است. بعضی از صفحهها عکسهایی از صاحبان شناسنامه وجود دارد و گاهی دو عکس در میانسالی و پیری اما صفحه حسین حسنزاده گراشی بدون عکس است.
نفر پنجم حاج محمد محمدی گراشی است نام پدر او هم مرحوم حاج محمد است و شاید چون پدرش وفات کرده است نام او هم نام پدرش است. در ۳ خرداد ۱۲۴۹ متولد شده است. یعنی ۱۳۷ سال قبل، نام فرزندان حاج محمد هم ثبت شده است. احمد متولد ۵ آذر ۱۲۸۸، فاطمه بیبی متولد ۴ جوزا ۱۲۹۸، فاطمه نسا متولد ۲ تیر ۱۳۰۷ و سرانجام حسینعلی
اولین زنان شناسنامهدار
نامها را ورق میزنیم تا به اولین زنان شناسنامهدار برسیم. شماره ۲۷ به اولین زن دارای شناسنامه میرسیم. این شناسنامهها چند ماه بعد در ۹ مهرماه ۱۳۱۱ صادر شده است و محمدابراهیم بازرگانی ۴۸ ساله و ملا محمد رایگان ۵۵ ساله شهود صدور شناسنامه بودهاند. شناسنامه شماره ۲۷ برای فاطمه آهنپور فرزند عبداله و زوجه شیخ محمود صادر شده است. او متولد ۸ آذر ۱۲۶۳ است. جالب است که شناسنامههای شماره۲۸ و ۲۹ نیز به دو دختر او امی خانم آهنپور متولد آذر ۱۲۹۲ و شهربانو آهنپور تعلق دارد که این دو خواهر نامخانوادگی مادر خود را دریافت کردهاند.
رییس اداره ثبت احوال زونکن قدیمیاش را میبندد و نامها بر میگردند به بایگانی پر از نام ثبت احوال، چه چیزها که میشود از این دفترهای خاک خورده فهمید. به حیاط خلوت ثبت احوال برمیگردیم و از دور قبرستان برقروز پیداست. بر مرگ خود فکر میکنم و گمشدن نامی بین نامها
این گزارش اولین بار آبان ۱۳۸۶ در صحبتنو ویژه گراش منتشر شد و سال ۱۴۰۲ به مناسبت روز ثبت احوال در هفتبرکه منتشر میشود.