عید فطر؛ یکشنبه یا دوشنبه؟

گریشنا (هفت‌برکه): محمود آذرآیین، کارشناس هواشناسی، در این مطلب کوشیده است بر اساس داده‌های نجومی نشان دهد که رمضان امسال ۳۰روزه است و عید فطر به احتمال قریب به یقین در روز دوشنبه هفته آینده خواهد بود.

محمود آذرآیین – انجمن هواشناسی هوای جنوب: با توجه به حساسیت ماه شوال ۱۴۳۸ و طرح موضوع عید سعید فطر، و نظر به مطرح شدن این موضوع در بین عموم مردم که آیا ماه مبارک رمضان ۲۹ روز است و یا ۳۰ روز، به بررسی وضعیت رویت‌پذیری این هلال می‌پردازیم.

اما ابتدا عوامل موثر در رویت هلال ماه را مختصر توضیح خواهیم داد:

۱- ارتفاع هلال: ارتفاع، زاویه بین افق و جسم مورد نظر است. هر چه ارتفاع هلال کمتر باشد، نور رسیده از آن از لایه‌های ضخیم‌تری از جوّ عبور می‌کند و درخشندگی آن کاهش می‌یابد. علاوه بر این حتماً توجه کرده‌اید که در نزدیکی افق، گرد و غبار بیشتری وجود دارد که می‌تواند موجب محو شدن هلال ماه شود. بنابراین هر چه ارتفاع هلال بیشتر باشد، رویت آن آسان‌تر است.

۲-مدت مکث: هلال‌های شامگاهی پس از غروب خورشید، غروب می‌کنند. فاصله زمانی بین غروب خورشید و غروب ماه را مدت مکث می‌گویند. اگر مدت مکث منفی باشد به معنی آن است که ماه زودتر از خورشید غروب می‌کند. هر چه مدت مکث بیشتر باشد، ماه مدت بیشتری در آسمان است و آسمان تاریک‌تر می‌شود و امکان رویت فراهم می‌شود.

۳-ضخامت بخش میانی: هلال ماه مانند کاسه‌ای است که در بخش میانی خود بیشترین ضخامت را دارد و هر چه به سمت لبه‌های هلال حرکت کنیم از ضخامت آن کاسته می‌شود. منظور از ضخامت میانی هلال ماه، پهنای بخش میانی کمان هلال است که بر حسب دقیقه قوسی بیان می‌شود. طبیعی است که هر چه جدایی زاویه‌ای هلال بیشتر باشد، ضخامت کمان هلال نیز بیشتر خواهد بود.

۴- فاز ماه: نسبت سطح روشن ماه به کل سطح آن، فاز ماه نامیده می‌شود. معمولاً فاز ماه را بر حسب درصد بیان می‌کنند. فاز ماه رابطه‌ای مثلثاتی با ضخامت بخش میانی هلال دارد.

رمضان ۳۰روزه

حال بر فرض اینکه ماه مبارک رمضان ۲۹ روز باشد، پارامترهای هلال در این روز لحظه مقارنه ماه ساعت ۷:۰۱ دقیقه بامداد روز شنبه ۳ تیر مقارن با ۲۹ رمضان است، که بر اساس نقطه مرکزی کشور، استان اصفهان، این پارامترها به مرتبه بررسی قرار می‌گیرد.

موقعیت جغرافیایی: نقطه مرکزی کشور (استان اصفهان)

غروب خورشید:  ۲۰:۱۳

غروب ماه: ۲۰:۲۹

مدت مکث: ۱۶ دقیقه

جدایی زاویه‌ای: ۸ درجه

ارتفاع ماه در لحظه غروب خورشید: ۲ درجه و ۴۰ دقیقه و ۳۷ ثانیه قوسی

فاز ماه: ۰/۵۸ %

سن ماه: ۱۳ ساعت و ۱۲ دقیقه

ضخامت بخش میانی: ۰/۱۷ دقیقه

نتیجه اینکه با توجه به کمیت پارامتر فاز و سن هلال و جدایی زاویه‌ای، این هلال از چرخه تقسیم‌بندی هلال‌ها خارج می‌شود. پارامترهای بالا برای روز شنبه سوم تیرماه نشان می‌دهند که احتمال رویت هلال ماه در این روز تقریبا نزدیک صفر، و ماه رمضان ۳۰ امسال روزه خواهد بود. بدین ترتیب، با پدیدار شدن هلال ماه در روز یکشنبه، روز دوشنبه پنجم تیرماه عید فطر خواهد بود.