مُسَکّنِ مَسکَن

هفت‌برکه – دکتر ابراهیم مهرابی: احتکار زمین و مسکن، پدیده جدیدی است که در اقتصاد مریض و علیل ما رخ داده است. شترِ سرمایه‌های معلق جلوِ مسکن و زمین زانو زده و با عطش تمام به تعلیف مشغول است! آشکارا و بی‌شک این پدیده‌ی زشت در گراش توسط گروهی در حال وقوع است. فعالیت مخرب برخی از  افراد پولدار، نَفَسِ جوانان شهر را گرفته است؛ به طوری که داشتن یک قطعه زمین و یا یک باب خانه در حال تبدیل شدن به یک آرزوی تقریبا محال و سخت برای عده زیادی از جوانان شده است!

شیوه آنها این گونه است که هر یک از میلیاردرها پشت یک بنگاه مخفی شده‌اند. برخی بنگاه‌ها نیز کمین و رصد می‌کنند تا زمین و منزلِ در معرض فروش را بلافاصله با قیمت بالا خریداری و احتکار کنند و در اقدام بعدی، پایه‌ی خرید آن دو را به شدت بالا ببرند. ارزشِ افزوده‌ی زمین به نسبت سود بانکی در گراش آنقدر بالا است که آقایان ترجیح می‌دهند تا به جای سپرده‌گذاری در بانک یا احداث بنگاه تولیدی، به احتکار زمین بپردازند.

تعداد فراوان زمین ساخته و بارگذاری‌نشده در شهرک‌ها دلیل محکمی است تا باور کنیم که کمبود زمین عامل گرانی مسکن و زمین در گراش نیست. حتی بالقطع و الیقین می‌توان پیش‌بینی کرد که اگر محدوده شهر افزایش یابد، باز هم تاثیر چندانی در ارزان شدن مسکن و زمین نخواهد داشت؛ چرا که همین بنگاه‌ها و شَبَحِ حریصِ پشت سر آنها بلافاصله وارد کار می‌شود و زمین‌های زیادی را خریداری می‌کنند! (گرچه از هم اکنون با رانت اطلاعاتی برخی افراد مکروه الذکر، بخش وسیعی از زمین‌هایی که احتمال اضافه‌شدنشان به محدوده وجود دارد، توسط همین بنگاه‌ها خریداری شده است!)

همه مطلع هستیم که قیمت زمین در گراش به نسبت شهرهای همجوار بالاتر است؛ و این امر حکایتگر یک امر خارق‌العاده و غیر طبیعی است که توسط سودجویان هدایت و حمایت می‌شود.

برخی از این گروه‌ها برای ارضای حس نفع‌طلبی خود، در آن سوی آب، جوانان عرب و مهاجرین عرب‌نشین را به حربه‌ی تدخین مشغول و در این سوی آب، جوانان شهر خود را با افزایش قیمت پایه زمین و مسکن و… در تنگنای سخت زندگی قرار داده‌اند. کاش این همشهریانِ محترمِ پولدار^*، بر شیوه‌ی بزرگان و نیک‌اندیشانِ سرمایه‌داری^* همچون حاج شیخ احمد انصاری (ره) و… و…، دارایی خود را در مسیر فقرزدایی، خدمت و اشتغال مفید، ارتقاء سطح معیشت و بهداشت به خدمت می‌گرفتند تا گرهی از گره‌های متعددِ مردم نجیبِ ما، مخصوصا جوانان شهر، باز می‌شد. کاش پولدارانِ ما، سرمایه‌داران خوش‌فکری همچون اسلاف خود بودند و این سخن کوتاه و شیوای «الفِقهُ ثُمَّ المَتجَرُ = اول آگاهی عمیق و تعهد، بعد تجارت و کسب و کار) را آویزه‌ی گوش خود می‌کردند!

ناگفته نمانَد، بنده سیستمِ اقتصادیِ بیمارِ کشور و نوسان و تلاطمِ افسارگسیخته‌ی بازار را نیز در این حرصِ به حفظ و تکثیرِ مال و ثروتِ برخی از همشهریان دخیل می‌دانم. اما تقویت حس انسانی و تَرحُّمِ متمولین نسبت به اقشارِ متوسط و تهیدستِ جامعه را نیز یک ضرورت فوری و تعجیلی اخلاقی می‌دانم. (حسِ خوب حتی از ناحیه‌ی همین پولدارها در شهر ما کم نیست.)

اگر این رَوِیّه ادامه یابد و مسئولین چاره‌اندیشی نکنند، پدیده لوکزامبورگ^** شدنِ گراش رخ می‌دهد؛ آنگاه زندگی و معیشتِ معمولیِ بخش زیادی از مردمِ گراش، بخصوص جوانان، سخت و سخت‌تر خواهد شد! یقینا با وجود سجایای اخلاقی فراوان در شهر، اگر همین پولداران توجیه شوند تا متوجه مسئولیت‌های اجتماعی خود گردند، حتما بخشی از دارایی خود را صرف توفیق و کاهش آلام جوانان می‌کنند.

راه حل‌ها:

یک) اصلی‌ترین راه حل، تغییر روحیه‌ی نفع‌طلبی و حرص در مال‌اندوزیِ بی‌زحمتِ برخی از پولدارها به روحیه‌ی اخلاقی و انصاف‌مدارِ سرمایه‌دارهای پیشین است.

دو) تبلیغ و ارشاد از طریق تریبون‌ها و منابر (توسط امام جمعه و خطباء وجیه المله) می‌تواند موثر باشد.

سه) بالا بردن ریسک سرمایه‌گذاری در زمین و مسکن و گشودن مسیرهای دیگری برای کسب سود و حفظ ارزش و اعتبار دارایی مردم (با تصمیم ملی و توسط نماینده دولت در شهرستان) دارای تاثیری شگرف است.

چهار) تعیین و تولیدِ سازوکاری که بتواند جلوِ رشدِ بی‌رویه‌ی قیمت زمین و مسکن را بگیرد (گرچه در سیستم کشور ما سخت به نظر می‌رسد.)

پنج) گرچه نخریدن نیز می‌تواند موثر باشد، اما به دلیل بی‌نیازیِ پولدارهایِ صاحب زمین و مسکن، تاثیر آنیِ چندانی در کاهش قیمت نخواهد داشت؛ اما به عنوان یک عامل می‌تواند مورد لحاظ قرار گیرد.

والسلام

ابراهیم مهرابی

۱۴ تیر ۹۸

(سالگرد ۲۰ سوال از شورا)

____

*: پولدار آن است که فقط عدد و رقم پولش زیاد است؛ اما سرمایه‌دار آن است که علاوه بر داشتن پول مناسب و کسب سود، به روند تولید و اشتغال نیز کمک می‌کند.

**: در کشور کوچک و زیبای لوکزامبورگ، سطح هزینه‌ی زندگیِ معمولی بسیار بالاست؛ و لذا از عهده هر کسی بر نمی‌آید تا بتواند در آن کشور به راحتی زندگی کند.