هفتبرکه – گریشنا: مطلبی که با عنوان «ازدواج خاکستری: رخت سفید تقلبی برای آرزوهای یک دختر» در نشریه افسانه و سایت گریشنا منتشر شد (اینجا)، بازتابهای متفاوتی از طرف مردم و کارشناسان به دنبال داشت. چندی پیش امالبنین حامل، کارشناس روانشناسی، یادداشتی برای گریشنا فرستاد که با عنوان «دو علت برای ازدواج خاکستری: نگاه یک روانشناس» منتشر شد (اینجا). اکنون یادداشت دیگری را به قلم محمود غفوری، کارشناس روانشناسی، میخوانید. در این یادداشت، غفوری به بررسی مسالهی ازدواج خاکستری پرداخته و به عنوان یک راهکار، از نقش انجمنهای مردمنهاد در فرهنگسازی نوشته است.
محمود غفوری: در مورد ازدواج خاکستری، از نقش اقتصاد گرفته تا فرهنگ و آداب و رسوم مردم یک شهر میتوان مطلب نوشت. طبیعتا همهی مشکلات را نمیشود به گردن خانوادهها انداخت، چرا که یک بخشی از مشکل، فرهنگی است و باید فرهنگسازی کرد.
در جوامع بستهتر، مسلما فشاری که به خانوادهها میآید بیشتر است. به همین خاطر، خانوادهها مجبور هستند که فشارهای بیشتری به فرزندان خود بیاورند تا آنها خود را با الگوهای جامعه بیشتر وفق بدهند و از بقیه همگروهان و همسالان عقب نیفتند. اینجا میشود گفت که نقش جنسیت هم مهم است و محدودیتهای بیشتری برای دختران وجود دارد.
یک راه جلوگیری از اینطور ازدواجها این است که جوانها آزادی عمل بیشتری داشته باشند. البته منظورم بیبندوباریهای خارج از عرف و شرع نیست؛ بلکه باید تعادلی بین سختگیریهای فراوان و بیبندوباریهای اخلاقی ایجاد نمود و به کمک فرهنگسازی، زمینهای را ایجاد نمود که خانوادهها هم نفسی بکشند و از زیر بار این فشار اجتماعی بیرون بیایند.
یک راه آن، تشکیل انجمنهای مردمنهاد یا سمنها است. متاسفانه ما در گراش به تعداد کافی انجمنهای مردمنهاد نداریم. یک نمونه موفق، انجمن شاعران و نویسندگان گراش بود که در مدت ۲۱ سال فعالیتش توانست در زمینههای ادبی و هنری و فرهنگی مثمر ثمر باشد.
در زمینه ازدواج و مسائل خانوادگی نیز ما به چنین انجمنهایی نیازمندیم. به عنوان مثال ما «انجمن حمایت از حقوق زنان» نداریم. بودن چنین انجمنی میتواند به زنان کمک کند که دنبال حقوق خود باشند و حتی از حقوق زنان دیگر نیز دفاع کنند. فایدهی تشکیل انجمنهای مردمنهاد این است که حمایتهای مردمی از خود مردم به صورت منسجمتری صورت میگیرد و در صورت حمایت مردم نیز پویایی و تداوم این انجمنها بیشتر میشود، که در نهایت به سود همه است. آموزش مهارتهای ارتباط، ترویج ازدواج آسان، مشاوره و راهنمایی میتواند از اهداف چنین سمنهایی باشد.
خوشبختانه انجمن روانشناسی گراش به کمک دانشجویان و فعالان فرهنگی به صورت گستردهتری شروع به فعالیت نموده است که با حمایت مردم و مسئولین میتواند گرههایی را در این زمینه باز کند و در زمینه ازدواج جوانان و مسائل مربوط به آن نقش موثری را ایفا نماید. امید است که در آینده شاهد رشد بیشتر سمنها باشیم.