هفتبرکه – زهرا بامدادپور: بساط خرید و فروش ماهی گلی و وسایل سفره هفتسین که در خیابان پهن میشود، یعنی بهار نزدیک است. ماهی قرمز در خیابانها اولین چیزیست که کودکان را برای خرید وسوسه میکند. نمونهاش پسربچهای است که بعد از تعطیل شدن مدرسه در راه برگشت به خانه، با دیدن ماهیهای قرمز، میآید تا برای خودش ماهی بخرد. او که یک صد تومنی در دست دارد، به فروشنده میگوید: «به من یک ماهی هزار تومنی بده» و فروشنده هم به برای خوشحال کردنش، یک ماهی به او داد.
در شهر دست کم پنج ماهیفروش در خیابان امام بساط خود را پهن کردهاند. عبدالرضا محمودزاده یکی از کسانی است که در دبی مشغول به کار بوده، اما بعد از کنسل شدن ویزایش به ایران بازگشته و الان به شغل آزاد مشغول است. او اکنون بساط خود را کنار بیرونبر شهر غذا پهن کرده است. محمودزاده دربارهی کاسبی فصلیاش میگوید: «بیشتر ماهیهای گلی و عروسماهی در این ایام فروش میرود، و بیشتر خردسالان از ما خرید میکنند. مورد هم داشتهایم که کسانی آمدهاند و گفتهاند به ما ماهی مجانی بدهید و ما هم بهشان دادهایم.» او ساعت کارش را اینطور اعلام میکند: «الان که قبل از عید است، ساعتهای کاریمان از ۱۰ صبح تا یک نصف شب است، اما یکی دو روز مانده به عید، ۲۴ساعته باز هستیم.»
محمودزاده میگوید ماهیها را از دروازه کازرون شیراز تهیه میکنند، و در مورد نحوه نگهداری آنها هم توضیح میدهد: «برای بیشتر زنده نگه داشتن این نوع ماهیها، بایستی اکسیژن کافی به آنها برسد. تنگ ماهی باید بزرگ باشد. آب مورد نیاز هر قطعه ماهی حداقل یک لیتر است. غذای ماهی در جای خشک و خنک دور از نور آفتاب و در ظروف دربسته نگهداری شود. زمان مجاز مصرف غذا هم باید رعایت شود. غذا میبایست یک یا حداکثر دو بار در روز و به اندازهای باشد که در صورت یک یا دو دقیقه مصرف شود. ظروف نگهداری ماهی باید به صورت دورهای شسته و با استفاده از محلول نمک طعام دو درصد ضد عفونی شود.»
خانم جوانی دست دختر هفتسالهاش را گرفته و پشت ویترین ماهیها ایستاده است. از او پرسیدم آیا قصد خرید ماهی را دارد؟ در پاسخ میگوید: «بله، دخترم ایراد گرفته که برویم برای من ماهی بخر. من هم آوردمش تا برای خودش ماهی بخرد.»
ماهیفروشی دیگری که جلوی فروشگاه میلاد سبز شده است، متعلق به علی جعفریان است که سوپرماکت دارد و الآن بساط ماهیفروشی را جلوی مغازهی خودش پهن کرده است. جعفریان هم صحبتهای محمودزاده درباره محل تهیه ماهیها و نحوه نگهداری آنها را تکرار میکند، و درباره وضعیت کسبوکار میگوید: «ماهیهای گلی قرمز بیشتر به فروش میرود و بیشتر هم خردسال خرید میکنند. اگر کسی ماهی مجانی از ما بخواهد، تا جایی که ممکن است به آنها هدیه میدهیم. تا حالا کسی نبوده که به ما انعام بدهد، اما چانه برای تخفیف زیاد میزنند!» جعفریان از ساعت ۸ صبح تا یک نصف شب ماهیفروشی میکند، و نزدیک عید هم ۲۴ساعته باز است.
پشت آکواریومهای ماهی قرمز ایستادهام که پسربچهای نظرم را به خودش جلب میکند. از او پرسیدم چرا میخواهی ماهی بخری؟ گفت: «من ماهیهای قرمز را خیلی دوست دارم. آمدهام برای خودم بخرم و با خودم به مدرسه ببرم.»
به یکی دیگر از ماهیفروشیها که متعلق به مهدی حیدری است سر میزنم. او که شغلش پرندهفروشی است، الآن این بساط را جلوی مغازهاش پهن کرده است. حیدری هم میگوید: «اگر کسی ماهی مجانی از ما درخواست کند، در حد ماهی هزارتومانی به آنها میدهیم.ما از الان تا دو سه روز مانده به عید ۲۴ساعته باز هستیم.» او نکات دیگری برای نگهداری ماهیها بیان میکند: «برای بیشتر زنده نگه داشتن این نوع ماهیها بایستی دو روز یک بار آب تنگ عوض شود تا اکسیژن کافی به آنها برسد. به هیچ وجه غذاهای ماهی که در ماهیفروشیها میفروشند را به آنها ندهید. این غذاها به سم ماهی معروف هستند و موجب مرگ زودهنگام ماهیها میشود.»
بر خلاف جاهای دیگر، اینجا مرد جوانی ماهی میخرید. از او میپرسم: چرا از الان ماهی میخرید؟ میگوید: «من گراشی نیستم، اما ما رسم داریم که قبل از عید ماهی میخریم.»