افسانه گراش: وقتی می‌رسیم به پادگان ساعت نماز است و فرمانده جوان بعد از نماز در آخر وقت اداری روبه‌روی ما می‌نشیند. سرگرد حمید مفتاح متولد ۱۳۵۷ در استهبان است. تحصیلات خود را به طور کامل در استهبان گذرانیده است. از همان‌جا وارد سپاه می‌شود. پیش از آمدن به گراش هفت سال مسئولیت بسیج دانشجویی و دو سال مسئولیت نیروی انسانی سپاه استهبان را به عهده داشته است. از تابستان سال ۹۰ به عنوان جانشین به گراش آمد و با رفتن سرهنگ فرزانه به شهرستان مهر، مفتاح از اردیبهشت ۹۱ فرمانده ناحیه مقاومت گراش شد. او از دو سال حضور خود می‌گوید و از این که سپاه در این دوران حساس انقلاب اسلامی چه مسئولیتی بر دوش دارد.

خیلی از مردم بسیج و سپاه را بیشتر یک نیروی نظامی می‌بینند. چه ضرورتی داشت که بعد از دفاع مقدس، بسیج و سپاه باقی بماند و الآن چه وظایفی برای شما تعریف شده است؟

وظیفه سپاه همان‌طور که در قانون اساسی آمده است حفظ نظام و دست‌آوردهای آن است. ارتش حراست و شناساندن مرزها و نیروی انتظامی ایجاد امنیت درون کشور را بر عهده دارد، ولی سپاه وظیفه حفظ نظام و ارزش‌ها را بر عهده دارد. به همین دلیل در هر زمان در زمینه‌ای که شامل این مقوله‌هاست وارد می‌شود. قبل از شروع جنگ که بحث ترورها را داشتیم سپاه وارد وادی جنگ نیمه‌سخت شد. جلوگیری از اغتشاشات، ناآرامی‌ها و مبارزه با تروریسم آغاز شد و سپاه خیلی زود توانست امنیت را به کشور برگرداند. بعد از شروع جنگ ورود بسیج به جنگ باعث شد که ۸ سال ما جنگ را به نفع  خودمان اداره کنیم و نهایتا قعط‌نامه‌ای صادر شود که به نوعی همه امتیازات‌اش برای ما باشد. این دوره بیشترین درخشندگی را داشت، به همین خاطر این تلقی شد که بله سپاه و بسیج آمدند برای بُعد نظامی، ولی این‌طور نبود.

بعد از جنگ وظیفه سپاه چه بود؟

سپاه در هر بعدی که لازمه و نیاز کشور باشد وارد می‌شود. همین هست که بعد از جنگ ما می‌بینیم سپاه و بسیج وارد عرصه سازندگی می‌شود. آن همه عقب‌ماندگی که زمان شاه بود و بعد هم خرابی‌هایی که جنگ به بار آورد در حقیقت خرابه‌ای از کشور ما مانده بود. این بود که دوره دوم سپاه و بسیج، دوره سازندگی است و از همان‌جا استارت تشکیل قرارگاه خاتم الانبیا (ص) زده شد. از سال ۷۵  هست که مقام معظم رهبری شیپور جنگ فرهنگی را به صدا در آوردند به ما گفتند که مورد تهاجم و حمله و شبیخون فرهنگی قرار گرفتیم. سپاه و به خصوص بسیج وارد عرصه جنگ نرم یا همان جنگ فرهنگی شد. اینجا هم موفقیت‌هایی کسب شد علارغم این که علی‌الظاهر می‌گوییم که ما در جنگ فرهنگی و نرم داریم عقب‌نشینی می‌کنیم ولی شاید نتوانسته باشیم آن فرهنگی که داشتیم یا بوده را نگه بداریم، ولی سرعت پیش‌روی دشمن نسبت به هزینه‌ای که کرده خیلی کند بوده است. دشمن انتظار داشت در سال ۷۸ در بعد فرهنگی به پیروزی برسد ولی همین که ما وارد بحث فرهنگی شدیم در سال ۷۸ بسیج بود که جلوی فتنه را گرفت. دشمن دوباره کار فرهنگی کرد و ده سال بعد فتنه ۸۸ را ایجاد کرد باز هم روشنفکری‌های بسیج تحت پرچم و لوایح ولایت موثر بود.

در حال حاضر ماموریت اصلی سپاه و بسیج چیست؟

الان هم که بحث تحریم‌ها هست و مساله اقتصاد مقاومتی و مقابله با این تهاجمات اقتصادی مطرح شده است، بسیج وارد بحث اقتصادی هم شد. نه به خاطر این که درآمدی برای خودش داشته باشه، بلکه چون می‌خواهد کاری کند که فشار اقتصادی بر مردم کم شود. در عرصه‌های وام‌های اشتغال، کمک‌خرج خانوارها و کارهای محرومیت‌زدایی در راستای اقتصاد مقاومتی اقداماتی دارد انجام می‌شود.

ارتباط بسیج و سپاه در حال حاضر از نظر سازمانی چگونه است؟

سازمان بسیج مستضعفین زیرمجموعه فرماندهی کل سپاه است و به عنوان یکی از فعالیت‌های اصلی سپاه محسوب می‌شود و به صورت سلسله مراتبی است. سپاه استانی دو بخش سپاه و بسیج دارد. در شهرستان‌ها مثل گراش هم ناحیه مقاومت است. اینها هم کار سازمان بسیج را انجام می‌دهند.

اگر بخواهیم ساده بپرسیم، ناحیه مقاومت بسیج گراش چه کاری در شهرستان انجام می‌دهند؟

کار در حوزه‌های مختلف است. در پایین‌ترین سطح سازمانی پایگاه‌های مقاومت در اکثر محله‌ها و مساجد است. هر پایگاه مقاومت یک شورا دارد. شاید مهم‌ترین کاری که بشود گفت، بحث فرهنگی و حلقه‌های صالحین است. این حلقه‌ها الان بهترین ابزار است که توانسته با تهاجم فرهنگی مقابله کند. بخش دیگری از کار ما بحث امنیتی است. ایست بازرسی  و گشت‌هایی که انجام می‌شود مهم است و ما شاهد هستیم هر وقت این برنامه تعطیل می‌شود ضریب امنیت پایین می‌آید. کار دیگر در بحث سازندگی است که هم اوقات فراغت بسیجیان را پر می‌کنیم و هم محرومیت‌زدایی و آبادانی در مناطق محروم به وجود می‌آید.

در گراش نسبت به شهرهای اطراف چند نفر بسیجی فعال داریم؟

شهرهای دیگر را من دقیق نمی‌دانم؛ در مورد خود گراش ما توانستیم حدود ۴۰ درصد مردم گراش را عضو بسیج کنیم. حالا چه تعداد عادی یا فعال بماند. ما با حدود ۴۰ درصد از مردم ارتباط مستقیم داریم.

تعداد پایگاه‌ها در چه وضعیتی است؟

وقتی مسئولیت را به عهده گرفتم، نیاز بسیج گراش را توسعه کمی و کیفی دیدم و کار ما با همین شعار آغاز شد. مثلا موقعی که بسیج اینجا را تحویل گرفتیم در بخش و روستاها بسیج نداشتیم. مثلا در بخش ارد اصلا پایگاه مقاومتی فعال نبود. الان به جایی رسیدیم که تقریبا در همه روستاها با ۳۰۰ نفر جمعیت، ما هم پایگاه برادران داریم هم پایگاه خواهران. دو حوزه روستایی در بخش ارد و در دهستان فداغ راه‌اندازی کردیم. در شهر هم توسعه اقشار بسیج را داشتیم، مثل بسیج جامعه پزشکی، بسیج مداحان، بسیج فرهنگیان که از قبل داشتیم، بسیج هنرمندان که هنوز نشده راه‌اندازی کنیم. در شهر خیلی از محله‌ها بود که پایگاه مقاومت نداشتیم ولی الان می‌شود گفت دیگر خانه‌ای نداریم که تا پایگاه مقاومت بیش از یک کیلومتر فاصله داشته باشد.

پایگاه‌ها به نوعی با یکدیگر رقابت دارند. نحوه ارزش‌یابی و تقسیم بودجه بین پایگاه‌ها چگونه است؟

یکی از مهم‌ترین معیارها تعداد اعضای فعال پایگاه‌هاست. اعضای فعال باید برنامه داشته باشند که مهم‌ترین برنامه‌ها حلقه‌های صالحین است که بودجه‌ها معمولا بر همین منوال تقسیم می‌شود. هر پایگاهی که تعداد حلقه صالحین بیشتری داشته باشد به تناسب همین حلقه‌ها برنامه‌های دیگر هم خواهد داشت.

در بخش وظایف شما وظایف گوناگونی را مطرح کردید. آیا مثلا در بحث امنیت یا فرهنگ با نیروی انتظامی یا اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی هماهنگی و همکاری دارید؟

همه اینها پیش‌بینی شده است. در بحث امنیتی که مشکلی با هم نداریم و از طریق شورای تامین تعامل داریم. در قسمت فرهنگی باید شعبه فرهنگی شهر فعال باشد که متاسفانه نیست. شورای فرهنگی که زیر نظر امام جمعه است باید فعال بشود که متاسفانه در این زمینه ضعف وجود دارد.

در بحث فرهنگی تمرکز فعالیت‌های فرهنگی بسیج  بیشتر بر روی خود بسیجیان است تا این که یک دیدگاه عام  داشته باشید، درست است؟

نه این که بگوییم خاص بسیجیان، ولی بیشتر برای همان بسیجی‌هاست. ولی برنامه‌های عمومی هم زیاد داریم. همین مراسم‌های در مساجد در اکثر مواقع پایگاه بسیج هم نقش دارد. خیلی از اردوهای ما مثل اردوی راهیان نور با همکاری سایر ارگان‌های شهر به صورت عمومی است. خارج از این‌که دانش‌آموز بسیجی است یا نیست. یا اردوی حرم امام که در خرداد است.

یکی از فعالیت‌های عمده بسیج روی حلقه‌های صالحین است. حلقه‌های صالحین گراش در چه وضعیتی است؟

چند سالی است که ماموریت اصلی بسیج بیشتر بحث فرهنگی است. شاید در این زمینه در گراش کمتر کار شده بود. در بحث کیفی توسعه حلقه‌های صالحین را داشتیم. زمان آغاز مسئولیت، ۷۰ حلقه در گراش داشتیم که به بیش از ۲۵۰ حلقه رسانده‌ایم و عملا چیزی حدود هشت درصد جمعیت شهرستان گراش را در حلقه‌های صالحین سازماندهی کردیم. این حلقه‌های صالحین اگر به خوبی هدایت بشود می‌تواند در میان‌مدت یا بلندمدت تاثیر بسیار مطلوبی در شهرستان بگذارد. این تاثیر فقط فرهنگی نیست، علمی است، ورزشی است و واقعا پتانسیل بسیار خوبی در این زمینه به وجود آمده است. از لحاظ کیفی سازماندهی‌های بسیج بهتر شده است، چه شوراهای پایگاهای مقاومت، چه ارگان‌های رزمی، چه بحث بچه‌ّهای ارزشی در فضای مجازی.

در فضای مجازی بچه‌های ارزشی سازمان‌دهی شده‌اند؟

نه. این چیزی است که تازه شروع کرده‌ایم. حالا چند تا از بچه‌هایی که می‌توانند در این زمینه با ما همکاری داشته باشند را شناسایی کرده‌ایم که انشالله بتوانیم افرادی که در عرصه مجازی ارزشی کار می‌کنند را سازماندهی کنیم.

یکی از توقعات از بسیج، حفظ یادمان‌های دفاع مقدس است. الآن ارتباط ناحیه با بسیجی‌های قدیمی و رزمندگان به چه نحو است؟

ارتباط بسیجی‌های قدیمی و پایگاه مقاومت مزیتی است که در این شهر وجود دارد و شاید در شهرهای دیگر کمتر باشد. این ارتباط در قالب برنامه‌های متعددی است که بسیج اجرا می‌کند. ما حلقه‌هایی داریم که برای پیش‌کسوتان بسیج است. در بحث حفظ آثار یادواره شهدا، یادواره پایگاهی یا محله‌ای اجرا می‌شود که حدود سال ۹۲ بیش از ۱۰ یادواره شهدای محله‌ای داشتیم.

این در داخل شهر است. در زمان دفاع مقدس گراش شهر کوچکی بود و حدود ۱۲۰ شهید و ۵ سردار تقدیم کرد، به همراه حجم زیادی از کمک‌ها. کاری هم برای معرفی گراش در سطح استانی یا کشوری شده است؟

در ستاد یادواره شهدا قسمتی کار شده است. هر چند کامل نشده است. قرار بود در قالب سایتی باشد. باید بیشتر کار می‌شد.

مثلا به دانش‌آموزان تحقیق می‌دهند که راجع به شهدا و سرداران تحقیق کنید؛ این‌ها باید به کجا مراجعه کنند؟ به جز کتاب حاج آقا معصومی مرجع دیگری هست؟

مرجع که همان ستاد یادواره شهداست. زمانی که مدرسه امام رضا (ع) مجتمع اداری بود، ستاد آنجا در یک اتاق مستقر بود. بعد از این که مجتمع اداری انتقال یافت، ما متاسفانه مشکل مکان داشتیم. فقط به خاطر این بود که بتوانیم از آثار شهدا نگهداری کنیم. پیگیر مکان تازه برای ستاد یادواره هستیم.

من خودم که پیگیری کردم مثل این که برخی از اسناد وجود داشته و از بین رفته است. الآن آثار مشخصی مثل فیلم شهدا وجود دارد یا نه؟ اگر کسی بخواهد در این موضوع کار فرهنگی یا هنری بکند، منبعی وجود دارد؟ 

این که از بین رفته را نمی‌دانم کِی و چه آثاری منظورتان است. از دوره قبل‌تر فیلم تعداد زیادی از تشییع جنازه شهدا موجود است. همین بحث آرشیو بوده است. انشالله مکان که درست شد، ما آرشیو مرتبی به وجود می‌آوریم.

خیلی افراد علاقه‌مند هستند که وارد ساختار سپاه بشوند، چه به عنوان پاسدار یا سرباز وظیفه. روند جذب افراد در نیروی سپاه و پاسدار شدن چگونه است؟

افراد باید در قسمت‌های مختلف بسیج فعالیت‌هایی کرده باشند. برای جذب رسمی، تحصیلات دانشگاهی لازم است. هر سال معدل خاصی حدود ۱۶ یا ۱۷ را اعلام می‌کنند. بعضی مواقع رشته‌های خاصی را مشخص می‌کنند.

الان برای خود ناحیه گراش در کوتاه‌مدت برنامه‌ای برای جذب نیرو هست؟

الان که علی‌الحساب نیروها کافی هستند.

برای آینده؟

برای اینده هم همان سال آینده اعلام می‌کنند. در این سه سالی که در گراش بحث جذب نیرو را به عهده گرفتم، هر سال ما سهمیه جذب را داشتیم ولی مشکلی که ما در گراش داریم این است که متقاضی جذب خیلی نداریم. حالا بعضی مواقع کمیته اشتغال هم می‌گیریم، ولی من قبول ندارم.

ما بسیجی های فعال‌مان زیاد است ولی به نسبت پاسدار خیلی کم هستند؟

بله ما متاسفانه نه فقط در سپاه، در خیلی از ادارات هم با همین مشکل مواجه هستیم که مشکل جذب نیروی بومی دارند. خوب گراشی‌ها تمایلی به کار اداری نشان نمی‌دهند. دیدی که در گراش هست بیشتر سعی می‌کنند به سمت کار تجاری بروند تا دولتی و نظامی. ولی خوب، ما سهمیه جذب را هر سال گرفتیم ولی چون متقاضی زیاد نداشتیم عمدتا توانستیم غیر بومی جذب کنیم.

سربازها چگونه می‌توانند در گراش خدمت کنند؟

سربازها دفترچه اعزام خدمت‌شان را می‌گیرند، بعد مراجعه می‌کنند به ناحیه. بیشتر شانس مطرح است که سپاه جذب نیرو داشته یا نه.

بعضی از بسیجی‌های زمان جنگ، برگه تسویه حساب از یگان را نگرفته‌اند. و الآن برای تکمیل سوابق مشکل دارند.

بیشتر این‌ها کسانی هستند که اعزام‌شان قبل از ۶۲ است. باید یک سری مستندات تهیه و به استان ارسال شود و کمسیون آن‌ها را تایید کند.

سال ۹۲ چندین پروژه عمرانی در گراش به بهره‌برداری رسید. مهم‌ترین پروژه‌های عمرانی شما کدام بود؟

بحمدلله سال ۹۲ از لحاظ عمران سال پرباری بود. پروژه‌هایی که افتتاح کردیم شامل سالن شهید مشتاقی بود که با زیربنای ۱۴۵۰ متر مربع با هزینه‌ای بالغ بر ۸۰۰ میلیون تومان ساخته شد. در ساخت سالن ۷۵ درصد خیر هزینه کرد. ۵ درصد مسجد صاحب‌الزمان و ۲۰ درصد هم سپاه. نمازخانه و سالن اجتماعات ناحیه با زیربنای حدود ۳۵۰ متر مربع و هزینه‌ای بالغ بر ۲۵۰ میلیون تومان توسط خیر ساخته شد. حوزه جدید شهید بهادری با زیربنای ۶۰۰ متر مربع با هزینه ۲۵۰ میلیون توسط سپاه ساخته شد. سالن رزمی شهید مالکوم شاباز با زیربنای حدود ۴۰۰ متر مربع با هزینه ۳۵۰ میلیون تومان توسط سپاه ساخته شد. همین طور سالنی در ارد ساختیم که بیشتر برای والیبال و فوتسال استفاده می‌شود، که هزینه‌ای بالغ بر ۳۵۰ میلیون تومان داشت و حدود ۲۵ درصد مردم کمک کردند و مابقی سپاه هزینه کرد. حوزه بسیج دانش‌آموزی در آموزش پرورش با زیربنای ۲۰۰ متر مربع با هزینه‌ای بالغ بر ۸۰ میلیون تومان توسط سپاه ساخته شد. سال ۹۲ شش پایگاه مقاومت به بهره‌برداری رسید. دو پایگاه خلیلی، دو پایگاه فداغ، یک پایگاه ارد و یک پایگاه زینل‌آباد. در پایگاه‌ها هم عمدتا ۶۰ تا ۷۰ درصد سپاه هزینه کرده و مابقی خیرین همکاری کردند.

به وام‌ها اشاره کردید. نحوه تخصیص این وام‌ها چگونه است؟

از محل وام‌های اقتصاد مقاومتی چیزی حدود ۸۵۰ میلیون تومان به شهرستان اختصاص داده شد. این دیدی که ما نسبت به اقتصاد مقاومتی و به این وام‌ها داریم، دید اشتغال‌زایی نیست؛ هر چند که با همین وام‌ها خیلی اشتغال ایجاد شده است. ما اعتقاد داریم که با  وام‌های ۱۰ میلیون و ۲۰ میلیون نمی‌شود به تنهایی اشتغال ایجاد کرد. اما دید ما حالا بیشتر فرهنگ‌سازی است، تا بر اساس اقتصاد مقاومتی، اقتصاد خانمان‌ها را از این نوسانات اقتصادی موجود مستقل کنیم. ما موقعی که نگاه به گذشته بکنیم خانواده‌ها اکثراً خودشان مایحتاج خودشان را تامین می‌کردند، حتی توی شهرها. ولی گاهی به خود مردم برمی‌گردد که تن به کار نمی‌دهند و قسمتی هم سیاست‌های دولتی بوده است. مثلا در بحث پرورش مرغ. در قدیم حتی خانواده‌های شهری هم در خانه خودشان مرغ پرورش می‌دادند، و هیچ مشکلی هم نبود. ولی با این شعارها که غیر بهداشتی است و از این حرف‌ها، آمدند جلوی این کار را گرفتند. این یک بحث دوطرفه است، هم سیاست اشتباه و هم فرهنگ خود مردم بوده است. این کار خوبی است که هم خانواده می‌تواند مایحتاج خودش را از لحاظ تخم مرغ و گوشت تامین کند، هم این که از آن طرف جلو اسراف گرفته می‌شود و از غذاهای مانده‌ی سفره استفاده می‌شود. چند مزیت در کنار هم هست. حالا این که گفتند این کار غیر بهداشتی است، مردم را از برکت دور کردند؛ در صورتی که این سیاستِ غرب بود. آنها حیواناتی مثل سگ که اصلاً نجس است را در خانه نگهداری می‌کنند. در صورتی که صد درصد غیر بهداشتی‌تر از آن چیزی است که ما برای تغذیه استفاده می‌کنیم. خوب یک قسمتی فرهنگ‌سازی بوده. در این زمینه که ما بیاییم مثلا یک وام کوچک به همان خانواده شهری بدهیم که بیاید هفت هشت تا مرغ در خانه‌اش نگهداری کند. خوب این می‌تواند فرهنگ‌سازی بشود. به‌خصوص در روستاها، کمک‌خرجی برای خانواده‌هاست. کسی که توان این را دارد که اتاقی در خانه‌اش بلااستفاده است، آموزش می‌دهیم و کمک‌اش می‌کنیم که این اتاق را پرورشگاه کنیم. کسانی که زمین کشاورزی دارند، خیلی‌ها حوضچه‌ّای دارند که این می‌تواند محل پرورش ماهی باشد. این سیاست‌ها افراد را به سوق استفاده  بهینه از موجودی‌ها هدایت می‌کند. بیشتر اقتصاد مقاومتی در حقیقت برای فرهنگ‌سازی کار کرده است. وام‌هایی هم که اختصاص داده شده از دو میلیون بوده تا حدود ۲۰ میلیون و ۳۰ میلیون و زمینه‌های خاصی مشخص کردند که بیشتر مورد نیاز است.

الان موضع سپاه درباره دولت روحانی چیست؟

موضع سپاه موضع مقام معظم رهبری است. اگر جایی حضرت آقا انتقاد کنند، سپاه هم انتقاد می‌کند؛ اگه تایید کنند، سپاه هم تایید می‌کند. از روز اول فرمانده کل سپاه نفر اولی بود که بعد از رای آوردن ایشان پیام تبریک فرستاد و اعلام کرد.

همکاری سپاه با دولت فعلی حمایت مشروط است. ولی ما می‌بینیم در دولت قبلی به جز دو سال آخر حمایت تقریبا کاملی وجود داشت.

سپاه با هیچ کسی نامشروط همکاری نمی‌کند. هر کسی، چه من که فرمانده جزء سپاه باشم، چه سردار جعفری معاون فرمانده کل سپاه باشد، با هیچ ارگانی برای ابد الدهر عقد اخوت نبسته‌ایم. هر کسی پایش را از مسیر ولایت کج گذاشت، ما با او مشکل داریم. مبنای ما ولایت است. با دولت قبلی هم بی‌قید و شرط نبوده. در این بحث سپاه به آنها شک داشته که دو سال آخر بیشتر خودش را نشان داد. ما هر کسی، هر ارگانی، هر دولتی، هر کاری پیش می‌آید فرمایشات رهبری ملاک و معیارمان است.

تا کی احتمالا گراش خواهید بود؟

معلوم نیست.

خود شما تمایل به ماندن و ادامه کار در گراش دارید؟

روزی که گفتند گراش، اصلاً نمی‌دانستم گراش کجاست. هیچ فرقی برایم ندارد کجا باشم. هر جایی که بتوانیم به این نظام خدمت کنیم همان جا راضی‌تر هستیم. قبل از این که بیایم گراش، پیشنهاد داشتم که بروم شیراز. گفتم نه، در شهرستان بودن زمینه خدمت و فعالیت بیشتر است. هر جایی که مورد نیاز سازمان باشد ما آماده هستیم.