هفت‌برکه – مریم مالدار: کاشت گیاه در منطقه ما علاوه بر زیباسازی محیط، در کاهش دما، افزایش رطوبت و همچنین ایجاد سایه نقش موثری دارد. با شروع فصل پاییز، خرید انواع گیاهان زینتی و بیرونی قوت می‌گیرد. اما همیشه یک سوال ذهن خریدار را شخم می‌زند: «چه گیاهی؟»
نکات مهم در خرید گیاهان آپارتمانی را قبلا نوشته و منتشر کرده‌ام. حالا با توجه به تنوع نهال و گل‌های گرمسیری موجود در بازار منطقه، تصمیم به معرفی آنها گرفته‌ام تا دغدغه‌ی آن‌هایی را که مانده‌اند در باغچه داخل و بیرون منزل چه گیاهی بکارند، پاسخ گفته باشم.
مهم‌ترین اصول: اطلاعات و مراقبت
با توجه به شرایط آب‌وهوایی شهر، انتخاب گونه‌های مناسب، رعایت اصول کاشت و نگهداری صحیح، نقش زیادی در حفظ و تقویت فضای سبز ایفا می‌کند. همیشه گفته‌ایم تنوع گیاهان گرمسیری که مقاوم به آفتاب سوزان تیر و مرداد باشد، کم است و برای انتخاب باید دست به عصا بود. اما حالا با تنوع نهال و گیاهانی که در خوزستان پرورش پیدا می‌کند و روانه‌ی بازار جنوب کشور می‌شود، می‌توان احتیاط را کنار گذاشت و برای تنوع و تجربه هم که شده اقدام به کاشت برخی گونه‌ها کرد.
هر چند سبز ماندن و رشد گیاهان بستگی به عوامل مختلف از جمله نمای ساختمان، جنس خاک، شرایط آبیاری و… دارد اما مهم‌ترین اصل در نگهداری همه‌ی گیاهان یک چیز است: اطلاعات کافی و مراقبت!
گیاهان جان‌سخت
اگر جزو افرادی هستید که خیلی اهل مراقبت و مطالعه نیستید و فقط می‌خواهید با آبیاری گیاه داخل حیاط یا بیرون کوچه سبز باشد، پیشنهاد من به شما این دسته گیاهانی است که حداقل همه اسمشان را شنیده و در جای جای شهر دیده‌اید:
۱- انواع «آگاو‌ها»، بخصوص نمونه‌های لاله‌ای، سبز و ابلق. آگاو‌ها جزو گیاهان فوق‌العاده مقاوم به گرما و سرما هستند و البته جزو کم‌آفت‌ترین گیاهانی که می‌توانید برای فضای باز انتخاب کنید.
۲- انواع طیف رنگ‌های «کاغذی» و واریته‌های مختلف مثل «کاغذی کله‌قندی، کاغذی پُرپَر، کاغذی ابلق و…. عموم کاغذی‌هایی که دیده‌اید احتمالا همان کاغذی با گل‌های گل‌بهی و صورتی است اما اگر می‌خواید در یک فضای بزرگ‌تر کاغذی بکارید، پیشنهاد می‌کنم باقی رنگ‌ها را هم کاشت کنید که در نهایت چشم‌انداز زیباتری خلق کنید.
۳- انواع واریته‌های «گیاه اختر»؛ سبز، ابلق و قرمز. که علاوه بر تنوع رنگ، برگ‌های کشیده و بلند، رنگ گل‌هایشان نیز متفاوت است؛ زرد، نارنجی و قرمز. هیچ محدودیتی برای کاشت ندارید و با خرید دو یا سه بوته، طی چند ماه با پاجوش‌هایی که می‌زند، می‌تواند تمام فضایی را که برایش در نظر گرفته‌اید سبز کند. البته برای تابستان باید پیچ آب را کمی بیشتر باز کنید تا کمتر دچار برگ‌سوزی شود.
۴- «ختمی چینی» با گل‌های آشنای قرمز که عموم افراد آن را به اشتباه به اسم گیاه شیپوری می‌شناسند! اگر می‌خواهید باغچه داخل خانه یا بیرون کوچه کمی متفاوت‌تر از گیاهان داخل بلوار و خیابان باشد به جای ختمی معمولی بروید سراغ ختمی هلندی، ختمی پُرپَر یا ختمی ابلق که در زمستان و تابستان با تغییر رنگ برگ‌هایش آدم را به زندگی امیدوار می‌سازد.
۵- تجربه‌ی این چند سال فروشندگی نشان داده جوان‌تر‌ها همیشه سراغ گیاهان گلدار هستند، چه برای داخل باغچه‌های منازل‌شان و چه انتخاب برای باغ. معطر باشد که فبها؛ اگر نبود هم مشکلی ندارد؛ فقط گلدار بودنش ملاک است! جاتروفا، جاکاراندا، کوردیا، پلومریا، ارغوان گرمسیری رئولیا، یاس بنفش و… جزو گیاهان گلدار مقاوم به اقلیم گرمسیر است که هر کدام با گل و رشد متفاوت می‌تواند به فضای سبز شهر جانِ تازه‌ای ببخشد.
گیاهان سایه‌انداز
اگر باز هم گیاهانِ گلدار و یا سایه‌انداز معروف بلوار‌ها را بخواهم نام ببرم، اینهاست:
۱- «برهان گلی» گیاهی با گل‌های زرد و نارنجی که علاوه بر گلدار بودن به کم‌آبی نیز سازگار است.
۲- و یا گیاهان سایه‌دار از جمله ابریشم، انجیر معابد، توت، اکالیپتوس و… که معمولا به خاطر ریشه‌های گسترده و قوی و آسیب به موزاییک برای داخل منزل اصلا گزینه‌ی مناسبی نیست اما برای سایه‌اندازی پارک ماشین و یا برای ورودی صحرا یا باغچه‌های جلوی منزل کماکان گزینه‌های روی میز مشتریان است.
۳- اگر می‌خواهید دیوار ساختمان را یک تکه سبز کنید، «پیچک نیلوفر» می‌تواند جزو پیچک‌های گلدار خوش‌رشد برای این ایده‌ی شما باشد. یا اگر در کنار سبز بودن، معطر بودنش نیز برایتان اهمیت دارد، از انواع یاس‌ها به خصوص رازقی و چمپا و امین‌الدوله غافل نشوید.
گیاهان ثمرده
همیشه بین مشتری‌ها عده‌ای هستند که می‌گویند: «آو په کاور ناریزوم» (آب پای خار نمی‌ریزیم) و اینجا منظورشان از درخت کهور، تمام گیاهان بی‌ثمر است. در واقع منظورم طرفداران پر و پا قرص مرکبات و نهال‌هایی هستند که مثمر باشد و حداقل مراقبت و آبیاری‌شان نتیجه‌ای دلچسب و خوشمزه داشته باشد.
اگر جزو کسانی هستید که می‌گویند آبیاری و مراقبت برای گیاهی باشد که ثمر بدهد، اینها را در ذهن داشته باشید:
۱- مورد اول با قاطعیت کامل نخل!
۲- و مرحله بعد انواع نهال مرکبات از جمله نارنج، پرتقال، نارنگی، لیمو شیرین، لیمو و… که اگر از منِ فروشنده می‌شنوید، حتما بروید سراغ مرکباتِ پیوندی. چرا که معمولا دو الی سه‌ساله ثمر می‌دهند.
۳- حالا اگر قصد دارید متفاوت‌تر باشید (چرا که مرکبات معمولی در همه‌ی باغ‌ها یافت می‌شود) بیاید سراغ میوه‌های استوایی و هسته‌داران آداپته‌شده به محیط گرمسیر، از جمله موز، انواع انبه‌های پیوندی، پاپایا، لوز (گارم زنگی)، جمبو، دراگون‌فروت و قسمت جذاب ماجرا: گردو پکان گرمسیری، سیب گرمسیری، آلو گرمسیری، زردآلو گرمسیری و خیلی از نهال‌های دیگری که پسوند گرمسیری را یدک می‌کشند.
به عنوان فروشنده گل و گیاه به شما پیشنهاد می‌کنم موقع خرید گیاهان آداپته‌شده و استوایی‌ها نپرسید: «کی ثمر می‌دهد؟ خشک نمی‌شود؟ اگر ثمر نداد چی؟ میوه‌های خوشمزه و آبدار می‌شود؟» یا سوالاتی از این دست… چرا که پاسخ تمام سوالات نزد خودتان است! با نگهداری درست و فراهم کردن محیط و کوددهی، و البته کیفیت نهال (نوع، سن و ریشه‌‌پرس بودن نهال هم به شدت مهم است). پس در انتخاب نهالِ سالم و باکیفیت دو چشم دیگر هم قرض بگیرید!
اما اگر اصلا برایتان مهم نیست میوه بدهد یا نه و صرفا برایتان زیبایی مهم است، موز و پاپایا را جزو خرید‌هایتان بنویسید چرا که با برگ‌های پهن و زیبا، منظری چشم‌نواز به شما می‌دهند.
