هفت‌برکه – نوریه بلبل: به مناسبت ۲۱ شهریور، روز ملی سینما، مروری بر سالن‌های سینمایی سه شهر گراش، لار و اوز در گذشته و حال کرده‌ایم. اگر بخواهیم رتبه‌بندی کنیم، لار با داشتن پردیس سینمایی مجتمع منیری وضعیت خیلی خوبی دارد؛ در اوز، سالن سینمایی در دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت مستمر و به‌روزی دارد؛ و سینمای گراش بعد از دو سال همچنان بلاتکلیف است و تنها سه روز در هفته «سینما کودک» در آن اکران میشود.
سینما فرهنگ گراش، همچنان معطل بودجه و تجهیزات
کاپ بلاتکلیف‌ترین وضعیت سینما از بین سینماهای گراش، لار و اوز می‌رسد به سینمای گراش؛ سینمایی که از اسفند سال ۱۴۰۱ تا به الان هنوز تعطیل است و وضعیت نامشخصی دارد.
سینمای گراش از سال ۱۳۷۹ در بخش خصوصی به همت صمد دانشمند شروع به فعالیت می‌کند و الان چراغ فیلم‌های بهروز و همزمان با سراسر کشور بر روی پرده‌اش خاموش است. این سینما همواره در مقاطعی فعال و غیرفعال بوده است. به گفته‌ی مهدی آیینه‌افروز، رئیس سابق اداره‌ی فرهنگ و ارشاد اسلامی گراش، دوره‌ی مفید این سینما از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۳ که آیینه‌افروز آن را تحویل می‌گیرد، حدود یک‌چهارم این مدت بوده است. دوران اوج سینمای گراش برمی‌گردد به اواخر سال ۱۳۹۳ و اوایل سال ۱۳۹۴ تا اسفند ۱۴۰۱ که قرارداد با سینما شهر تمام میشود. از آن زمان تاکنون، مجوز آن به دلیل نقص‌هایی که این سینما دارد، هنوز تمدید نشده است.
سجاد فتحی، رئیس اداره‌ی فرهنگ و ارشاد اسلامی گراش، می‌گوید: «مشکلات سینما کماکان پابرجاست و اداره کل استان فارس هم به ما قول تجهیزات داده است، اما این تجهیزات مشروط به رفع کردن مشکلاتی است که سینما دارد.» شرایط فنی، ایمنی و نداشتن تاییدیه از کمیسیون ماده ۸ از جمله ایراداتی است که باعث طولانی شدن تعطیلی سینما شده است. کمیسیون ماده ۸، کمیسیونی است که به صورت مشترک اداره راه و شهرسازی، اماکن، آتش‌نشانی و اداره کل از سالن سینما بازدید می‌کند که موارد ایمنی رعایت شده باشد. مثلا یکی از الزامات، داشتن آب‌پاشِ آتش‌نشانی و موتورخانه است که سینما گراش ندارد.
فتحی درباره حل این مشکل و راهی که باید سینما طی کند تا این موانع رفع شود، می‌گوید: «برای رفع این مشکل متاسفانه در بودجه‌های شهرستانی و نهادهای دولتی اعتباری در نظر گرفته نشده است و خود اداره هم از پس هزینه‌های آن برنمی‌آید. ما ناگزیر هستیم که دست به دامان خیرین بشویم که حداقل خیرین یک بخش از هزینه‌ها را بدهند. در عوضش ما بتوانیم چندین برابر آورده برای سینما بیاوریم؛ از قبیل ویدئو پرژکتور، پرده‌ی سینمایی و سیستم صوتی تا این‌ها به‌روزرسانی شود و سینما مجدد راه‌اندازی بشود.»
به‌گفته‌ی فتحی میشود از بعضی قسمت‌های کمیسیون ماده‌ی ۸ چشم‌پوشی کرد و فقط سیستم آبپاش و آتش‌نشانی آن به‌روزرسانی بشود: «هزینه‌ی تقریبی برای سیستم آبپاش و آتش‌نشانی حدود ۸۰ میلیون است و اگر این‌ها تامین شود، مابقی موضوعات مانند عایق کردن قابل اغماض است. در این صورت ما می‌توانیم از حمایت میلیاردی اداره کل بهره‌مند بشویم.»
تجهیزات معطل تعمیرات
حمیدرضا قانعی، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، در سفر نیم‌روزه‌ای که به گراش در جمعه ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ به مناسبت شرکت در همایش هشتمین آفتاب داشت، گفته بود: «بحث تجهیزات شامل پرده‌ی سینما، پروژکتور، سیستم صوتی و عایق‌بندی با ما. آقای فتحی درخواست را بزنند به اداره‌ی کل و پیگیری کنند و ما تجهیزات را اختصاص می‌دهیم. اما مسئله‌ی اصلی این سالن، سقف آن و تجهیزات مربوط به آتش‌نشانی است که تا نصب نشود باقی تجهیزات نمی‌تواند تخصیص یابد و باید حداقل‌های استاندارد فراهم شود. وزارت به ما بودجه نمی‌دهد، فقط تجهیزات می‌دهد و خودشان هم می‌آیند نصب می‌کنند.» (خبر در هفت‌برکه)
اما با گذشت ۴ ماه از بازدید مدیرکل ارشاد استان فارس، هنوز که هنوز است سینما فرهنگ گراش بلاتکلیف است. فتحی ادامه می‌دهد: «ما ترجیح‌مان برای فعال شدن سینما فرهنگ گراش این است که از سه مسیر پیش برویم؛ اول راه‌اندازی سینما کودک که سینما از رکود صد درصد خارج شود؛ دوم هم از طریق مزایده بتوانیم سینما را به بخش خصوصی منتقل کنیم؛ و آخری هم رایزنی با خیرین شهر است که بتوانیم از کمک‌های خیرین هم بهر‌مند بشویم.» فتحی می‌گوید اگر رایزنی با خیرین نتیجه بخش نبود برای تامین هزینه‌ی سیستم آبپاش و آتش‌نشانی باید به سراغ بهره‌بردار برویم: «اگر ما نتوانستیم از طرف خیرین هزینه‌ی بهسازی را انجام بدهیم، پیشنهاد ما این است که مزایده انجام بشود و هزینه‌ی بهسازی از سمت بهره‌بردار انجام بشود.»
فتحی پیگیری‌ها را نیز اینگونه شرح می‌دهد: «در بحث واگذاری، از طرف ما کارهای آن انجام شده و منتظر تایید اداره کل ارشاد استان فارس هستیم که آگهی آن را منتشر کند در واقع ما هیات سه نفره‌ی کارشناسان را آوردیم و کارهای کارشناسی انجام شده و مبلغی که بابت اجاره‌ی سینما باید پرداخت بشود از سمت کارشناس رسمی دادگستری تعیین شده و ما آن را به اداره کل استان انتقال دادیم که اداره‌کل آگهی مزایده را انجام بدهد و سینما با وضع موجود به کسی که در مزایده برنده میشود تحویل داده بشود که خود بهره‌بردار هزینه‌ها را انجام بدهد.»
سینما کودک در سینما فرهنگ
برنامه‌ی سینما کودک در سینما فرهنگ در سه روز آخر هفته برقرار و فعال است. به گفته‌ی فتحی برای اینکه یک بخش از نیازهای جامعه برآورده بشود این بخش فعال شده تا حداقل جوابگوی نیاز کودکان شهر باشد. در کنار پخش فیلم، معرفی کتاب و نقد فیلم هم در این برنامه اجرا میشود.
سینما به طور موقت به مهدی آیینه‌افروز، رئیس سابق اداره فرهگ و ارشاد، سپرده شده است. برای بررسی وضعیت سینما کودک به سراغ آیینه‌افروز رفتیم و وضعیت را جویا شدیم که استقبال مردم از این بخش چگونه است؟ آینه‌افروز می‌گوید: «استقبال مردم خیلی کم است. حالا ممکن است به دلیل اینکه تابستان است و مردم مسافرت باشند. هرچند که ما فقط سه روز آخر هفته را به پخش انیمیشن و فیلم کودک اختصاص دادیم تا بچه‌ها بهتر بتوانند زمان‌بندی و شرکت کنند. ما حتی تناسب سنی، موقعیت سنی، جدید بودن و آموزشی بودن فیلم‌ها را در نظر گرفتیم ولی آنطور که انتظار داریم استقبال نمی‌شود، فعلا هم تبلیغات مجازی پشت قضیه است. چون فیلم کودک بهروز بودنش مهم است، خواه و ناخواه بچه‌ها الان از طریق اینترنت پیگیر هستند که در سال چه شرکت‌هایی انیمیشن‌های جدید را دوبله کرده‌اند و کی آنها وارد بازار میشود و یا چه زمانی قرار است انیمیشن محبوب‌شان وارد بازار بشود، شاید فیلم‌هایی که ما پخش می‌کنیم در مرحله‌ی خانه از اینترنت دانلود کرده باشند و دیده باشند. اما ما تاکید داریم که بچه‌ها وارد فضای فرهنگی بشوند.»
سینما فردوسی اوز، بهروز و مستمر
سینمای شهر اوز اواخر سال ۱۳۹۵ مجوز می‌گیرد و از سال ۱۳۹۶ شروع به فعالیت می‌کند. این سینما در طبقه‌ی دوم دانشگاه آزاد اسلامی این شهر قرار دارد و کارهای اخذ مجوزش را عبدالعزیز خضری، رئیس سابق این دانشگاه، انجام داده است. در ابتدا احسان امیری مدیریت سینما را به عهده می‌گیرد و بعد هم بهاره ده‌بین. سال ۱۳۹۸ که دنیا درگیر کرونا میشود، این سینما با رعایت فاصله‌ی اجتماعی پخش فیلم را انجام می‌دهد اما بعد از مدتی مانند سینماهای سراسر کشور تعطیل میشود. بعد از اتمام دوران کرونا، به مدت خیلی کوتاه، خانم دانشور مدیریت آن را به عهده می‌گیرد. در حال حاضر احمد اسفندنیا به همراه همسرش شقایق سعیدی این سینما را می‌گردانند.
احمد اسفندنیا که تجربه‌ی سینماداری در بندرعباس را نیز در کارنامه‌ی خود دارد، به همراه همسرش شقایق سعیدی، به پیشنهاد عبدالعزیز خضری این سینما را تحویل می‌گیرند. سعیدی در گفتگو با هفت‌برکه می‌گوید: «آقای خضری زمانی که رئیس دانشگاه آزاد بود با همسرم تماس گرفت و گفت شما که دو سینمای موفق دارید، این سینما را هم تحویل بگیرید و ما هم سینما را تحویل گرفتیم.»
سینما فردوسی اوز در اواخر ۱۴۰۱ و اوایل ۱۴۰۲ به دلیل قفل بودن سرور پخش، تعطیل میشود. اما در نهایت آبان همان سال بعد از هشت ماه تعطیلی، دوباره درهای سینما به روی مردم باز میشود و تا الان این سینما فعال است و همزمان با سینمای سراسر کشور فیلم‌های روز را پخش می‌کند.
سعیدی درباره وضعیت سینما می‌گوید: «سینما به طور کامل و همزمان با فیلم‌های روز کشور فعال است و فعلا نقص و مشکلی نداریم. ولی به ما گفتند که سالن سینما را حتما شیب‌دار کنید و ما درصدد شیب‌دار کردن آن هستیم ولی باقی مسائل آن حل شده و مشکلی ندارد.»
سعیدی از زمانی که به همراه همسرش این سینما را تحویل می‌گیرند، می‌گوید: «ما از زمانی که این سینما را تحویل گرفتیم، تجهیزات جدید آوردیم و گیشه‌ی خودکار آن را فعال کردیم که خود مردم خودشان بتوانند بلیط بگیرند. سایت جداگانه زدیم که مردم به طور آنلاین بلیط بخرند. این سایت جدا از بلیت‌فروشی‌های کشور است و مخصوص خودمان است. همه‌ی ایرادات این سینما را برطرف کردیم، غیر از شیب سالن که هنوز انجام ندادیم و تعهد دادیم که آن را درست کنیم.»
این سینما در بخش سینما کودک هم فعال است و به گفته‌ی سعیدی استقبال از این بخش هم خوب است: «بعد از کرونا که این بخش از رونق افتاده بود، سعی کردیم که این بخش هم فعال بشود. در ۱۵ آبان ۱۴۰۲ این بخش را مجدد فعال کردیم. پارسال دو انیمیشن داشتیم که استقبال مدارس مخصوصا در مقطع ابتدایی از این دو فیلم کودک خیلی خوب بود.»
پخش مستند در راستای حمایت از هنرمندان بومی و منطقه‌ای هم در این سینما انجام میشود. تنها موضوعی که این سینما تا الان به آن نپرداخته است، بخش هنر و تجربه است. به گفته سعیدی، «فیلم‌های کوتاهی که ساخته‌ی خود هنرمندان بومی و منطقه است با حضور بازیگران و کارگردان‌های آن در سینما به صورت رایگان پخش کردیم که هنرمندهای منطقه هم حمایت بشوند و سینما برای پخش آن هزینه‌ای نه از فیلم‌سازان و نه عموم مردم نمی‌گیرد. برنامه‌ای هم در آینده با حضور یوسف منظریان که همشهری خودمان است و فیلم کوتاه می‌سازد در سینما تدارک دیدیم که همشهری‌ها هم این فیلم‌ها را ببینند و فقط برای مسابقات و جشنواره‌ها نباشد.»
به‌گفته‌ی سعیدی، استقبال مردم از سینما اوز خوب است و فیلم‌های طنز در اوز مخاطب بیشتری دارند: «خدا را شکر مردم استقبال می‌کنند، ولی خب در تابستان چون در منطقه زیاد عروسی میشود استقبال کمتر است. مردم به فیلم‌های اجتماعی علاقه ندارند و بیشتر به فیلم‌های طنز تمایل دارند، هرچند فیلم فقط فیلم طنز نیست و مردم باید فیلم‌های اجتماعی هم نگاه کنند؛ چون چیزی که از فیلم‌های اجتماعی یاد می‌گیریم خیلی متفاوت‌تر از فیلم طنز است.»
سعیدی در انتهای صحبتش از مردم برای حمایت از سینما دعوت می‌کند: «برای پایداری سینماهای شهر و منطقه استقبالی که مردم از فیلم‌ها دارند خیلی مهم است. اگر مردم بخواهند که شهرشان سینما داشته باشد، تماشای فیلم در سینما را در برنامه‌ریزی تفریحی خود داشته باشند و دو هفته یکبار به همراه خانواده به سینما بیایند. یا اگر فیلم کودک آمد بچه‌هایشان را برای تماشای آن بفرستند. به خاطر قوانینی که وجود دارد، اگر مردم استقبال نکنند، نگه داشتن سینما بسیار سخت است چون اگر یک فیلم فروش خوبی در سینما نداشته باشد ممکن است فیلم بعدی را به ما ندهند و به ما بگویند که سینمای شما فروش ندارد.»
پردیس سینمایی نخل لار، گل سرسبد سینماهای منطقه
لار از دهه‌ی ۱۳۶۰ سینما دارد، و همچنان موفق‌ترین شهر در مقایسه با گراش و اوز است. سینما آزادی، سینما هنر، سینما سیار و الان هم پردیس سینمایی نخل لارستان در مجموعه‌ی طوبی (منیری) نام‌هایی است که در تاریخ فرهنگ و هنر لارستان به ثبت رسیده است.
سینما آزادی، اولین سینمای لار واقع در بلوار فرهنگ جنب بانک ملی قدیم، از سال ۱۳۶۶ یا ۱۳۶۷ با فیلم عقاب‌ها اثر ساموئل خاچیکیان شروع به فعالیت می‌کند اما در سال ۱۳۸۸ درهای آن به روی مردم بسته میشود. آخرین فیلمی که بر پرده این سینما اکران شده است، فیلم شوکران اثر بهروز افخمی است.
سینما هنر در تالار وحدت
بعد از تعطیلی سینما آزادی، در تالار وحدت سینما هنر دایر میشود. سالن تالار وحدت مخصوص سینما نیست اما تجهیزات و امکانات سینمایی در سال ۱۳۹۴ برای آن خریداری میشود تا مردم بعد از سینما آزادی پایشان دوباره به سینما باز شود. این سینما در سال ۱۴۰۰ تعطیل میشود.
مریم دیکن، کارشناس فرهنگی و هنری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی لارستان، در گفتگو با هفت‌برکه در مورد وضعیت سینما هنر و تعطیلی آن می‌گوید: «بعد از افتتاح پردیس سینمایی نخل لارستان، یواش‌یواش مراجعه‌کنندگان کم شد و ما چون مراجعه‌کننده نداشتیم، دستگاه‌ها را به‌روزرسانی نکردیم. هرچند که دستگاه‌ها و پرده‌ی سینمایی موجود است اما به دلیل عدم مراجعه‌ی مردم به‌روزرسانی نشده است. زمانی که سینما هنر فعال بود، به طور مداوم برنامه داشتیم و فیلم‌ها را همزمان با سراسر کشور در این سینما پخش می‌کردیم و مردم هم استقبال خوبی داشتند.»
دیکن سینما سیار لار را نیز اینطور معرفی می‌کند: «ما امکانات، تجهیزات و پرده‌ی سینمایی سیار هم داریم و معمولا برای شهر و روستاهای اطراف که سینما ندارند، اگر درخواست بدهند، پخش فیلم انجام می‌دهیم. البته پخش فیلم برای آنها مشروط به درخواست آنها از ماست و ما فیلم‌های بهروز را شارژ می‌کنیم و برای آنها پخش می‌کنیم. بدون درخواست از سمت شهر و روستاهای اطراف، پخش فیلم برای آنها امکان ندارد.»
پردیس سینمایی نخل
اما پردیس سینمایی نخل با سه سالن مجهز در مجموعه‌ی فرهنگی ورزشی طوبی (معروف به مجتمع منیری) موفق‌تر از سایر سینماهای منطقه (گراش، لار و اوز) است. این پردیس سینمایی بعد از شیراز که مرکز استان است و چندین پردیس سینمایی دارد، برای اولین بار در منطقه و در لارستان از سال ۱۴۰۰ تا به الان فعال است. این پردیس سه سالن دارد: سالن باران با ظرفیت ۱۳۷ نفر، سالن برکه با ظرفیت ۴۴ نفر و سالن بادگیر با ظرفیت ۴۱ نفر.
کیاوش زائری، مدیر پردیس سینمایی نخل لارستان، در گفتگو با هفت‌برکه می‌گوید: «قبلا در لارستان به این حالت همیشگی سینما نداشتیم. بعد از سینما آزادی، در تالار وحدت به طور مقطعی پخش فیلم انجام می‌شد و مردم از آن استقبال می‌کردند و ما به این فکر افتادیم که یک سینمای همیشگی در شهر داشته باشیم. از سال ۱۴۰۰ تا به الان ۹۰ درصد فیلم‌های اکرانی در سینماهای سراسر کشور را پخش کردیم و شاید یکی دو مورد فیلمی بوده که ما به خاطر شرایط خاصی اکران نکرده باشیم.»
زائری در مورد اینکه سالن‌های این پردیس سینمایی برنامه‌ای برای پخش انیمیشن دارد، می‌گوید: «در بحث سینمای کودک ما تمام انیمیشن‌ها را از سال ۱۴۰۰ تا به الان پخش کردیم، حتی یک مورد هم نبوده که پخش نکرده باشیم. خدا را شکر با استقبال خوبی هم از سمت مردم و هم مدارس مواجه شدیم، چون خط مشی ما برای سینما کودک این است که فیلم‌ها را بعد از شروع در سراسر کشور در لار هم اکران کنیم.»
زائری در مورد دیگر فعالیت‌های این پردیس سینمایی هم می‌گوید: «ما پخش مستند و سمینارهای مختلفی در طول این چند سال داشتیم. مثلا مستندی که خود بچه‌های لار، گراش و اوز ساخته بودند و ما استقبال کردیم و نهایت همکاری را با آنها داریم. برای ما فرقی ندارد که از کدام منطقه باشد و ما تماما حمایت می‌کنیم. حتی چند هفته قبل، کار یکی از بچه‌های گراش [امین حیدری] را به نام «سنتی گراشی» پخش کردیم و خیلی هم لذت بردیم.»
زائری صحبت‌هایش را با ذکر نامی از مرحوم حاج ناصر منیری، بانی خیر این مجموعه، تمام می‌کند و می‌گوید: «جا دارد از بانی خیر این مجموعه، مرحوم حاج ناصر منیری، و حاج ابراهیم منیری به عنوان مدیرعامل این مجموعه که مدیریت کل مجموعه را به عهده دارند تشکر کنم که بعضی جاها از جیب هزینه می‌کنند که مجموعه از رونق نیافتد.» او خواسته‌ای هم از مردم دارد: «خواسته‌ای که ما از مردم داریم به عنوان سینمادار این است که مردم حمایت کنند و تشریف بیاورند و فیلم‌ها را ببینند و استفاده بکنند و لذت ببرد و در حفظ و نگهداری این مجموعه کوشا باشند چرا که این مجموعه مال خودشان است.»
