هفت‌برکه – دکتر مینا جباری: تبخال به تاول‌های دردناکی گفته می‌شود که نزدیک یا روی لب‌ها و نیز داخل دهان ایجاد می‌شود. عامل ایجاد کننده‌ی آن ویروسی به نام «هرپس سیمپلکس ویروس» است که در این مورد، نوع یک آن دخیل است.
نکته‌ای که تبخال را جذاب می‌کند این است که مثل ویروس کرونا، درمان ندارد! داروها و روش‌های درمانی، صرفا علائم تبخال را بهبود می‌بخشند و دارویی که ویروس را به کل از بین ببرد وجود ندارد. در واقع اگر فردی به این ویروس مبتلا شود، تا آخر عمر آن را دارد و علائم ممکن است در بازه‌های زمانی مختلف برگردد.
علائم تبخال
علائم تبخال بسته به اینکه آیا فرد برای اولین بار است که مبتلا می‌شود یا نه، متفاوت است. علائم معمولا اولین بار در کودکی بروز پیدا می‌کند. علائمی که در اولین ابتلا دیده می‌شود شامل تاول‌های دردناک روی لب‌ها، دهان، بینی یا گلو؛ درد دهان و گلو؛ تورم در گردن؛ و تب، خارش بدن و احساس بیماری است.
پس از اولین بار، درد و تاول ممکن است مجددا ایجاد شود، اما دیگر علائم معمولا بروز پیدا نمی‌کنند. علاوه بر این، علائم خفیف‌تر و کوتاه‌مدت‌تر هستند. وقتی علائم برای اولین بار ظاهر می‌شوند، معمولا ۱۲ روز باقی می‌مانند و در صورتی که مجددا بازگردند، این دوره ۸ روز یا کمتر است.
شیوه‌ی انتقال ویروس
ویروس عامل تبخال به راحتی از شخصی به شخص دیگر منتقل می‌شود. نوشیدن از لیوان مشترک، بوسیدن و… می‌توانند این ویروس را انتقال دهند.
آیا تستی جهت تشخیص این ویروس وجود دارد؟
پزشک می‌تواند مایع داخل تبخال را جمع‌آوری و آن را جهت تشخیص ویروس هرپس بررسی کند، اما این کار ضروری نیست. در بیشتر موارد، پزشک با توجه به علائم فرد و شکل تاول‌ها، تبخال را تشخیص می‌دهد.
درمان تبخال چیست؟
بیشتر بیماران اولین باری که به این ویروس مبتلا می‌شوند، به درمان نیاز دارند، اما درمان در بیمارانی که برای چندمین بار مبتلا می‌شوند یا علائم خفیفی دارند، ضرورتی ندارد. اگر فردی به طور مکرر دچار تبخال‌های دردناک می‌شود، پزشک ممکن است داروی ضد ویروسی را تجویز کند که روزانه استفاده شود. اما بیشتر بیماران به این نوع درمان نیازی ندارند.
داروهای متنوعی برای تبخال وجود دارد، اما برای استفاده از آنها بهتر است با پزشک و یا داروساز مشورت کرد و از مصرف سرخود آنها خودداری کرد. درمان به دو صورت از طریق دو دسته دارو می‌تواند انجام شود:
دسته‌ی اول، داروهای ضد ویروس هستند که می‌توانند شدت علائم را کم، و دوره‌ی بیماری را کوتاه‌تر کنند. این داروها اگر بلافاصله پس از بروز علائم استفاده شوند، بهترین عملکرد را دارند.
دسته‌ی دوم، داروهایی هستند که بدون اثر بر ویروس، صرفا درد و ناراحتی را کاهش می‌دهند. این داروها شامل مسکن‌های خوراکی و موضعی هستند و معمولا بدون نیاز به نسخه به فروش می‌رسند.
نگه داشتن حوله‌ی سرد بر روی تبخال و مکیدن یخ نیز می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.
آیا تبخال قابل پیشگیری است؟
برخی از افراد ممکن است این احساس را داشته باشند که پس از سپری کردن زمانی در آفتاب، احتمال ایجاد تبخال برای آنان بیشتر است. به این دسته از افراد استفاده از ضد آفتاب توصیه می‌شود.
انتقال ویروس به دیگر افراد، حتی زمانی که بیمار تبخال فعال نداشته و قابل مشاهده نیست نیز امکان‌پذیر است، اما احتمال آن نسبت به زمان داشتن تبخال فعال کمتر است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
– اگر همزمان با تبخال، تب وجود داشته باشد.
– اگر در اطراف تبخال، نشانه‌های عفونت وجود داشته باشد؛ مانند تورم، قرمزی یا ترشحات.
– اگر تبخال صحبت کردن، غذا خوردن یا بلعیدن را سخت کند.
– اگر تبخال همچنان پس از گذشت ۱۰ روز رو به بهبودی نرود.
– اگر فرد مکررا دچار تبخال شود.
