هفت‌برکه – سیده عاطفه معصومی: در مطلب قبلی در مورد جایگزین کردن دو تا از زباله‌های سلولزی یعنی دستمال کاغذی و دستمال آشپزخانه صحبت کردیم. در ادامه به جایگزین‌های دو مورد دیگر یعنی پوشک کودک و نوار بهداشتی می‌پردازیم.
استفاده از پوشک پارچه‌ای به جای پوشک بهداشتی کودک
خانم آیه حمداوی که اکوبلاگر در زمینه کاهش پسماندهای خانگی و آغازگر جنبش و سبک زندگی پسماند صفر در ایران است (صفحه در اینستاگرام) در این خصوص می‌نویسد: «یک کودک از بدو تولد تا دو و نیم سالگی، بین ۴۵۰۰ تا ۶۰۰۰ پوشک استفاده می‌کند. قیمت متوسط یک عدد پوشک ایرانی یک‌بارمصرف در حال حاضر سه هزار تومان است. اگر نوسانات و قیمت بازار را در نظر نگیریم هزینه پوشک در این مدت چیزی معادل ۱۳ و نیم میلیون الی ۱۸میلیون تومان است…» (سپتامبر ۲۰۲۱).
من فرزندی ندارم و طبیعتا تجربه‌ای در این مورد ندارم و صرفا دیده‌ها و شنیده‌هاست، بر خلاف تمام مطالبی که تاکنون آموزش داده شده که تجربه شخصی خودم بوده و توصیه‌ها و معرفی‌ها بر این اساس است. ولی دوستان زیادی دارم که از این محصولات برای کودکشان استفاده کرده‌اند یا در حال استفاده از آنها هستند؛ دوستانی از طیف‌های گوناگون، خانه‌دار، شاغل، تک‌کودک، چندقلویی و… که هر کدام به نوعی مشغله‌های خاص خود را دارند.
دلیل مشترکی که تمام این دوستان دارند این است: یک) اینکه زباله کمتری تولید می‌شود، حس بهتری به آنها می‌دهد. دو) از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه است. چند نفر هم گفتند که به دلیل حساسیت کودکشان به پوشک‌های بهداشتی، به استفاده از پوشک‌های پارچه‌ای روی آوردند.
البته تمام دوستان از هر دو نوع پوشک بهداشتی و پوشک پارچه‌ای استفاده می‌کنند. هدفشان این است که تا جایی که می‌توانند سهم کمتری در تولید زباله داشته باشند. بنا بر شرایطشان و مخصوصا برای محیط بیرون از خانه، ترجیح می‌دهند که از پوشک بهداشتی استفاده کنند.
بحث سلامت کودک بر دو جنبه دیگر ارجحیت دارد. «در پوشک‌های بهداشتی کودک، از سدیم پلی اکریلات که نوعی پلیمر صنعتی و در واقع همان پودر فوق جاذب است، استفاده شده. استفاده از این ماده از دهه هشتاد میلادی در تامپون به خاطر شوک و مسمومیت ممنوع اعلام شد. قدرت جذب این مواد آنقدر زیاد است که باعث جذب رطوبت طبیعی پوست می‌شود و بنابراین مجبور به استفاده از کرم‌های چرب‌کننده می‌شویم و علاوه بر اینها این نوع پوشک‌ها حاوی مشتقات نفتی و بعضا بسیار سمی از جمله، دی اکسین، تری بوتیل تین، فتالات و کلر و.. هستند و متاسفانه تولیدکنندگان پوشک به طور عجیبی هیچ الزامی در نوشتن دقیق مواد اولیه ندارند. همچنین برخی تحقیقات نشان می‌دهد که عدم تبادل هوا در این پوشک‌ها باعث افزایش دما تا یک درجه می‌شود که می‌تواند یکی از دلایل کاهش باروری در مردان باشد.» (خانم آیه حمداوی)
پوشک‌های پارچه‌ای انواع مختلفی دارد، هم نوع ایرانی و هم خارجی آن در بازار موجود است. یکی از تولید کنندگان پوشک‌های پارچه‌ای، برند یکتاپلاس است: @yekta_plas
استفاده از پدهای پارچه‌ای به جای نوار بهداشتی
بهترین گزینه برای قاعدگیِ بی‌زباله برای هر فردی متفاوت است و هر فرد طبق نیازها و شرایط و سبک زندگی‌اش می‌تواند تصمیم بگیرد کدام گزینه برای او بهتر است. استفاده از پدهای پارچه‌ای و محصولات پایدار قاعدگی روزبه‌روز رایج‌تر می‌شود و عمده‌ترین دلایل آن، همان دلایلی است که برای استفاده از پوشک‌های پارچه‌ای کودک ذکر شد.
پدهای قاعدگی را می‌توانید از فروشگاه‌های زیر تهیه کنید: فروشگاه پسماند صفر زمین پاک @zaminepak.shop و لیوا فارما @levva.pharma و یکتا پلاس.
در نگاه اول شاید استفاده از جایگزین‌های پایدار، بسیار وقت‌گیر باشد و ممکن است اینطور به نظر برسد که آبی که برای شستشوی اینها به کار می‌رود زیاد است و اسراف آب در این شرایط بی‌آبی و خشکسالی صورت می‌گیرد. اما فراموش نکنیم که آب و انرژی‌ای که برای تولید این محصولات یک‌بارمصرف استفاده شده، بسیار بسیار بیشتر از آبی است که برای شستشوی این جایگزین‌های پایدار مصرف می‌شود و اصطلاحا به «آب پنهان» معروف است. اگر به این مبحث علاقه دارید با همین عبارت ذکر شده در اینترنت جستجو کنید.
