عکسی تاریخی از اجرای نمایش دنگ در گراش

هفت‌برکه: با کمک یکی از پژوهشگران فرهنگ گراش، مکان و زمان تقربی عکس قدیمی که با عنوان «روز شاد گراشی‌ها» در ۱۳ فروردین ۱۴۰۲ منتشر شده بود، مشخص شد.

مهدی جباری، پژوهشگر بنیاد کهن‌پارسیان جنوب، در مورد این عکس گفت: «پدرم حاج رحمت جباری به همراه محمد دمساز و حاج احمد خورشیدی، بهزاد جهاندیده و چند نفر دیگر در عروسی‌ها یا جمع‌های دوستانه نمایش‌های میدانی را که در گراشی به آن «دَنگ» می‌گویند اجرا می‌کردند.»

«شخصی که در این عکس نمایش اجرا می‌کند، محمد دمساز معروف به مَمَّدِ کَرَم است که با حدود ۹۰ سال هنوز زنده است و تعدادی از اعضای خانواده او و خانواده ما نیز در عکس دیده می‌شوند که در حال تماشا هستند.»

«پدرم بزرگ فامیل بود و نزدیک بهار و نوروز رسم بود که افراد چند روز در صحرا اتراق می‌کردند. صحرای ما هم یکی از محل‌هایی بود که افراد مختلف از نزدیکان تا افراد غریب برای دور هم بودن و تماشای دنگ به آنجا می‌آمدند.

«دنگ در اورده» شکل‌های مختلفی داشت، مثلا بازیگر دستش را مخفیانه به ماست یا زغالی آغشته می‌کرد و با فریب تماشاگران به صورت آن‌ها می‌کشید. نمایش دنگ شباهت‌هایی به نمایش‌های روحوضی دارد. 

«عکس را به همراه چند عکس دیگر برادرم خلیل جباری در نوروز ۱۳۵۴ یا ۱۳۵۵ گرفته است. به گفته او محل آن در یکی از نخلستان‌های اطراف صحرای پدر است. بعد احتمالا به طریقی به دست آقای عبدالله ثابت رسیده است.

«در عکس، علی دمساز تک پسر ممد کرم، حاج محمد محمدزاده و عده‌ای دیگر از افراد را می‌توان شناخت. عکسی که یادآور روز خوب بهاری یک خانواده‌ی گراشی و هنرنمایی بی‌ریای بازیگرانی بی‌ادعاست.»

کسانی مانند برادران جهاندیده هنوز هم دنگ را در جمع‌های خانوادگی اجرا می‌کنند. ۶ فروردین ۱۳۹۸ در یکی از شب‌های خونه‌ کدیم ۴، بازیگران انجمن نمایش گراش بر اساس مستندات بنیاد کهن‌پارسیان، یک بار دیگر نمایش دنگ را اجرا کردند تا گامی برای ثبت آن در فهرست میراث‌های معنوی برداشته شود (خبر در هفت‌برکه).

در روزهای آینده در گفتگو با محمد دمساز از او درباره دنگ خواهیم پرسید.