خودکشی هم نشانه دارد، هم درمان

ارسالی خوانندگان ،

۱۹ شهریور ۱۴۰۰

923 بازدید

هفت‌برکه – فاطمه سیاح: امروز نوزدهم شهریور (دهم سپتامبر) روز جهانی مبارزه با خودکشی است، یک آسیب اجتماعی که آمارها سیرصعودی‌اش را نشان می‌دهد.

نرخ اقدام به خودکشی در سال‌های ۹۸ و ۹۹ در استان فارس از میانگین کشوری فراتر بوده است و جوانان، به‌ ویژه دانشجویان به عنوان گروه پر خطر معرفی شده‌اند.

فهم خودکشی

وقتی یک دوست یا یکی از اعضای خانواده افکار خودکشی دارد، و یا تلاش در راه خودکشی دارد، این موضوع مسئله آسیب‌زایی است که بر کل خانواده تاثیر می‌گذارد. در چنین موقعی عادی است که شما ترس، گیجی، ابهام و یا خشم را تجربه کنید. از سویی اگر تشخیص این که عزیزتان در معرض خودکشی است یا نه برای شما سخت است، حتما از متخصصان مربوطه کمک بگیرید و منتظر نمانید. خانواده و دوستان نقش کلیدی درپ یشگیری از خودکشی ایفا می‌کنند.

این راهنما به شما کمک می‌کند که بفهمید چگونه به عزیزتان که یک پریشانی عاطفی دارد کمک نمایید. به علاوه شما یاد می‌گیرید که چگونه حمایت‌های لازم را فراهم کنید.

رویداد چند عاملی

خودکشی، یک رویداد چند عاملی است. این عوامل شامل بیماری‌های روان‌پزشکی، صفات یا اختلالات شخصیت، مصرف یا سوء مصرفمواد، بیماری‌های زیستی شدید، دسترسی به عامل مرگ و میر، عوامل استرس‌زا، رفتار خودکشانه، آسیب‌پذیری‌های روانشناختی، سابقهخانوادگی، ناامیدی، تکانشگری، تغییرات زیستی عصبی است.

عوامل بازدارنده‌‌ی خودکشی

وجود خدمات بالینی موثر و مناسب برای اختلالات روانی، جسمانی و سوء مصرف مواد، دسترسی آسان به منابع مداخله‌ای و حمایتیبرای دریافت کمک، منع دسترسی به ابزار کمک، روابط خانوادگی و اجتماعی مناسب، برخورداری از حمایت اجتماعی، برخورداری ازمهارت حل مسئله، مدیریت تعارض، تنظیم هیجانات (مهارت‌های زندگی)، برخورداری از باورهای مذهبی و فرهنگی که بر ارزشمندیانسان و حفط صیانت ذات متکی است از عوامل ‌بازدارنده‌ی خودکشی است.

سرنخ‌ها و نشانه‌های خودکشی

مشاهده برخی عوامل رفتاری یا کلامی در عزیزان و نزدیکانمان می‌تواند زنگ خطری برای کشف این مهم باشد که ایشان دارای افکارخودکشی یا در معرض اقدام‌اند.

سرنخ‌های مستقیم کلامی: جملاتی مثل تصمیم دارم خودم را بکشم؛ ای کاش مرده بودم؛ می‌خواهم خودکشی کنم؛ می خواهم همه چیز راتمام کنم؛ اگر فلان و فلان اتفاق نیفتد، خودم را خواهم کشت.

سرنخ‌های غیر مستقیم یا رمزی کلامی: به زودی دیگر مجبور نیستید نگران من باشید خداحافظ، وقتی برگردید من اینجا نخواهم بود؛روزگارم گاهی خوب بود اما همه ما باید خودکشی کنیم؛ از نحوه رفتارت با من پشیمان خواهی شد؛ از زندگی خسته‌ام، هدف ادامه دادنچیست؟ از همه چیز خسته‌ام؛ من دیگر تسلیم شده‌ام، زندگی بی‌فایده است.

سرنخ‌های رفتاری: تهیه اسلحه؛جمع کردن قرص؛ تعیین تکلیف امور شخصی و‌ مالی برای بعد از مرگ، نوشتن یا بازنویسی وصیت‌نامه؛ برنامه‌ریزی برای مراسم تدفین؛ بخشش پول یا دارایی‌های ارزشمند یا مورد علاقه خودش؛ تغییراترفتاری به‌ویژه فریادزدن و پرت کردن اشیا یا عدم همراهی با خانواده، دوستان و همسالان؛ علاقه یا بی‌علاقگی ناگهانی به مکان‌هایمذهبی و امور مذهبی؛ آشفتگی عمومی یا ناتوانی در درک، قضاوت یا حافظه؛ عود مصرف موادمخدر یا الکل بعد از یک دوره بهبودی.

سرنخ‌های موقعیتی: طرد شدن ناگهانی از سوی یکی از عزیزان یا جدایی و طلاق ناخواسته؛ نقل مکان به ویژه نقل مکان‌های ناخواسته؛ فوت همسر ،فرزند و دوست (به ویژه اگر با خودکشی و تصادف اتفاق افتاده باشد)؛ تشخیص یک بیماری کشنده؛ پرخاشگری با دوستانو اقوام بدون دلیل مشخص؛ پیش‌بینی از دست دادن امنیت مالی.

باورهای نادرست درمورد خودکشی

چطور می‌شود که متوجه سرنخ‌ها نمی‌شویم یا آنها را جدی نمی‌گیریم؟ مهم‌ترین دلیل، داشتن باورهای نادرست در مورد خودکشی است.

❌افرادی که درباره خودکشی حرف می‌زنند صرفا به دنبال جلب توجه هستند.

✅افرادی که با خودکشی می‌میرند معمولا ابتدا در مورد آن صحبت می‌کنند. آنها از درد رنج می‌برند و به دنبال کمک هستند چرا که نمی‌دانند باید چه کار کنند. همه صحبت‌ها درباره خودکشی را جدی بگیرید.

❌افرادی که درباره مرگ یا خودکشی حرف می‌زنند، قصد کشتن خود را ندارند.

✅افرادی که می‌گویند می‌خواهند با خودکشی بمیرند، معمولا اقدام به خودکشی می‌کنند.

❌خودکشی معمولا بدون علائم اخطاردهنده است.

✅اقدام به خودکشی معمولا علائم اخطار دهنده‌ای دارد.

❌وقتی فردی تصمیم می‌گیرد با اقدام به خودکشی بمیرد دیگران نمی‌توانند کاری برای او انجام دهند.

✅خودکشی قابل پیشگیری است، بسیاری از افرادی که تمایل به خودکشی دارند نمی‌خواهند بمیرند، آنها فقط می‌خواهند درد و رنج خود را متوقف کنند.

❌فقط طبقات خاص جنسیتی، فرهنگی، نژادی، اجتماعی یا سنی دست به خودکشی می‌زنند.

✅ هر فردی می‌تواند اقدام به خودکشی کند.

❌افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند و زنده می‌ماند دوباره دست به خودکشی نمی‌زنند.

✅این افراد بیشتر اوقات اقدام مجدد داشته‌اند.

❌افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند دیوانه‌اند.

✅نه، نه، نه. آنها در رنج هستند و احتمال دارد در مغزشان تغییرات شیمیایی رخ داده باشد. هر فردی می‌تواند اقدام به خودکشی کند.

❌افرادی که درباره خودکشی صحبت می‌کنند هدفشان تحت تاثیر قرار دادن دیگران است.

✅این افراد در درد و رنج هستند و نیازمند کمک و حمایت دیگران‌اند. افراد قبل از اینکه اقدام به خودکشی کنند درباره آن حرف می‌زنند. از توسل به جملات غیرمسؤلانه و انکارکننده بپرهیزیم.

❌وقتی افراد تمایل به خودکشی پیدا می‌کنند، این تمایل تا همیشه در آنها می‌ماند.

✅اکثر افراد، در دوره‌های محدودی تمایل به خودکشی پیدا می‌کنند اما در دوره‌هایی ممکن است عود کند.

❌باورهای مذهبی ویژه پیش‌بینی‌کننده خوب عدم اقدام به خودکشی در اشخاص است.

✅اگرچه باورهای مذهبی نقش محافظت‌کننده دارند اما مانع اقدام به خودکشی نمی‌شود.

کلام آخر

سهم رنج خود در دنیا را بپذیریم و با کسب مهارت‌های مقابله‌ای احساساتمان را مدیریت کنیم. نسبت به اطرافیان دیدگاهی مسئولانه و حمایتگر داشته باشیم چرا که درد یک شخص درد یک جامعه است.

در صورت مشاهده علائم خطر در نزدیکانمان با شماره‌های ۱۴۸۰ (خدمات مشاوره بهزیستی) و ۱۲۳ (اورژانس اجتماعی) تماس بگیریم و از خدمات مشاوره‌ای جهت پیشگیری از اقدام به خودکشی استفاده کنیم.