هفت‌برکه: هفدهمین شماره دوماهنامه ادبی چامه، ویژۀ صدسالگی داستان، به همراه نظرسنجی منتشر شد.

Chameh17s

در بخشی از سرمقاله این شماره که به صدسالگی داستان ایرانی اختصاص دارد، محمدجواد جزینی نوشته است: «کوتاه زمانی بعد از یکی بود یکی نبود سروکله جوانی پیدا می شود که جهان داستان کوتاه ایران را دگرگون می‌کند. صادق هدایت و بعد از او چهره‌های دیگر نسل اول داستان‌نویسان سربرمی‌آورند؛ بزرگ علوی، صادق چوبک و نسل دوم؛ جلال آل احمد، ابراهیم گلستان، سیمین دانشور، غلامحسین ساعدی، بهرام صادقی، هوشنگ گلشیری ، احمد محمود، محمود دولت آبادی و…اما تابندگی این ستاره‌ها و شاید کم‌بنیه‌گی نقد ادبی فرصت دیده شدن نام‌ها و آثار دیگران را نداد. کسانی چون تقی مدرسی، غ. داوود (منوچهر صفا)، کاظم تینا، شمیم بهار، رضافرخفال، بهمن فرسی، رضا دانشور، بهمن شعله ور و … این که گفته اند «داستان‌نویسان ایرانی از تاریکخانه هدایت بیرون آمدند» پر بیراه نیست، چرا که هنوز  تأثیر نگاه و مشربی که او آغاز کرد، حتی در نسل پنجم داستان‌نویسان  ایرانی پیداست. ما در این دهه ها نتوانسته‌ایم، نقش تشکل‌ها و انجمن‌های ادبی را در توسعه هنر داستان‌نویسی بازیابی کنیم.»

در بخش ویژه‌نامه سیدعلی کاشفی خوانساری، مهسا شمسی‌پور، روح اله رویین، پریسا صالحی، در این شماره از مجله چامه یادداشت‌ها و نقدها و مقالاتی را دربارۀ صدسالگی داستان در ایران نوشته‌اند.

این شماره که به صدسالگی داستان در ایران اختصاص دارد، علاوه بر داستان و شعر از شاعران و نویسندگان امروز ایران دربرگیرندۀ یک نظرسنجی است که که خانم مریم آموسا برای چامه آماده و آراسته کرده است. او برای تدوین و انتشار لیست پنج رمان و مجموعه داستان تاثیرگذار و مترجم تاثیرگذار، تحلیل نویسندگان و مترجمان و منتقدان را نیز در باب انتخاب‌هایشان جویا شده است. علی قانع، میلاد ظریف، شهاب لواسانی، آرام روانشاد، لیلا صادقی، غلامرضا امامی، فیض شریفی، ساسان گلفر، علی شروقی، محسن فرجی، ناتاشا امیری، محمدرضا مرزوقی، غلامحسین سالمی، مهدی فتوحی، رضیه انصاری، شهریار عباسی، نسترن مکاری، هادی تقی زاده، علیرضا بهنام، محسن حکیم معانی و رضا آشفته نویسندگان و مترجمانی بودند که به پرسش‌های  او در خصوص ۵ رمان و مجموعه داستان و ۵ مترجم تاثیرگذار پاسخ داده‌اند.

براساس این نظر سنجی رمان «بوف کور» مهم‌ترین و تأثیرگذارترین رمان ایرانی است که نه تنها بر روی مخاطبان و نویسندگان نسل‌های بعد تأثیر گذاشته است، بلکه با ترجمه‌هایی که از این کتاب شده است، می‌توان به جایگاه ویژه این اثر در جهان اشاره کرد.

در کنار این رمان دو رمان «همسایه‌ها» نوشتۀ احمد محمود و رمان «سووشون» نوشتۀ سیمین دانشور، در رده دوم قرار می‌گیرند و پس از آن «شازده احتجاب» نوشتۀ هوشنگ گلشیری و پس از آن «روزگار دوزخی آقای ایاز»، نوشتۀ رضا براهنی، «دایی جان ناپلئون» نوشتۀ ایرج پزشکزاد و «سنگ صبور» نوشتۀصادق چوبک قرار می‌گیرند.

در بخش شعر زمان آثار تازه‌ای از ضیاءالدین خالقی، سیروس نوذری، پوران کاوه، حمیدرضا شکارسری، محسن آریاپاد، احمد قربان‌زاده، مهدی ریحانی، سینا جهاندیده، مزدک پنجه‌ای، علیرضا بهرامی، رضا اسماعیلی، هادی منوّری، نصرت‌الله مسعودی، فرهاد عابدینی، افسانه نجومی، مرضیه آقارضایی، مهرداد پیله‌ور، روح‌الله آبسالان، حمیدرضا اقبال‌دوست، زهره یوسفی، شادی میرزایی، فرناز فرازمند، شهین راکی، مجتبی نورانی.

در بخش گپ ترجمه فرزدق اسدی از گفت‌وگوی خواندنی و تازۀ روزنامه‌ی هلندی De Volkskrant  با کازو ایشی گورو  منتشر شده است. ایشی گورو در پاسخ به این سؤال می‌گوید: چگونه ایده‌ی نوشتن از منظر یک ربات به ذهن شما خطور کرد؟ یا اجازه دهید بگوییم از منظر یک موجود دارای هوش مصنوعی؟ «شخصیت کلارا در ابتدای کار به شکلی پیچیده و ناواضح به سراغم آمد. من همیشه به کتاب‌های مصوری که برای کودکان چهار یا پنج ساله‌مان می‌خوانیم علاقه‌مند بوده‌ام. این کتاب‌ها منطق شگفت‌انگیزی دارند، برای مثال درشان اصلاً  تعجب‌آور نیست که ماه که از پنجره داریم می‌بینیمش صحبت می‌کند. هم چنان که هر کودکی می‌تواند از یک نردبان بالا و پیش ماه برود.هدف من در آغاز کار روی یک رمان برای کودکان بود. داستان دختری بیمار بود که به دلیل بیماری جدیش از بیرون رفتن هر روزه با عروسکش برای تماشای غروب آفتاب ممنوع می‌شد؛ یک روز دختر ریسک می کند و با عروسک خود بیرون می‌رود و تعدادی ماجرا برایش رخ می دهد. وقتی قصه را برای دخترم نائومی تعریف کردم، او مرا متقاعد کرد که داستان من بسیار غم‌انگیز خواهد بود و برای کودکان مناسب نیست. برای همین تصمیم گرفتم مسیر قصه را تغییر دهم، و یک راوی غیر «واقعی» که برساخته‌ی هوش مصنوعی‌ست انتخاب کنم. چون من سال‌هاست که با اشتیاقی واقعی، تحولات و دستاوردهای هوش مصنوعی را دنبال می‌کنم. و افتخار این را داشتم که با تعدادی از دانشمندان و متخصصان این رشته صحبت کنم».

در بخشی از گفت و گوی بهاره حجتی با لیلی گلستان آمده است: «متأسفانه این اتفاق هرگز به‌طور سیستماتیک انجام نشد و چه حیف. چون معتقد هستم که اگر قصه‌های دولت‌آبادی یا احمد محمود یا گلشیری و ساعدی و خیلی‌های دیگر ترجمه می‌شد و درست ارائه می‌شد حتماً جوایزی نصیب داستان‌نویسی ایران می‌شد. چه چیز ما از نجیب محفوظ یا اورهان پاموک کمتر است یا هرتا مولر؟ وزارت ارشاد باید اداره‌ای مختص ترجمه آثار والای ادبیات مدرن فارسی به بقیه زبان‌های زنده دنیا داشته باشد البته به‌شرط این‌که فقط از خودی‌ها ترجمه نکنند! این کاری است که باید بشود. آثاری به‌صورت پراکنده و اغلب به همت خود نویسنده ترجمه شده که کفایت نمی‌کند و باید اساسی روی این قضیه برنامه‌ریزی شود. ارائه درست، تبلیغات درست و ناشری معتبر.»

در بخشی از گفت و گوی اختصاصی چامه که خانم راحله بهادر با خانم کیم چینکویی نویسنده امریکایی از طریق ایمیل انجام داده، آمده است: «داستانِ طرف، تا حدودی زندگی‌نامۀ خود‌نوشت است. قسمت‌هایی را که برایم تکان‌دهنده و تلخ بودند را بازسازی کردم، بعضی چیزها را تغییر دادم، و بیش از نشان دادن در جزییات و زاویه‌ی دید توضیحی ندادم. می‌خواستم پایان‌بندی نشان دهد که وقتی قهرمانِ زن داستان در نگاه اول مرد را نمی‌شناسد، یعنی مقداری فاصله، شاید حتی رشد برای او اتفاق افتاده است که خب، هم یک غافلگیری است و هم به نوعی دلشکستگی.»

در بخش شعر و ترجمه شعرها و مقالاتی از این نویسنگان و شاعران آمده است: سیدحسین طالب‌زاده، علی پورحسن، ندا عطاردیان، صدف فیاضی، موسی بیدج، علی الشّلاه، رَسمیّه مُحَیبِس، مهدی حسنی باقری،  سعید فلاحی، لیلا طیبی، فرزانه کارگرزاده، فرح سقایی، امیر امام‌قلی‌زاده، مسعود غفوری، اِی. کِی. رامانوجان، سوتلانا الکسیویچ، بهمن بلوک نخجیری.

دوماهنامه ادبی چامه به صاحب‌امتیازی و مدیریت محمدصادق رحمانیان از شمارۀ آینده وارد چهارمین سال انتشار خواهد شد. این مجله در فروشگاه اینترنتی جار و فیدیبو با قیمت ۱۲ هزار تومان و نسخه کاغذی به مبلغ ۵۰ هزارتومان در کتابفروشی‌ها و دکه‌های مطبوعاتی به فروش می‌رسد. علاقه‌مندان به نسخه کاغذی علاوه بر کتابفروشی‌ها و دکه‌های معتبر می‌توانند برای خرید نسخه کاغذی به طور مستقیم  به این نشانی  https://idpay.ir/chamehmag/shop  مراجعه و آن را تهیّه کنند. شمارۀ آینده دوماهنامۀ ادبی چامه، ویژه‌نامه‌ای برای شاعر همروزگار ما محمدشمس لنگرودی خواهد بود.

۲۴ صفحه‌ی ابتدایی چامه هفدهم را از اینجا دریافت کنید.