هفتبرکه – گریشنا: ظهر امروز خبر ساخت‌وساز در حریم حمام تاریخی دهباشی در شبکه‌های اجتماعی منفجر شد. خانواده‌ی سبزواری که مدعی مالکیت زمین جلوی حمام است، اقدام به دیوارچینی به فاصله‌ی بسیار نزدیک به دیوار حمام کرده است، اما با درخواست اداره میراث فرهنگی و اعضای انجمن ایکوموس، به طور موقت کار را متوقف کرده است.
دو بحث: مالکیت زمین و حریم حمام
حمام دهباشی در ابتدای خیابان شهیدان بیدله، جنب حسینیه چهارده معصوم (ع) قرار دارد. مالکیت این حمام و زمین‌های اطراف آن (به جز زمین جلویی) با شهرداری گراش است و در سال‌های اخیر مرمت این بنا را با همکاری صندوق توسعه گراش و اداره میراث فرهنگی و انجمن ایکوموس پیش برده است. اما مالکیت زمین جلوی این حمام مورد مناقشه است.
به گزارش مهندس غلامرضا آرمان‌مهر، دبیر انجمن ایکوموس گراش، حاج اصغر سبزواری مدعی مالکیت این زمینِ حدود ۲۳۰ متری است. «ایشان می‌گویند برای این زمین سند و حتی پلاک ثبتی از دهه ۳۰ دارند. طبق ادعای خودشان، اکنون سال‌هاست که این قضیه را نزد شورای قبل و شورای کنونی پیگیری می‌کنند اما جواب مشخصی نگرفته‌اند. به همین خاطر مجبور شده‌اند که دیوارکشی کنند تا مالکیت‌شان حفظ شود.»
مهندس آرمان‌مهر درباره‌ی تعطیلی موقت ساخت‌وساز می‌گوید: «امروز وقتی خبر دیوارکشی در شبکه‌های اجتماعی پیچید، در محل حاضر شدیم. خانواده سبزواری و مامور تخلفات شهرداری نیز حاضر بودند. قضیه را به صورت دوستانه و موقتی حل کردیم و تصمیم بر این شد که از ادامه کار خودداری شود تا جلسه‌ای با حضور مالک، شهردار، اداره اوقاف، اداره میراث فرهنگی و نمایندگان انجمن ایکوموس تشکیل و تصمیمی جمعی اتخاذ شود. ما هیچ قصدی نداریم که حقی از خانواده‌ی سبزواری ضایع شود، اما به هیچوجه هم نمی‌توانیم اجازه بدهیم که در حریم این حمام ساخت‌وسازی صورت بگیرد.»
به گفته‌ی مهندس آرمان‌مهر، اکنون دو مساله وجود دارد: یکی مالکیت زمین جلوی حمام که باید به صورت قانونی حل شود، و دیگری حفظ حریم حمام دهباشی است. «حمام دهباشی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. خود اثر یک موضوع است و حریم اثر موضوع دیگر. کاری که الآن انجام شده، مخالف با ضوابط و قوانین میراث فرهنگی است. چون قوانین می‌گوید که در حریم درجه یک آثار ثبتی اجازه هیچگونه ساخت‌وسازی وجود ندارد. من قبلا که با آقای سبزواری صحبت کردم، به ایشان توصیه کردم که از دیوارکشی خودداری کند تا پای میراث فرهنگی به این قضیه باز نشود و قضیه پیچیده‌تر نشود.»
نقش شورا و شهرداری
به گفته‌ی مهندس آرمان‌مهر، سبزواری مدعی است برای دیوارکشی اجازه‌ی شفاهی رییس شورا را داشته است. اکبر باقرزاده در گفتگوی تلفنی با گریشنا این موضوع را تایید می‌کند: «طبق صلح‌نامه‌ای که آقای سبزواری با شورای قبل دارد، قرار بوده بعد از تخریب، در باقی‌مانده‌ی زمین، شهرداری دیوار بگذارد. اما ایشان اکنون ۶-۷ سال است که گرفتار است و نه برایش دیوار گذاشته‌اند، نه می‌تواند پروانه بگیرد و نه زمین را از ایشان می‌خرند. او از من اجازه گرفت که دیواری بگذارد که حد و حدود زمینش مشخص شود.»
باقرزاده در ادامه می‌گوید: «شهرداری و میراث فرهنگی دو راه دارند: یا این زمین را از ایشان بخرند و یا آن را تعویض کنند. خود آقای سبزواری هم راضی است که به قیمت کارشناسی از او بخرند.»
رییس شورا در این مورد اظهار نظر می‌کند: «من هم نظرم این است که آنجا ساخت‌وساز نشود. ولی شورا و شهرداری بودجه ندارد، و باید میراث قدمی بردارد. ما با مهندس عبدالهی، مالک زمین قبلی در کنار حمام، هم با گرفتاری به نتیجه رسیدیم هرچند این قضیه مربوط به شورای قبل بود. حالا هم پیشنهاد من این است که جلسه‌ای تشکیل بدهیم تا شاید به نتیجه‌ی بهتری برسیم.»
اما قضیه از جنبه‌ی دیگری هم پیچیده‌تر می‌شود. به گفته مهندس آرمان‌مهر، «این زمین وقفی است و طبق شنیده‌ها، اداره اوقاف هم با مالکیت آقای سبزواری مشکل دارد و آن را قبول ندارد. به همین خاطر این قضیه به یک مساله‌ی حقوقی تبدیل شده است و تعیین مالکیت این زمین از عهده‌ی ما خارج است.»
دبیر انجمن ایکوموس درخواست عمومی از شورا و شهرداری را اینگونه مطرح می‌کند: «اکنون انتظار دوست‌داران میراث فرهنگی از شهرداری این است که همانطور که در سال‌های پیش در مورد زمین مهندس عبدالهی تصمیم به معاوضه گرفتند و آن را به مالکیت شهرداری در آوردند، در این مورد نیز کار عام‌المنفعه‌ای انجام دهند تا مالکیت این زمین نیز در اختیار شهرداری قرار بگیرد. نباید فراموش کرد که نگاه به این مساله نباید نگاه تجاری باشد، بلکه باید به این مجموعه به عنوان یک سرمایه تاریخی و فرهنگی برای شهر نگاه کرد.»
او در انتها نیز ضمن تاکید بر اهمیت حفظ میراث فرهنگی، می‌گوید: «حمام دهباشی تنها حمام تاریخی باقی‌مانده در گراش و اثری ارزشمند در مجموعه‌ی تاریخی دهباشی است. متاسفانه در سال‌های اخیر بسیاری از آثار تاریخی گراش به خاطر بی‌توجهی یا سودجویی افراد از بین رفته است، و ما بر خودمان لازم می‌دانیم که قاطعانه از این حمام تاریخی دفاع کنیم و اجازه ندهیم که اقدامی صورت گیرد که موجودیت بنا را تحت الشعاع قرار دهد یا به هر دلیلی از ارزش‌های آن کاسته شود.»
خبرهای مرتبط با حمام دهباشی را در این صفحه گریشنا بخوانید.
مسئله اصلی این است که شورا و شهرداری ارزشی برای موضوعاتی مثل میراث فرهنگی قائل نیست. شورای چهارم در این زمینه کارهای مهمی انجام داد اما شورای پنجم کاری نکرد یعنی اصلا دغدغه کار را نداشت.
یکی واسمون‌مشخص کنه شورا داریم که ریس داشته باشه؟…مسله به این سادگی ای دارن کشش میدن این به اون پاس میده…
اگه با آقای سبزواری درافتادین بدبختین
عجب تیتری! کی داره خفه میشه؟! قراره کی خفه بشه؟! کی اونجا خفه شده؟! منظورتون حموم دهباشیه که در معرض خفگیه!
آسوده بخوابید حموم خفه نمیشه. شماها و خیلی از اعضای … آن زمان بهتر بود حال خیلی از انسانها را در زمان خودش درمی‌یافتید و قدرشناس زحمات بودید خیلیم نگذشته در گذشته نزدیک به حال منظورمه . نه اینکه فقط زوم می‌کنید روی خشت و دیوار و اجسام بی‌جان گذشته به عنوان آثار باستانی و تمام همّ و غمّتان شده در و دیوار بی‌جان آثار گذشته با نامهای قشنگ میراث فرهنگی و آثار باستانی بجا مانده از تاریخ گذشتگان و هر نام و توجیه خوش‌خط و خال دیگر.
آنهایی که آن زمان برای خودتان کسی بودید و دستی در کار داشتید!وقتی برای جان و رنج و زحمت آدمها ارزشی قائل نبودید و هیچ مشکلی از آنها را حتی وقتی در توانتان بود حل نکردید حالا بشینید هی غصه در و دیوار بخورید نکنه خفه بشه و نکنه از بین بره و نکنه داغون بشه و از خاطرات محو بشه و از این اولویت‌بندیهای غیرانسانیتون. البته من مخالف آثار باستانی و میراث فرهنگی و در و دیوار و خشت گذشتگان نیستم ، ولی وقتی جسم این آثار بجا مانده ، برای خیلیا مهمتر از جان و جسم یک انسان زحمتکش است واقعا متأسف می‌شوم و دلم به درد می‌آید.
کجایی علی جان! بیا ببین بین همّ و غمّ تو و همّ و غمّ این قوم چقدر فاصله است! میان ماه من تا ماه گردون تفاوت از زمین تا آسمان است.
اجازه بدید آیندگان یاد بگیرن مدیر یک پروژه موظفه اول تمامی موارد رو بررسی و حل کنه بعد اقدام به کار. صدای دادخواهی مردم هیچ وقت به قدرت ظلم ادارات نبوده ولی حالا که این موضوع رو رسانه‌ای کردید بگذارید مردم شاهد انصاف شما باشن و از این پروژه ناامید نشن.
نگذارید تبعات این پروژه مثل خیابان دروازه و پیرپنهان برای شهر و مردمش – با زور، اشتباه، بی‌تفاوتی و سکوت چند نفر- گرون تموم شه.