فرهاد ابراهیم‌پور* / اوز امروز: بحران زمانی شکل می‌گیرد که اموری یا مجموعه‌ای از مسایل از حیطه کنترل و هنجار خارج شود. وضعیت مسکن و زمین در اوز اینگونه است: نه راه حل قابل اتکایی برای عموم مردم برای مشکل مسکن و زمین آنها در نظر گرفته شده است، نه سازوکاری که جلوی عوامل بحران‌زا را بگیرند.
تعداد زمین های محدوده شهری اوز با این رشد اندک جمعیتی اوز کفاف ۲۰ سال شهروندان اوز را خواهد داد. پس چرا با وجود این همه زمین مشکل مسکن حل نمی شود؟ چون زمین ماده خام و استخراج نشده‌ای است که دلالان علاقه ای به استخراج آن و فراوری آن ندارند. چرا ندارند؟ چون اگر زمین های موجود که مناسب ساخت مسکن هستند تبدیل به خانه و مناطق مسکونی شوند درصد قابل توجهی از دلالان دایره دلالی‌شان کم می‌شود و نمی‌توانند با دست بدست کردن زمین‌ها سودآوری داشته باشند.
شاید بپرسید در شهر ۲۰ هزار نفری اوز چرا اینهمه دلال وجود دارد؟ احتمال زیاد بسیاری از مردم ما می‌دانند وقتی نقدینگی در بخش مسکن و زمین بیش از اندازه شد و سودآوری هم داشت، کسی سرمایه و پولش خرج تولید و توسعه اقتصادی نمی‌کند، بلکه هر کس پولی دارد زمین می خرد و آن ها که بیشتر دارند بیشتر می‌خرند. الان خرید خانه در اوز و بخصوص بین اقشار متوسط بسیار کم است و خریداران یا پول‌های درهم و دلار دارند یا کسانی هستند که می‌توانند پول اضافی خود را بیشتر از خارج به بازار دلالی تزریق کنند تا به جای گذاشتن در بانک، در مسکن سرمایه‌گذاری کنند.
از طرفی به دلیل کمبود مسکن در کل کشور، مسکن و بخصوص زمین در همه جای ایران سودآوری دارد و چه آن که ده متر در یک نقطه شهر دارد چه آن که چند هکتار دارند، ماه به ماه رصد می‌کنند که چه میزان بر ارزش آنها افزوده می‌شود و چون می بینند سود آن بیش از سود بانکی است، همین سرمایه را نگه می‌دارند.
آن کس که چندین زمین دارد و پول ساخت هم دارد، وارد ریسک ساخت مسکن نمی‌شود. درست است که مسکن هم قیمتش ماه به ماه در حال اوج‌گیری است، اما سرمایه‌ای که برای ساخت مصرف می شود به اندازه داد و ستد زمین خالی فایده ندارد و به سهولت پول نمی‌شود و برای همین، بازار دلالان فعال و پررونق شده است تا جایی که تعدادی از زنان اوزی هم وارد این گود دلالی شده‌اند.
آیا راه حلی هم هست؟ راه حل‌ها با توجه به قوانین موجود و امکان اجرایی این قوانین، مطمئنا متفاوت خواهد بود.
۱. اولین راه حل که عاجل و مهم است، قبول این واقعیت بحرانی از طرف مسئولین شهری است. تا به این نتیجه نرسیده باشیم که مشکل مهمی وجود دارد، هیچ اقدامی نخواهد شد و هیچ طرحی به سرانجام نخواهد رسید.
۲. مسئولین شهری چند جلسه مشورتی بگذارند، با یک جلسه نمی شود مشکلی به این بزرگی حل کرد و راه حل معقول داد. بعد از جلسات، نکته نظرات خود را پیرامون این مشکل جمع‌بندی کنند و در نشریات و رسانه‌ها منتشر کنند تا مردم با نظر آنها در حل این مشکلات آشنا شوند و راهکار پیدا کنند.
۳. از شهردای سوال شود آیا قانون و تبصره‌ای برای زمین های معطل مانده شهری برای ساخت و ساز وجود دارد یا نه؟ چون زمین‌های بسیاری در اوز است که مدت ۳۰ سال فقط دست به دست می‌شود. چرا این زمین‌ها را که در مرکز و خیابان‌های اصلی شهر و کمربندی و محدوده شهری می‌باشد بعداز گذشت اینهمه سال نساخته‌اند؟ شهرداری در این زمینه توضیح دهد تا اگر توهمی در این باره است اذهان مردم روشن گردد.
۴. دولت و مسئولین می‌توانند در باره این مشکل طرحی ارائه دهند؛ چون سازمان‌های زمین شهری و منابع طبیعی و دیگر نهادهای ناظر و مسئول بر زمین‌های کشور اینها هستند و می توانند طرحی ارائه کنند تا سرمایه‌گذاران جذب ساخت‌وساز شوند. من اطمینان دارم که خیرین و تجار خارج از کشور هم از این طرح استقبال کنند. طرحی چون ساخت مجمتع‌های مسکونی ۴۰ و ۵۰ و ۶۰متری که زودبازده است می‌تواند بار زیادی از دوش مردم کم‌توان خواهان مسکن بردارد.
این نوشته راهی جستجو می‌کند تا به راه حلی برسد. مطئن باشیم که اگر در شهر اوز ساخت و ساز واحدهای مسکونی صورت گیرد دست دلالان کوتاه و کوتاه تر خواهد شد و رونق کاری به شهر و شهرستان باز می‌گردد. ساخت‌وساز در بسیاری از کشورهای دنیا رونق می‌آورد؛ از مهندس و بنا گرفته تا گچ‌کار و کاشی‌کار تا شیشه‌بر و در و پنجره‌ساز تا نقاش و نجار تا لوله کش و برق کار و ده‌ها شغل دیگر فعال می‌شوند و شهر از این خمودگی و دلال‌بازی در می‌آید.
برای این کار اراده‌ای جدی لازم است. با شعار و حرف‌های تکراری در دنیای مجازی و حرف‌های بی‌پشتوانه نمی‌شود مشکل را حل کرد. اراده‌ای جدی با همکاری همه نهادها و مسئولین ذیربط و مهندسین و مشاوران دلسوز شهرمان. امیدوارم مسیری به زودی طی شود که امید از دلمان نرود.
* نویسنده و روزنامه‌نگار اهل اوز. او در پایان یادداشتش نوشته است: «فرهاد ابراهیم‌پور محمودا. مستاجر اوزی. اول تیرماه ۱۳۹۹»
