هفت‌برکه: ۲۰ روز پس از برگزاری مناظره‌های شورای شهر گراش، گروهی از ایده‌پردازان، برگزارکنندگان و مخاطبان این برنامه در سین بیست و پنجم انجمن شاعران و نویسندگان گراش دور هم جمع شدند تا خارج از تب و تاب انتخابات، یکبار دیگر نقاط قوت و ضعف این برنامه‌ی فرهنگی را وارسی کنند.
حوالی ساعت ۱۷:۳۰ روز پنجشنبه، به روال هر هفته انجمن شاعران و نویسندگان، جلسه «سین ۲۵» با عنوان «نظاره‌ی مناظره» در موسسه هفت‌برکه شروع می‌شود. مسعود غفوری دبیر جلسه است و سوالات را مطرح می‌کرد. غفوری البته یکی از برگزارکنندگان و طراحان مناظره‌ی شورای شهر هم هست و در طول جلسه پاسخ برخی سوالات را هم می‌دهد. از برگزارکنندگان مناظره، حامد عبداللهی، مهدی نوروزی و مهدی عالمی در جلسه حضور دارند و به سوالات شرکت‌کنندگان پاسخ می‌دهند. همچنین محمد خواجه‌پور و علی عظیمی که خود نامزد انتخابات شورای شهر بوده‌اند و در مناظره‌ها شرکت داشته‌اند هم در جلسه حضور دارند.
ایده‌ی مناظره از کجا آمد؟
مسعود غفوری این سوال را مطرح می کند و حامد عبداللهی درباره ایده‌ی برگزاری مناظره‌های شورای شهر می‌گوید: در ابتدا ایده‌ی برگزاری جلسه پرسش و پاسخ مطرح بود اما متوجه شدیم که این فرم جلسه کیفیت ندارد و نمی‌توان با آن نامزدها را کنار هم سنجید. زمانی که ایده مطرح شد به دنبال نمونه‌های دیگر بودیم. در شهرهای ایران که جستجو کردیم برای شورای شهر مناظره به این شکل نداشتیم. بعد به سراغ مناظره‌های خارج از کشور رفتیم. مناظره‌های فرانسه و آمریکا و انگلیس را دیدیم. در واقع به دنبال بررسی مناظره‌های بیش از پنج نفره بودیم. در این مناظره‌ها برای رعایت عدالت دو مساله زمان و مجری خیلی مهم بود.
غفوری می‌پرسد: پیش از مناظره تصمیم به تاثیر در انتخابات هم داشتید؟ عبداللهی می‌گوید: پیش از ثبت‌نام ما رایزنی‌هایی داشتیم. به دنبال این بودیم که شور انتخاباتی را بیشتر کنیم. صحبت‌هایی داشتیم هر چند معلوم نبود چه کسانی می‌آیند و چه کسانی نمی‌آیند.
دکتر مهدی نوروزی به نگرانی مشترک تیم برگزارکننده اشاره می‌کند و می‌گوید: یک نگرانی مشترک وجود داشت که افرادی که در معرض کاندیداتوری هستند تمایلی به حضور ندارند. به همین خاطر در پیش از مناظره از آن‌ها دعوت به حضور کردیم.
از ایده تا اجرا، برگزاری مناظره چقدر موفق بود؟
غفوری این سوال را از محمدامین نوبهار می‌پرسد و او می‌گوید: من تجربه‌ی اجرای برنامه‌های مختلف را با تک‌تک دوستانِ برگزارکننده‌ی مناظره‌ها داشته‌ام و برای همین به تیم اعتماد داشتم. هرچند در روزهای برگزاری در گراش نبودم اما به نظرم در کل کار خیلی خوبی بود. کنترل برنامه‌ای با این جمعیت کار دشواری است و بچه‌ها از عهده آن برآمدند. از جمله نکات مثبت کار هم انتخاب سالن سینما به عنوان محل اجرا بود که به نظرم انتخاب درستی بود.
مهدی نوروزی درباره تعیین محل برگزار این‌گونه توضیح می‌دهد: در مورد مکان، پیش‌نهادهای مختلفی وجود داشت که در نهایت به سینما رسیدیم. البته در گراش تجربه برگزاری پرسش و پاسخ شورای اول در حسینیه اعظم هم وجود داشت که فکر کنم پایگاه علی ابن ابیطالب (ع) برگزار کرد.
عبداللهی به دشواری‌های برگزاری یک برنامه عمومی اشاره می‌کند و می‌گوید: مابه دنبال یک سن بزرگ بودیم که سینما این شرایط را داشت. مشکلاتی در کار داشتیم. از جمله مجوز که دیر صادر شد و کمی کار عجله‌ای شد. ما مشکل مجری هم داشتیم که انتخاب مهندس مهرابی یک انتخاب خیلی خوب بود. تا سه ساعت قبل از مناظره هم مهندس مهرابی دو دل بود ولی در نهایت قبول کرد.
مهندس عبداللهی با اشاره به این‌که «هیچ نیروی امنیتی در سالن و بیرون سالن برگزاری وجود نداشت» می‌گوید مردم در برگزاری منظم دو جلسه‌ی مناظره همکاری خوبی داشتند.
ریزه‌کاری‌های اجــرای مناظره
عزیز نوبهار درباره مدل برگزاری پیشنهادهایی را مطرح می‌کند و می‌گوید: به نظر من اگر اجرا در سه شب بود زمان‌بندی بهتر بود. خوب بود اگر بخشی از برنامه هم به صورت تربیون آزاد و با سوال حاضرین در سالن اجرا می‌شد.
نوروزی در پاسخ می‌گوید: ایده‌های زیادی مطرح بود اما مسئولین یک سری ملاحظات داشتند که من هم به آن‌ها حق می‌دهم.
مسعود غفوری از این فرصت استفاده می‌کند و می‌پرسد: چه خط قرمزی‌هایی برای شما گذاشته شده بود؟
نوروزی می‌گوید: چند مورد برای ما تعیین شده بود از جمله عدم ورود به مساله انتخابات ریاست جمهوری. یکی مساله رعایت و التزام قوانین مرسوم جمهوری اسلامی بود. گفتند نگاه به گذشته هم نباید دخیل باشد.
عزیز نوبهار درباره سوال‌هایی که از نامزدها پرسیده شد می‌گوید: نقد من به سوال‌ها این بود که بعضی از سوال‌ها شفاف نبود و نامزدها هم در پاسخ به سمتی می‌رفتند که خارج از وظایف شورا بود.
حامد عبداللهی به صدور دیرهنگام مجوز برگزاری اشاره می‌کند و می‌گوید فرصت زیادی برای فکر روی سوال‌ها نبود.
غفوری که خودش طراح بخش اصلی سوال‌های مناظره بوده توضیح می‌دهد: هر چند من در تدوین سوال‌ها نقش داشتم ولی نقد اصلی من هم روی سوال‌ها است. در واقع مناظره در مورد سوال‌ها است ولی ما بیشتر روی محل و مسائل دیگر وقت گذاشتیم.
او اضافه می‌کند: از بین ۲۰ تا ۳۰ سوالی که رسید ما بیشتر از آن‌ها ایده گرفتیم. برای تدوین سوال‌ها به سراغ وظایف شورا رفتیم و بر اساس آن سوال‌ها را تدوین کردیم. به دنبال سوال‌هایی بودیم که بشود در دو دقیقه جواب داد.
مناظره چقدر موثر بود؟
علاوه بر حاضرین در جلسه، بخش‌هایی از صحبت‌ها در کانال تلگرامی الف نیز نوشته می‌شود و به این ترتیب افرادی هم به صورت مجازی در جلسه شرکت دارند. حاج‌مهدی جعفری درباره اثرگذاری مناظره‌ها در انتخابات در این گروه نوشته است: هدف کلی مناظره ایجاد غریزه واقع‌بینی در نیازهای شهر بود که محقق نشد.
کاربر دیگری نوشته است: تاثیر مناظرات در رای مردم شاید چشمگیر نبود اما تاثیر آن بر جو حاکم بر انتخابات زیاد بود. به نحوی که گوی سبقت از انتخابات ریاست جمهوری برد و در شب برگزاری مناظرات، به عینه شاهد خلوت شدن خیابان بودم که حضور و استقبال مردم از چنین محافلی را نشان می‌دهد.
عزیز نوبهار که در جلسه حاضر است می‌گوید: از نظر من تاثیر مناظره در نتیجه ۴ از ۱۰ بود. مردم با شکل مناظره آشنا شدند و در دوره‌های بعد تاثیر مناظره بیشتر خواهد شد. مردم انتخاب‌هایشان را کرده بود و آن‌جا آمده بودند که نامزد خود را ببینند.
غفوری می‌گوید: باید در مورد مناظره‌ها بعد از برگزاری مطالب بیشتری نوشته می‌شد و نقاط قوت و ضعف نامزدها برای مردم مشخص می‌شد تا تاثیر مناظره بیشتر از این باشد.
عبداللهی اما این را ضعف گروه برگزاری نمی‌داند و آن را به رسانه پاس می‌دهد: این کار رسانه است و این ضعف رسانه‌های شهرستان است. برای ما همین حدود ۱۰ درصد تاثیر هم مطلوب است.
محمد خواجه‌پور معتقد است برای ایجاد فضای عمومی در شهر دو رکن رسانه و سمن‌ها با هم موثرند. او می‌گوید: به دلیل این که بخش‌های دیگر فضای عمومی مانند سازما‌ن‌های مردم‌نهاد و فضای مجازی حضور نداشتند به همین دلیل توقع از مناظره بالا رفته بود.
تقریبا همه‌ی حاضرین در جلسه اتفاق نظر دارند که برگزاری به افزایش شناخت مردم نسبت به نامزدها کمک کرده است اما ممکن است آرای آن‌ها را تغییر نداده باشد.
مهدی نوروزی به این شناخت عمومی اشاره می‌کند: انتظار ما از مناظره زیاد است. من معتقدم اثر غیر مستقیم خودش را گذاشت. این مناظره‌ها را نباید فقط در نتیجه انتخابات شورا دید. این ارزشمند است که جو بی‌تفاوتی نسبت به سوال‌های مطرح از بین رفت. مثلا مسائلی مانند سگ‌های ولگرد یا نمای ساختمان برای مردم مهم شد.
مهدی عالمی معتقد است که مناظره حتی اگر نتوانسته باشد برای نامزدها رای جذب کند ولی در ریزش آراء نامزدهایی که در انتخابات جدی نبودند نقش داشت.
غفوری اضافه می‌کند: واقعیت این است که مناظره توانست روحیه مطالبه‌گری در افراد را بالا ببرد. فرد می‌داند حرفی که در مناظره زده است ثبت می‌ؤود و کار مردم و رسانه‌ها است که مسائل را دنبال کنند و از نامزدها مطالبه کنند. ما به عنوان رسانه از مناظره به عنوان یک سند استفاده می‌کنیم.
مناظره‌ی بعدی‌ای وجود دارد؟
حامد عبداللهی درباره ادامه این مسیر می‌گوید: ما آمادگی داریم که در مورد مسائل دیگر هم مناظره برگزار کنیم. مناظره‌های تخصصی‌تر و کوچک‌تر. مسائلی همانند محدوده گراش.
ساعت تقریبا به هفت عصر نزدیک می‌شود و جلسه با خوش و بش حاضرین به پایان می‌رسد. مناظره‌های شورای شهر با استقبال مردم توانسته است شور و شوق جدیدی را در فضای اجتماعی شهر بسازد و همه منتظرند تکرار آن را در مورد مسائل دیگر شهر ببیند.
