هفتبرکه: در مقطعی از جنگ جهانی دوم، زمانی که فرانسه به اشغال آلمان در آمد، ارتش آلمان به خانوادههای طبقه بالای فرانسوی دستور داده بود که افسران آلمانی را به عنوان مهمان در خانههایشان بپذیرند و اسکان دهند. در مقابل این دستور، مقاومت عجیبی شکل گرفت: خانوادههای فرانسوی که نمیتوانستند از پذیرفتن مهمانان دشمن سر باز زنند، از گفتگو با آنها خودداری میکردند. «سکوت» به شیوهی مقاومت در برابر متجاوز تبدیل شد. رمان بسیار محبوب و مشهور «خاموشی دریا» نوشته ورکور، روایت سکوت یکی از همین خانوادههاست در مقابل حضور افسر آلمانی در خانهشان. رضا گوران از این رمان، برداشتی آزاد کرد و با کارگردانی نیما دهقان در سال ۱۳۹۶ به روی صحنه رفت. این نمایش موضوع جلسه شصت و سوم تماشا بود که چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ در موسسه هفتبرکه برگزار شد. مهران امیدی، دانشآموخته کارگردانی سینما و مدیر گروه تئاتر آبان لار، به عنوان مهمان جلسه، در مورد «تئاتر ضد جنگ» صحبت کرد. گروه تئاتر آبان در سال گذشته قصد داشت این نمایش را در جشنواره نمایش کل گراش نیز به روی صحنه ببرد اما با تیغ هیات نظارت و ناهماهنگی داخل گروه مواجه شد. بخشهایی از صحبت او را در این فایل ارائه بخوانید.
پس از تماشای این تئاتر ۷۰ دقیقهای، مهران امیدی در مورد حضور جنگ در هنر تئاتر گفت: «در مورد جنگ دو دیدگاه متفاوت وجود دارد: دیدگاه اول عموما مبتنی بر استراتژی جنگ است و بدون در نظر داشتن پیامدها و نتایج آن به تحریک احساسات جنگ طلبانه به نفع مصلحت های سیاسی نظر دارد. دیدگاه دوم نسبت به مسئله جنگ، نگاهی انسانی است. هر نوع خونریزی و خشونت حاصل از آن را مورد انتقاد قرار میدهد و به بیان اثرات مخرب جنگ میپردازد. جامعه پس از جنگ، جامعه ای درمانده، در حال بازسازی و سرشار از هزینه های گزاف انسانی، اجتماعی و اقتصادی است که اصلاح و بازسازی آن شاید حتی در مواردی غیر ممکن به نظر برسد.»
امیدی سپس به ذکر چند نمونه از آثار در هر دو دیدگاه پرداخت و «خاموشی دریا» را یکی از آثار برجسته در دسته دوم دانست: «خاموشی دریا اثری از نویسنده فرانسوی ورکور، که نام مستعار ژان بروله بود، و یکی از مهمترین آثار ادبی مرتبط با مقاومت فرانسه در دوران اشغال نازیها در جنگ جهانی دوم است که در سال ۱۹۴۲ بهصورت مخفیانه منتشر شد. داستانی کوتاه اما بسیار تأثیرگذار درباره مقاومت مدنی و سکوت معنوی در برابر زورگویی و اشغال است.»
امیدی در ستایش این نمایش گفت: «خاموشی دریا نه تنها داستانی درباره جنگ، بلکه تمثیلی درباره افتخار، هویت و مقاومت در برابر ظلم است. استفاده از سکوت به عنوان نماد مقاومت و روایت یک داستان انسانی در پسزمینه جنگ، این اثر را به یکی از شاهکارهای ادبیات مقاومت تبدیل کرده است.»
جلسات تماشا را انجمن نمایش گراش با همکاری موسسه فرهنگی هنری هفتبرکه و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی گراش برگزار میکند.