عبدالعلی صلاحی – مدیر بنیاد کهن‌پارسیان جنوب: به جرات می‌توان اولین جرقه‌های فعالیت‌های هنری و فرهنگی مدرن در گراش را (جدای از هنرهای سنتی و دستی) مدیون معلمانی دانست که از اوایل دهه ۲۰ خورشیدی برای تعلیم و تربیت به شیوه‌ی نوین به گراش آمدند. پیش از آنها، کودکان در مکتب‌خانه‌ها سواد می‌آموختند و از شیوه‌های آموزش و پرورش نوین بی‌بهره بودند. معلمانی که حدود ۷۵ سال پیش از نقاط مختلف کشور ایران به گراش پا گذاشتند، با خودشان ارمغان‌های بسیاری آوردند. در این مقاله‌ی کوتاه، به مرور اولین معلمان گراش و ره‌آوردها و تلاش‌های فوق‌برنامه‌ی آنان می‌پردازیم.
اولین معلمان در گراش
آقای علی سینایی اولین معلم نظام نوین آموزش و پرورش در گراش بود. او در سال ۱۳۱۹ به گراش آمد و در مدرسه اسدی تدریس می‌کرد.
آقای نجیبی را می‌توان معلم معلمان گراش نام نهاد، چون نسل اول معلمان گراشی دانش‌آموزان او در دهه‌ی چهل خورشیدی بودند.
آقایان تمدن و یاعلی مدد در یک دهه بعد، یعنی در دهه پنجاه خورشیدی در گراش بودند و فعالیت‌های فوق برنامه‌ی آنها را خیلی از دانش‌آموزان آن نسل هنوز به یاد دارند.
فعالیت‌های فوق برنامه معلمان
اگر بخواهیم تلاش‌های فوق برنامه‌ی این معلمان را به طور خلاصه بیان کنیم، می‌توانیم آنها را در شش دسته جای دهیم:
۱- انتقال تجربیات خود به دانش‌آموزان: این معلمان معمولا از شهرهای بزرگ‌تر به گراش، که آن زمان روستا محسوب می‌شد، می‌آمدند و در نتیجه، تجربیات مدرن و شهری خود را به دانش‌آموزان منتقل می‌کردند.
۲- تشویق دانش‌آموزان به انجام کارهای اجتماعی و جمعی: این تلاش‌ها بعدها با تشکیل جمعیت‌های شیر و خورشید، پیش‌آهنگی و شیربچگان مدون شد و ادامه یافت.
۳- تزریق فرهنگ و هنر به درس‌ها و زندگی روزمره‌ی دانش‌آموزان: تهیه‌ی روزنامه دیواری، اجرای تئاتر، فیلم‌سازی و… بخشی از فعالیت‌های هنری جدید ره‌آورد معلمان بودند.
۴- آموزش ورزش: دایر کردن و آموزش رشته‌های مختلف ورزشی و برگزاری مسابقات و جشنواره‌های ورزشی در ساعات غیر درسی و روزهای تعطیل، موتور محرکه‌ی ورزش گراش در آن زمان بود.
۵- تشکیل کلاس‌های فوق‌العاده درسی: تازه بودن درس‌ها و عدم آشنایی خانواده‌ها به مسائل درسی نوین، این معلمان دلسوز را به تشکیل کلاس‌های تقویتی برای دانش‌آموزان وا می‌داشت.
۶- برگزاری فعالیت‌های آزمایشگاهی فوق برنامه برای دروس علوم و کارگاه‌های فنی درس حرفه و فن: این فعالیت‌ها علاوه بر تاثیر آموزشی، یک تاثیر فرهنگی عمیق نیز بر خانواده‌ها و جامعه داشت و به آنها گوشزد می‌کرد که شیوه‌ی آموزش نوین کجا و چطور در زندگی روزمره به کار دانش‌آموزان خواهد آمد.
هفت‌برکه: عبدالعلی صلاحی این مقاله را به بهانه گفتگو با احمد تمدن، یکی از معلمان گراش در دهه ۵۰ خورشیدی، نوشته است. گفتگو با آقای تمدن را که با همکاری خود صلاحی انجام شده است، در هفت‌برکه بخوانید (اینجا).
۵۰ سال پس از اجرای نخستین نمایش گراش، معلم بوشهری از عشق به آیین‌های گراش می‌گوید
