هفت‌برکه: با خواندن هجده دوبیتی گراشی در کتاب «انار و بادگیر» سروده صادق رحمانی در هجده هفته، در مسابقه‌ی #گراشی_خوانی شرکت کنید. کافی است در خواندن دوبیتی‌ها و ضبط کلیپ خلاقانه عمل کنید تا در میان برندگان هفتگی این مسابقه قرار بگیرید و یک عروسک دست‌ساز گراشی و یک کتاب مجموعا به ارزش ۵۰۰ هزار تومان جایزه بگیرید.
نحوه‌ی شرکت در مسابقه
مسابقه‌ی گراشی‌خوانی با همکاری موسسه فرهنگی هنری هفت‌برکه و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گراش برگزار می‌شود. هر هفته یک دوبیتی از کتاب «انار و بادگیر» سروده‌ی صادق رحمانی به ترتیبی که در کتاب آمده، تعیین می‌شود. آن را به صورت یک کلیپ ضبط کنید و در پیام‌رسان‌های تلگرام یا ایتا به شماره ۰۹۱۷۴۲۶۳۶۸۳ (خانم کوزلی مدیر کانون) ارسال کنید. مهلت ارسال آثار تا پنجشنبه هر هفته است.
شرایط شرکت
خلاقیت در خواندن دوبیتی و ضبط ویدیوها، شرط اصلی انتخاب شدن و برنده شدن است. این خلاقیت می‌تواند به صورت استفاده از موسیقی، لوکیشن جذاب، جلوه‌های بصری و … باشد. کلیپ حتما به صورت عمودی ضبط شود. کیفیت صدا و تصویر کلیپ هم در امتیاز نهایی تاثیر دارد. شرکت در مسابقه محدودیت سنی ندارد اما پیش‌نهاد ما این است که کار را به کودکان و نوجوانان خانواده بسپارید.
انتخاب و رای‌گیری
هر هفته از میان آثار رسیده، سه کلیپ برتر از طرف برگزارکنندگان انتخاب می‌شود. این سه کلیپ روز جمعه در صفحه اینستاگرام هفت‌برکه پست و شش روز تا پنجشنبه بعد به رای‌گیری گذاشته می‌شود. تعداد ذخیره‌ها (سیوهای) پست، برنده‌ی نهایی هر هفته را مشخص می‌کند.
در نهایت، این مسابقه هجده برنده خواهد داشت که به هر کدام جایزه به ارزش حدود ۵۰۰ هزار تومان تعلق می‌گیرد که شامل یک عروسک دست‌ساز گراشی ساخته خانم سکینه زینل‌پور در کارگاه هشفخ و یک کتاب گراشی است.
البته گفتنی است که فردی که در یک هفته برنده شد، در هفته‌های بعد هم می‌تواند در مسابقه شرکت کند اما جزو برندگان قرار نمی‌گیرد.
مواد مسابقه
کتاب «انار و بادگیر» صادق رحمانی با هجده دوبیتی به زبان گراشی شروع می‌شود. در کنار این دوبیتی‌ها، فونتیک شعرها و همچنین ترجمه‌ی آنها به فارسی هم آمده است.
از ششم مردادماه تا هجده هفته، هر هفته یکی از این دوبیتی‌ها به ترتیبی که در کتاب آمده است، موضوع مسابقه گراشی‌خوانی خواهد بود. مثلا در هفته‌ی اول مسابقه، تا پنجشنبه ۱۱ مرداد ۱۴۰۳ مهلت دارید که دوبیتی اول را ضبط کنید و بفرستید.
این دوبیتی‌ها برای سهولت دسترسی شما در زیر آمده است:
۱- عغد رباب
تِک تارِ کَلی دَه ما کبابِن
شو شَمبد شو عَغد رُبابن
اَلَه زیتَر تَش و مَنکل بیاری
گُتائِن حال خال کُربو خرابِن
teke tāre kali dah mäh kabāben
šowe šambed šowe aq’de Robāben
alah zitar taš – o – mankal beyāri
gotāen hāle xālkorbū xarāben
توی تشت سفالین ده مَن کبابه
شب شنبه شب عقد ربابه
یاالله زودتر آتش و منقل بیارین
می‌گن حال دایی قربان خرابه
۲- خرج بئى
اَگَه خرجِ بِئى آمادَه وابِه
اگه بَرَّه بَها بی‌فادَه وابه
اَمون اِز دسّ اِى مادر زِنى یا
که نارِنْ رَسمیامو سادَه وابه
aga xarge bei āmāda vābe
aga barra bahā bifā dah vābe
amūn ez dasse ei mādar zeniyā
ke nāren rasmeyāmū sāda vābe
اگر خرج عروس آماده شود
اگر برّه بها بی‌فایده شود
امان از دست این مادر زنها
که نمیگذارند رسمها ساده شود
۳- دُبِه
بابامْ داد اَىْ بابام، نون آوَرُم چُو
فلک داد اى فلک، تاجِ سَرُم چُو
دُبِه! اِزْ دَسِّ تِه اَىْ بی‌مروّت
اَنیز اگبر نِه اُنْتَه اضغرُم چُو
bābām dād ay bābām nūn āvarom čū
falak dād ay falak tāje sarom čū
dobeh ez dasse teh ay bimorovvat
anez Agbar neh onta Asq’arom čū
اى داد و بیداد که نان آورم رفت
فلک داد اى فلک تاج سرم رفت
دُبى! از دست تو اى بی‌مروّت
هنوز اکبر نیامده، اصغرم رفت
۴- دت آمم
رِزِ اوّل خدا سنگ اُشزَتِسُّو
خدا سنگی پَهِ لَنگ اُشزَتِسُّو
دُتِ آمِم، نصیبُم بی چه بِکنَم
الهی اَسرَتِشْ، مَنگ اُشزَتِسُّو
reze awal xodā sang oš zatessū
xodā sangy pae lang oš zatessū
dote āmem nasybom bi če beknam
elāhy asrateš mang oš zatessū
کاش خدا روز اول به او سنگ زده بود
خدا سنگی به پای لنگش زده بود
دختر عمویم نصیبم شد، چه کار کنم؟
ای کاش النگویش زنگ زده بود
۵- چارشمبه ماه صفر
پُسِ بالا بلندُم، تا گَطَر چُو
چَشِ نومزادِ کاچُشْ اَنْدَتَر چُو
سه چار سالى اَبِه خطُّش نِه اُنْتِنْ
شَو چارشَمبِدِ ماه صفر چُو
pose bālā bolandom tā gatar čū
čaše nomzāde kāčoš andatar čū
seh čār sāly abe xatoš nehonten
šowe čāršambede māhe safar čū
پسر بالا بلند من تا به قطر رفت
چشم نامزد لوچش، لوچتر شد
سه چهار سالى می‌شود که نامهاش نیامده
شب چهارشنبه ماه صفر رفت
۶- کار خش
تِکِ مَدْبَخْ لِئه کَئلون تَش اُشْکِه
یواشِ اِزِ تِکِ مَدبخ چَشْ اشکه
اَگه بَر خَرمنِ عمرم تَش اُشزَت
چَشُشْ محضِ دِلُم کار خَشْ اشکه
teke madbax lehe kalūn taš oš keh
yavāše ez teke madbax čaš oš keh
aga bar xarmane omrom taš oš zat
čašoš mahze delom cāre xaš oš keh
توی مطبخ بر قلیان آتش گذاشت
دزدکی از آنجا نگاهی کرد
اگر بر خرمن عمرم آتش زد
نگاهش به خاطر دلم خوب کاری کرد
۷- کَوْم و خویش
تِکِ دشت برا و چَن تا میشُم
فَسیل و بِرکَه و دَسَّمْبِه پیشُم
خبر بِبْرى بَرِ حاجى فلامرز
که مُئه زِنْ ناگِرَم اِز کَوْم و خویشم
teke dašte barā – o – čan tā myšom
fasyl – o – berka – o – dassambe pyšom
xabar bebry bare Hājy Falāmarz
ke mah zen nāgeram ez kowm – o- xyšom
توى دشت بالا و چند تا میشم
نخل و آب انبار و دستنبویه پیشم
برای حاجى فرامرز خبر ببرید
که من زن نمیگیرم از قوم و خویشم
۸- رئخ بازى
دو تا زُلفُت بُذِن رنگِ پیازی
ته یادن دُتْ ذُنِش خیلی تَنازی
بِدِه لَئدُ چُنِ بِچ کِنگِلْ آبُم
تِکِ دولُوتُو بِکنُم رِئخِ بازی
do tā zolfot bothen range peyāzy
ta yāden dot thoneš xyli tanāzi
bèč ladū čone beč kengel ābom
teke dowlūtū beknom rèxe bāzi
دو زلفانت به رنگ پیاز در آمده‌اند
یادت است که دختری بودی که بسیار به خود می‌نازیدی؟
بیا دوباره مثل بچه کوچولو شویم
توی دالان خانه‌تان یک‌قل دوقل بازی کنیم
۹- مریزا
اَنیزا هَم سِرِ حالیْتْ مَریزا
بِنازَم اَسْپِ خالْ خالیْتْ مریزا
کَتالْ اُتْ بَسِّن و شَمْخالُتْ اُتْ با
کد و بالاىِ مِشکالیتْ مریزا
anyzā ham sere hālit marizā
benāzam aspe xāl xālit marizā
katāl ot bassen – o – Šamxālot ot bā
kad – o – bālāye meškālit marizā
هنوز هم سر حالیت مریزاد
بنازم اسب خال خالیت مریزاد
قطار فشنگ بستهاى و تفنگ دارى
قد و بالاى میر شکاریت مریزاد
۱۰- گئل بیخود
خبر بِبْرى بَرِ رُسّم بَرِ زال
بَرِ اِسفندیارِ بىدُم و یال
بُگِه! اُشْگُتْ گِئْلِ بىخود مَکُ تِه
اَما رُسَّم مُو اِسِّن؛ حاجى مِشکال
xabar bebri bare Rossam bare Zāl
bare Esfandeyāre bi dom – o – yāl
boge ošgot gèle bixod mako teh
amā Rossam moessen Hāji Meškāl
خبر ببرید براى رستم، براى زال
نزد اسفندیار بى دم و یال
بگو، گفت، چخان بىخود نکن تو
ما رستم داریم؛ حاجى مشکال
۱۱- جنگِ جنگ
سِرِ پیرى زِرِنگِنْ حاجى مشکال
مُشالاّ تِنگ و رِنْگِن حاجى مشکال
اَنیز اَمْ با تفنگ و اَسْپ و صَحرو
رَفیکِ جِنگِ جِنگِن حاجى مشکال
sere piri zerengen Hāji meskāl
mošāllā teng – o – rengen Hāji Meškāl
aniz am bā tofang – o – asp – o – sahrow
rafike jenge jengen Hāji Meškāl
پیرانه سر زرنگ است، حاجى مشکال
ماشاءاللّه سر حال است، حاجى مشکال
هنوز هم با تفنگ و اسب و صحرا
رفیق صمیمى است، حاجى مشکال
۱۲- چکل پازن
وَ اِى چَشْ مَسّى و شاخ و دُم و بَرْ
چَکَل پازن! تِه بِگْرُزْ شِزْ بِرابَرْ
سِرِ یَک تیر اَگَنْدُ، حاجى مشکال
عجب تِزْ پِسّْ اَکِدْ اَىْ پازَنِ خر!
va -ei- čaš massi -o- šāx -o- dom -o- bar
čakal pāzan teh begroz šez berābar
sere yak tir agando Hāji meškāl
ajab tez pess aked ay pāzanc xar
با این نگاهِ مست و شاخ و دم و پهلو
اى بُز کوهى، از مقابلش بگریز
وگرنه با همین تیر نخستین
پوست تو را خواهد کند؛ حاجى مشکال
۱۳- کلات
شَو و صحرو، پریشونِ على مرد
کَلات و بُرج، کربونِ على مرد
خدارَحْم،اىخدا رحم، حیف و صدحیف
تفنگِ بِرْنُو و جُونِ على مرد
šow – o – sahrow parišūne Ali mard
kalāt – o – borj korbūne Ali mard
Xodāraham ay Xodāraham hayf -o- sad hayf
tofange bemow – o – jūne Ali mard
شب و صحرا، پریشان على مرد
کلات و برج، قربان على مرد
خدارحم، اى خدارحم حیف و صد حیف
تفنگ برنو و جان على مرد
۱۴- کئله
کَباىِ آسمونْ شالِ على مرد
غُرِشْت و بَرْک شمْخالِ على مرد
کِسى اُشْناگِرِتْ جُز اَسْپ و کَئْلَه
سُراخ اِزْ حال و احوالِ على مرد
kabāye āsamūn šāle Ali mard
q’orešt – o – bark Šamxale Ali mard
kesy ošnāgeret joz asp – o – kalah
sorāx ez hāl – o – ahwāle Ali mard
قباى آسمون شال على مرد
و رعد و برق شمخال على مرد
کسى نمىگرفت جز اسب و قلعه
سراغ از حال و احوال على مرد
۱۵- على مرد
دِلُش خین و دلش درد و على مرد
رِزِ گرم و شَوُ سرد و على مرد
کُچو، اَىْ بی‌مروّت، آى دنیا
على مرد و على مرد و على مرد
dloš xin – o – deloš dard – o – Ali mard
reze garm – o – šowe sard – o – Ali mard
kočū ay bi morowwat āy donyā
Ali mard – o – Ali mard – o – Ali mard
دلش خون و دلش درده، على مرد
روز گرم و شب سرده، على مرد
کجا رفت اى دنیاى بى مروت!
على مرد و على مرد و على مرد!
۱۶- لولو
سَپِسّو واسِه، زردآلو مَواسِه
مُئه اُمْگُتْ اِزْ دَمِ دَوْلُو مواسه
اگَه اُدّى که کُنْدُکْ یا دَپْ اُشْبا
دَپْ آسِه، کُنْدُک اِزْ لُولُو مواسه
sapesso vāseh zardālū mawāseh
mah omgot ez dame dowlū mawāseh
aga oddi ke kondok yā dap ošbā
dap āseh kondok ez lūlū mawāseh
سپستان را بردار، زردآلو را برندار
من که گفتم از سر کوچه چیزى نگیر
اگر دیدى فرفره یا دف دارد
دف بخر، فرفره از کولى نگیر
۱۷ – غربت
شَوِ مَهْتَو که خامِش بىچِراخُم
چُنِ تَش تازه وابى «کوُنَه داغُم»
تِکِ غُربت دَخَسّ اُشْواسِ جوُنُم
کِسى اُشْناگِرِت جُزْ غَم سُراخُم
šowe mahtow ke xāmeš bi čerāxom
čone taš tāzah vābi kūna dāq’om
teke q’orbat daxass oš wāse jūnom
kesy ošnāgeret joz q’am sorāxom
شب مهتابى که چراغم خاموش شد
مثل آتش داغ کهنهام تازه شد
در دیار غربت جانم صدمه دید
کسى جز غم سراغم را نمی‌گرفت
۱۸ – کیچن بن بس
دلِ مُئه با دلِ تِه دَسّ اُشِسِّن
سِرى غمدیده و سَر مَسّ اشسن
بُره غم اِزْ سِرِ مُئه دست واسِه
دلِ مُئه کیچِنِ بُنْ بَسّ اشسن
dele mäh bā dele teh dass ošessen
sery q’amdidah – o – sarmass ošessen
boreh q’am ez sere mäh dast vāseh
dele mäh kičene bon bass ošessen
دل من با دل تو دست دارد
سرى غمدیده و سرمست دارد
برو غم از سر من دست بردار
دل من کوچه‌ی بنبست دارد
