هفت‌برکه ـ نوریه بلبل: اگر کاربر قدیمی تلگرام باشید، این روزها پیام‌های زیادی از عضو شدن مخاطبان ذخیره شده در گوشی‌تان روی صفحه نقش می‌بندد. این سوال پیش می‌آید که چه شده که یکباره بیشتر اطرافیان، دوست و آشنایانتان تصمیم می‌گیرند عضو این پیام‌رسان شوند؟ حتی با وجود فیلتر بودن و محدودیت وصل شدن دائم به این شبکه‌ی مجازی، یا حتی موقع دیدن و رد کردن استوری‌های اینستاگرام، ممکن است تصاویری دیده باشید که بر روی شکم یک موش خرما یا هَمِستر ضربه می‌زنند و سکه جمع می‌کنند و اعدادی هم بالای صفحه‌ی بازی است که بعد از هر ضربه زدن تغییر می‌کند و بالا می‌رود.
بازی «همستر کامبت» یک بازی کریپتویی است که ۷۰ روز پیش شروع شد ولی چند روزی است سر و صدای زیادی به پا کرده است. گراشی‌ها هم از این قائله عقب نبودند و در فضاهای مجازی نظرات مثبت و منفی و حتی تجربه‌هایی نیز داشتند.
داستان از این قرار است بعد از تبدیل شدن نات‌کوین تلگرام به دلار و به نتیجه رسیدن این رمزارز، افراد در سراسر دنیا با جدیت بیشتری پیگیر این بازی جدید یعنی «همستر کامبت» هستند، بازی جدیدی تحت وب که این روزها با جذب بیش از ۷۰ میلیون کاربر، محبوبیت قابل توجهی در چشم‌انداز بلاک‌چین به دست آورده است.
کمتر از شش ماه قبل نات‌کوین در قالب بازی‌های Play To Learn در تلگرام سروصدای زیادی به‌پا کرد. نات‌کوین که حالا بی‌ارتباط به همستر نیست، دقیقا در قالب ضربه زدن به صفحه نمایشگر گوشی، امکان کسب امتیاز بیشتر برای بازیکن را فراهم می‌کرد و نهایتا ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ با فهرست شدن نات‌کوین به صرافی‌های اسم‌و‌رسم‌دار، این بازی وارد مرحله جدیدی شد.
حالا به سراغ بعضی از گراشی‌ها می‌رویم که اخیرا پیام وصل شدن آنها به تلگرام آمده و یا در استوری‌های اینستاگرام نشان دادند که درگیر این بازی هستند. از آنها نظر و تصوری را که از این بازی پر سر و صدا دارند، می‌پرسیم.
سنگی در تاریکی بی‌پولی
فاطمه‌‌ی ۲۴ ساله که دانشجوی لیسانس روانشناسی است، نظر مثبتی دارد و همان ابتدا اعلام می‌کند که من این بازی را انجام می‌دهم. می‌گوید: «دوستم لینک تلگرامی فرستاد و گفت بازی کن پول می‌دهد. البته از قبل در مورد آن شنیده بودم و تصورم این است که سنگی در تاریکی است. خیلی‌ها می‌گویند نه بابا الکی است، ولی خب تو این وضع مملکت ایران یک مو از خرس کندن غنیمت است. امید دارم بتوانم چند میلیونی از آن در بیاورم.»
طبق برخی شایعات، توکن Hamster Kombat احتمالاً در ماه جولای (تیر و مرداد ۱۴۰۳) وارد صرافی‌های متمرکز رمزارز خواهد شد و در صورتی که چنین اتفاقی بیافتد، می‌توانید سکه‌های جمع‌آوری‌شده در بازی را به پول واقعی یا سایر رمزارزهای معتبر مثل بیت‌کوین، اتریوم و تتر تبدیل کنید. البته باز هم تاکید می‌کنیم: شاید!
اما فاطمه که دانشجوی روانشناسی است و مگر نه اینکه روانشناسان همگی معتقد هستند که آدم‌ها نباید وقت‌شان را به بطالت بگذرانند و باید مفید باشند؟ او می‌گوید: «من هم دانشجو هستم هم شاغل، پس می‌توانم بگویم در طول روز شاید دو ساعت وقت بگذارم، یعنی تیکه تیکه که بخواهم کنار هم بگذارم ۲ ساعت می‌شود و وقتی از من تلف نمی‌شود.»
«از نظر من این کار وفت تلف کردن نیست. چون به نظرم جوان‌های ایرانی (حالا چه جوان و چه سنین دیگر) چیزی برای از دست دادن ندارند. قبل هم گفتم این کار مثل سنگی در تاریکی است. به نظرم اگر کسی بتواند حداقل ٧ میلیون تومان هم سکه‌هایش را بفروشد از هیچی بهتر است، چون سرمایه‌ای که وسط نگذاشته جز اینترنت و فیلترشکن. در نتیجه این کار را وقت تلف کردن نمی‌دانم.»
با عقل جور نمی‌آید
مریم که ۳۰ سال سن دارد و بیشتر خودش را ورزشکار و ادمین صفحه‌های اینستاگرام می‌داند نظرش منفی است و می‌گوید: «بازی نمی‌کنم چون نمی‌خواهم درگیر این جور چیزها بشوم و تمام وقتم صرف گوشی بشود و از کار و هدف‌هایی که دارم دور بشوم. اینجور بازی‌ها معلوم نیست چقدر حرف‌هایشان راجع به پول در آوردن راست است. اما به این که بنشینم و عین معتادها سرم را بیندازم روی گوشی و از خودم، هدف‌هایم و خانوادم دور بشوم، به جای آن ترجیح می‌دهم از راه درست پول دربیاورم؛ مثل کار ادمینی که دارم. مردم همینجوری معتاد گوشی شدند، وای به حال این که بخواهیم درگیر این بازی‌ها هم بشویم. تصورم از این نوع بازی‌ها این است که هم چشم‌هایم به خاطر استفاده زیاد از گوشی نابود می‌شود و هم سر، اعصاب و روانم درگیر این چیزها می‌شود.»
محمد سی و چند ساله که پدر دو فرزند و کارمند آموزش و پرورش است و در کنار آن شغلی آزاد دیگری هم دارد، از روزهای اول اعلام می‌کند که این بازی را نصب کرده و الان دیگر ادامه نداده و از گوشی‌اش آن را پاک کرده است. می‌گوید: «از طریق یکی از دوستانم که لینک برایم فرستاد بازی کردم. قبل از اینکه همستر سر و صدا کند و هنوز کسی درست برنامه را نمی‌شناخت. به او گفتم چی داری می‌فرستی؟ گفت بازی کن سکه جمع کنی و پولدار می‌شوی. ما هم قبول کردیم و شروع کردیم. بعد دیدم وای چی شده، این همستر جهانی شده و بزرگ و کوچک دارند کار می‌کنند. یکی می‌گفت فلانی سر بازی قبلی اینقدر پول گیرش آمده. خلاصه ما هم مثل بقیه انگشت زدن بر روی صفحه‌ی را شروع کردیم. نمی‌دانم آخرش چی می‌شود. آیا مردم پولدار می‌شوند یا کلاه سرشان می‌رود؟»
از مریم دیگری که در زمینه‌ی کسب و کار آن‌لاین فعال است و در استوری اینستاگرامش در کنار کسب و کار آنلاین‌اش به این بازی و آن‌هایی که این بازی را انجام می‌دهند طعنه زده، پرسیدم که نظرش در مورد این بازی چیست؟ جواب داد: «نمی‌توانم با این‌ها کنار بیایم، اینکه آدم بنشیند زیر کولر و همینطوری پول در بیاورد با عقل جور در نمی‌آید.»
غزاله‌ی ۲۰ ساله دانشجوی رشته‌ی علوم تربیتی، در یک گروه تلگرامی اعلام می‌کند که در گذشته این بازی را انجام داده است، ولی «من برنامه را پاک کردم. چون همه‌ی وقتم صرف بازی می‌شد و شب تا دیروقت بیدار بودم. درست است آدم سرگرم می‌شود ولی کل وقت‌ات را باید برای آن بگذاری و از خیلی کارها عقب می‌مانی.»
بازی با حال یا اتلاف وقت؟
صادق معلم است و با سه شماره به تلگرام آمده تا همستربازی کند: «بیشتر به عنوان یک تجربه به برنامه نگاه می‌کنم. معتقد بودم نات کوین کلاهبرداری است و ملت گول می‌خورند. بعد که معتبر شد گفتم این یکی را تجربه کنم. فارغ از این که ته آن چیزی می‌شود یا نه، این رقابتی که در جمع‌های دوستانه، کافه، فروشگاه‌ها و سایر جمع‌ها دیده می‌شود باحال است.»
او نام گروهی از گراشی‌ها را می‌برد که با هدف پیشرفت و بیشتر سکه گرفتن در این بازی تشکیل شده، به نام «گراش رفرال»، و می‌گوید: «از گروه گراش رفرال خبر ندارم اما خب برای امتیاز بیشتر هر نفر نیاز به دو یا سه نفر دعوت شده‌ی موفق دارد. این گروه تشکیل شده که همه بتوانند این امتیاز را داشته باشند و پیشرفت کنند.»
او ادامه می‌دهد: «این بازی نوع جدیدی از ایردراپ است، ایردراپ‌ها هم به پول می‌رسند، ولی اکثر آنها به حدی کم است که ارزش انتقال ندارند. فکر می‌کنم استقبال از همستر به خاطر تجربه نات‌کوین باشد.»
از او می‌پرسم در جایگاه معلمی و اینکه معلم‌ها دانش‌آموزان را تشویق می‌کنند به انجام کارهای مفید و پرهیز از اهمال‌کاری، این کار و بازی وقت تلف کردن نیست؟ می‌گوید: «بر خلاف تصور عموم، در روز شاید ده دقیقه تا ۱۵ دقیقه وقت بگیرد. چون ته آن معلوم نیست نمی‌شود گفت وقت تلف کردن است یا نه، ولی اگر هم باشد در حد ۱۵ دقیقه زمانی نیست که قابل توجه باشد و فعلا توجیهی جز سرگرمی و حس رقابت با دوستان ندارد.»
برای استفاده از این بازی و تداخل نداشتن با سایر برنامه‌های روزانه توصیه‌ای ندارد و می‌گوید: «چون تخصصی ندارم در این مورد به کسی توصیه خاصی نمی‌کنم، فقط می‌توانم در مورد تحصیل توصیه کنم.»
آیا همستر پول‌ساز است؟
مجتبی فعال فضای مجازی که علاقه‌مند به گردشگری نیز است، می‌گوید: «من از چندین ماه قبل زمانی که نات‌کوین روی دور بود با این بازی آشنایی داشتم. الان بازی کردن‌ام بیشتر جنبه سرگرمی دارد. اگر بعدها به پول تبدیل شد چه بهتر ولی اگر نشود زیاد برایم مهم نیست.»
او ادامه می‌دهد: «در ضمن چند روز قبل ۲۲ میلیون تومان نات‌کوین خریداری کردم که الان سرمایه‌ام شده ۵۰ میلیون تومان.»
تا لحظه‌ی نگارش این گزارش قیمت هر ۱۰ هزار نات‌کوین حدود ۲۲ میلیون تومان است و ممکن است در آینده این رقم بالاتر نیز برود. الان نات‌کوین در جایگاه ۵۷ باارزش‌ترین ارزهای دیجیتال بازار قرار دارد.
مجتبی از وقتی که می‌گذارد برای این بازی می‌گوید: «روزی سه چهار بار استفاده می‌کنم و هر بار حدود ۵ دقیقه، خیلی به ندرت برای جمع کردن سکه روی صفحه ضربه می‌زنم و به جای آن سعی می‌کنم از ربات‌هایی که خودکار سکه جمع می‌کنند استفاده کنم تا وقتم تلف نشود. فعلا که به کارهایم آسیب نزده و به نظرم وقت تلف کردن نیست چون کم استفاده می‌کنم.»
این نوع بازی بخش درآمدزایی (Earn) هم دارد که با انجام کارهای ساده‌ای مثل عضویت در کانال یوتیوب بازی، عضویت در کانال تلگرام، صفحه‌ی ایکس (توییتر سابق) و موارد دیگر می‌توانید سکه‌های اضافه به‌عنوان پاداش دریافت کنید. البته تا وقتی که این امتیازات را نتوان به رمزارزهای دیگر تبدیل کرد هیچ ارزشی ندارد.
می‌تواند کلاهبرداری باشد!
محمود در استوری‌های واتساپ عکسی از گفتگوی خودش و مخاطب‌ش استوری می‌کند و زیر آن می‌نویسد «دوستان مراقب باشند!». او در مورد جریان عکس و ربطی که به بازی همستر دارد، می‌گوید: «پیامی بود که یکی از مخاطبین برای من فرستاده بود که بعد از پیگیری و سوال پرسیدن ظاهرا لینکی که برای او فرستاده شده در ظاهر برای دعوت به بازی همستر بوده اما لینک کلاهبرداری بوده و از طریق آن لینک گوشی طرف هک می‌شود و چیزی حدود ۲۰۰ میلیون تومان از حساب شخص مورد نظر برداشت می‌شود که الان از طریق پلیس فتا حساب او مسدود شده است. البته این کلاهبرداری ربطی به بازی ندارد و این بازی فعلا مشکلی بابت کلاهبرداری ندارد.»
او ادامه می‌دهد: «بیشتر لینک‌هایی که ارسال می‌شود برای مردم و مخاطبین باعث می‌شود که بحث کلاهبرداری مطرح بشود و مردم حواس‌شان جمع باشد.»
یکی از بخش‌های این بازی بخش Friends است؛ یعنی دعوت از دوستان که با اشتراک‌گذاری لینک دعوت اختصاصی خودتان در این بازی می‌توانید بعد از جوین شدن دعوت کننده به این بازی پاداش دریافت کنید که به صورت سکه به حساب شما اضافه می‌شود، البته در ادامه باید بگویم که لینک حتما باید تلگرامی باشد و بعد از سمت فرستنده‌ی لینک پیگیری کنید که آیا این لینک از سمت شما است یا نه؟
بررسی امنیتی نشان می‌دهد بازی همستر از این نظر مشکلی ندارد و مهمترین مساله این است که آیا سکه‌ها نقد می‌شود یا سرکاری است.
اگر بخواهیم مثبت‌نگر باشیم، شاید مهمترین نتیجه بازی همستر بازگشت ایرانی‌ها به پیام‌رسان تلگرام است.
این بازی جدا از جو مثبت و منفی که روی آن است، برای خیلی‌ها ممکن است جذاب باشد و به آن علاوه بر سرگرمی کمی هم دید اقتصادی داشته باشد و روی آن سرمایه‌گذاری بکنند، اما قشر دیگری هم هستند که این بازی را وقت تلف کردن می‌دانند و معتقد هستند که با ضربه زدن روی صفحه‌ی گوشی نمی‌توان پولدار شد. در نهایت باید منتظر باشیم که سرنوشت این بازی از کدام جاده می‌گذرد، جاده‌ی پول یا کلاهبرداری؟
