هفت‌برکه: «امارات متحده عربی تجارتش را با ایران پس از تسهیل محدودیت‌ها بر فعالیت‌های تجاری سرعت بخشیده است.» این تیتر خبری است که نشریه فایننشال تایمز در تاریخ ۱۰ سپتامبر (۱۹ شهریور) در بخش سیاست و جامعه‌ی خاورمیانه منتشر کرد (اینجا). سایمن کر، خبرنگار بخش حوزه‌ی خلیج فارس در روزنامه‌ی فایننشال تایمز؛ و نجمه بزرگمهر، خبرنگار فایننشال تایمز در تهران در این خبر نوشته‌اند که «همزمان با تسهیل محدودیت‌ها بر فعالیت تجاری بین دو همسایه […]، مبادلات تجاری بین ایران و امارات متحده عربی افزایش چشمگیری پیدا کرده است.»
این خبر با ترجمه‌ی راحله بهادر در هفت‌برکه منتشر می‌شود. آیا تجار گراشی هم نشانه‌های این بهبود روابط را درک کرده‌اند؟ اگر تجربیات و مشاهداتی در این زمینه دارید، با هفت‌برکه در میان بگذارید.
فایننشال تایمز:
توسعه‌ی روابطِ این کشور عربیِ خلیج فارس نمایان‌گرِ چرخش به سمت تشنج‌زدایی منطقه‌ای است.
به گفته‌ی تجار و منابع رسمی، همزمان با تسهیل محدودیت‌ها بر فعالیت تجاری بین ایران و امارات متحده عربی توسط قطب تجاری خلیج فارس، مبادلات تجاری بین دو همسایه افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
مسئولین اجرایی می‌گویند در ماه‌های اخیر، امارات محدودیت‌ها بر ثبت شرکت‌ها و صدور ویزا برای شرکت‌های ایرانی را که تحت تحریم‌های شدید آمریکا هستند، کاهش داده است. آنها افزودند، سرمایه‌داران ایرانی همچنین در حال بررسی راه‌هایی برای تقویت تجارت دوجانبه با ایجاد سازوکارهای مالی برای سرمایه‌گذاری در معاملات قانونی هستند.
گسترش روابط تجاری بین ایران و امارات که مرکزی سنتی برای صادرات مجدد به ایران است، بخشی از چرخش این کشور حاشیه‌ی خلیج فارس به سوی کاهشِ تنشِ منطقه‌ای و تمرکز بر تجارت است. این مسئله یک دهه پس از مداخله‌گری شدید دولتی به دنبال خیزش‌های بهار عربی در سال ۲۰۱۱ اتفاق می‌افتد.
افشین مولوی، عضو ارشد گروه مطالعات پیشرفته‌ی بین‌المللی در دانشگاه جانز هاپکینز آمریکا می‌گوید: «به نظر می‌رسد سیاست خارجی امارات متحده عربی به سمتی تغییر پیدا کرده است که اساسا مبتنی بر پیشبرد سیاست اقتصادی است.» او در عین حال افزود، تحریم‌های کنونی و آینده‌ی ایران، میزان این رشد را تعیین خواهد کرد.
توسعه‌ی سطح دیپلماتیک امارات با ایران از سال ۲۰۱۹ در پاسخ به حملات به کشتیرانی بین‌المللی در خلیج فارس، امسال با میانجی‌گری تعیین‌کننده‌ی چین تقویت شده است و باعث از سرگیریِ روابط بین جمهوری اسلامی و دشمن سنتی‌اش عربستان سعودی شده است. این مساله به بهبود یک دهه تنش مشابهِ جنگ سرد بین قدرت‌های رقیب خلیج فارس کمک کرده است.
روابط مجدد عربستان – ایران امیدها را برای مذاکرات پایداری که بتواند منجر به ثبات سیاسی ماندگار شود، افزایش داده است. آزادی زندانیان آمریکایی که در بازداشت ایران بودند می‌تواند نویدبخش توافق جدید –و شاید غیررسمی– با ایران و کاهش تحریم‌ها با قبولِ محدودیت‌ها بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران باشد.
در حالی‌که چین بزرگترین شریک تجاری ایران است، امارات دومین شریک بزرگ تجاری آن به شمار می‌رود. طبق آمارهای ایران، تجارت بین ایران و امارات پس از یک رکود تا سطح ۱۱ میلیارد دلار در سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۲۱ به خاطر همه‌گیری کرونا، در دوازده ماه منتهی به اسفندماه به رقم ۲۴ میلیارد دلار رسیده است.
این افزایش، از رکورد ۲۲ میلیارد دلاری در سال ۲۰۱۲، یعنی قبل از آغاز وضع تحریم‌ها توسط آمریکا، نیز فراتر رفته است. مقامات رسمی ایران می‌گویند در حال حاضر آنها افزایش بیشتر روابط دوجانبه‌ی تجاری تا سقف ۳۰ میلیارد دلار در دو سال آینده را هدف‌گذاری کرده‌اند.
مسعود دانشمند، رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران- امارات، می‌گوید: «فشار از سوی بانک مرکزی امارات کاهش یافته و برخی از بانک‌های اماراتی افتتاح حساب‌های بانکی را آغاز کرده‌اند. در حال حاضر، برخی از شرکت‌های ایرانی که قبلا در امارات حضور داشتند اما غیرفعال شده بودند، دوباره فعال شده‌اند. برخی از شرکت‌های جدید نیز فعالیت تجاری خود را آغاز کرده‌اند.»
بر طبق گفتگوهایی کوتاه با افراد درباره‌ی این موضوعات، در تعاملات دیپلماتیک، مقامات رسمی ایران از همتایان اماراتی خود خواسته‌اند تا سازوکارهایی تازه برای تبادلات مالی پیدا کنند.
تحریم‌های آمریکا بر ایران موجب ایجاد تشویش حول مبادلات مرتبط با ایران به دلیل خطر جریمه‌های آمریکا شده است. اگرچه امارات تمایل دارد ارتباطش را با تجارت با ایران توسعه دهد، اما همچنان نگرانی‌هایی درباره‌ی واکنش خصمانه از سوی آمریکا وجود دارد.
مولوی می‌گوید انتخابات آتی آمریکا به دلیل امکان یک نوسان دیگر در سیاست آمریکا می‌تواند سرمایه‌گذاران اماراتی را دوباره دچار تردید کند.
وزیر اقتصاد امارات گفت: «روابط اقتصادی ما با ایران همیشه از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. تجارات امارات با ایران، کاملا منطبق با قوانین و استانداردهای جهانی تنظیم شده است.»
برخی از شرکت‌ها و بانک‌های ایرانی، از معتمدهایی در امارات استفاده می‌کنند که می‌توانند به عنوان نماینده‌ی معاملات فرامرزی عمل کنند که راهی برای گریز از محدودیت‌های کنونی است.
دانشمند گفت: «وقتی کالاها از اروپا و کانادا به بازار ایران می‌آید، یک اماراتی هزینه‌ی آن را می‌پردازد و سپس ایرانی‌ها پول را به او می‌پردازند.»
یک تاجر فعال در امارات می‌گوید در حال حاضر، برخی از بانک‌های ایرانی در حال نزدیک شدن به همتایانشان در امارات هستند تا ماهیت سابقا خاکستری و پنهان تجارت‌شان را رسمی کنند. او افزود: «برای سالیان زیادی، محدودیت‌های خودخواسته در تجارت با ایران وجود داشته اما در سال‌های اخیر به تدریج کمتر شده است.» او گفت: «اکنون احساس گشایش بیشتری به وجود آمده است.»
