کیوان محسنی: امسال فیلم‌های جشنواره‌ای داده‌ام

 تا جشنواره ۷ – کیوان محسنی یکی از پرافتخارترین فیلم‌سازان جشنواره کل است. او که دوره گذشته در جشنواره فیلمی نداشت، امسال دو فیلم به جشنواره فرستاده است که قبل از هر چیز، آن طور که خودش تصدیق می‌کند، «جشنواره‌ای» هستند: یک فیلم بسیار کوتاه داستانی به نام «بیرون از این»، و یک مستند با عنوان «حلقه دور کایه». هر دوی این فیلم‌ها به بخش مسابقه راه یافتند؛ و «حلقه دور کایه» در بخش ویژه میراث فرهنگی هم حضور دارد.

این کارگردان ۲۴ ساله در جواب این سوال که چرا فیلم‌های بیشتری به جشنواره نفرستاده، می‌گوید: «می‌توانستم فیلم‌های دیگری را هم آماده کنم، ولی حس می‌کردم در این صورت همین فیلم‌ها هم جواب نمی‌دهند. هدف‌ام این بود که فیلم‌های جشنواره‌ای بسازم، هر چند معنی این کلمه را من هم مثل بقیه نمی‌دانم! ولی به این عنوان ساخته‌ام که امکان جایزه بردن در یکی دو بخش جشنواره را داشته باشند. شخصا از این‌طور فیلم ساختن لذت نمی‌برم و ترجیح می‌دهم به جای جایزه گرفتن، کارم غافل‌گیری داشته باشد، چون به نظرم کار جشنواره‌ای یک جورهایی سفارشی است.»

حلقه دور کایه، شخصی‌ترین فیلم محسنی

۱۹ بهمن ۹۱، کیوان محسنی و عاطفه امین‌زاده صاحب دختری شدند که نام‌اش را رکسانا گذاشتند. محسنی می‌گوید: «کایه‌ای که در فیلم دوخته می‌شود، برای همین دختر است. حتی می‌خواستم اسم فیلم را هم رکسانا بگذارم.» خیاط این کایه نیز کسی نیست جز فاطمه علی‌پور، مادربزرگ خود کیوان، که او را با همسرش حاج بابا اکبری در فیلم می‌بینیم. بدین ترتیب، محسنی یکی از شخصی‌ترین فیلم‌های عمرش تاکنون را ساخته است.

می‌توان دو برداشت از عنوان فیلم داشت: حاشیه‌ای که دور تا دور کایه (پوشش سنتی برای سر نوزادان) می‌دوزند، و همین‌طور جمعی از آدم‌ها که با آن کایه در ارتباط‌اند. همین حضور بی‌تکلف و صمیمانه‌ی آدم‌ها، قدم بزرگی در مستندسازی اوست؛ چون یکی از خصوصیات مستندهای قبلی او این است که از عناصر انسانی در آنها خبری نبود. محسنی خودش هم بر این نکته تاکید می‌کند: «از اول هم سعی نکردم منظم و شسته‌رفته فیلم بگیرم. اتفاقات داستانی را حذف نکردم. بعدا که با استاد فداییان مشورت کردم، گفت همه‌ی این‌ها را استفاده کن و وصل‌شان کن به کایه.»

نتیجه این کار، فیلمی صمیمی است که ما را با گوشه‌هایی از زندگی روزمره‌ی دو شخصیت کایه‌دوز و همسرش هم آشنا می‌کند. «سعی نکردم در زندگی‌شان تغییری ایجاد کنم. حتی وقت‌هایی که باید جای نشستن مادربزرگ‌ام را به خاطر نور و تصویربرداری تغییر می‌دادم، این کار را نکردم.» دوربینی که در ساخت این فیلم استفاده کرده، یک نوع از دوربین‌های DSLR است که با این که اندازه‌ی دوربین‌های عکاسی است و هم برای گرفتن عکس و هم فیلم استفاده می‌شود، ولی به گفته محسنی: «تصویری که می‌گیرد، نزدیک به تصویر دوربین ۳۵ میلیمتری است. من برای تصویربرداری این فیلم خیلی زحمت کشیده‌ام و امیدوارم این جنبه از کارم به خوبی دیده شود.» محسنی که از کار کردن با این دوربین با هیجان صحبت می‌کند، ادامه می‌دهد: «از ۴۵ جلسه فیلم‌برداری، من حداقل ۳ ساعت فیلم دارم که استفاده هم نکرده‌ام. این اولین فیلمی است که خودم به تنهایی کار کردم، یعنی هم فیلم گرفتم هم صدا، و هم تدوین کردم، چون کلا نمی‌توانستم از کسی کمک بخواهم. دلیل راحت بودن مادربزرگ و پدربزرگ‌ام در این فیلم همین است. آنها حتی نمی‌دانستند دوربین من صدا هم ضبط می‌کند!»

بیرون از این، حتی صد ثانیه

پسربچه‌ای داخل یک اتوموبیل نشسته است و فوتبال‌بازی چند تن از هم‌سالان‌اش را در کوچه نگاه می‌کند. محسنی از این وضعیت به ظاهر ساده، یک فیلم کوتاه صد ثانیه‌ای بیرون کشیده است که غافل‌گیری تلخ و شیرینی دارد. او می‌گوید: «طرح فیلم از خودم است، ولی شخصیت بچه را از یک پلان تنهایی از یک فیلم کوتاه الهام گرفته‌ام»، هر چند نام آن فیلم را به یاد نمی‌آورد.

او درباره روند ساخته شدن فیلم هم می‌گوید: «این کار را در یک روز ساختیم. دو ساعت عصر فیلم‌برداری کردیم و همان شب هم تدوین کردم.» این فیلم در جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم‌های صد ثانیه‌ای پذیرفته شد، جایی که مجید برزگر، داور نام‌دار دوره‌ی قبل جشنواره کل، عضو هیات گزینش فیلم‌هایش بوده است.

 افتخارات در جشنواره کل

محسنی متولد ۱۳۶۷ در گراش است؛ و چندسالی است یک شرکت فیلم‌سازی به نام «کیواناتی‌فیلم» راه‌اندازی کرده که علاوه بر ساخت تیزرهای تبلیغاتی، تهیه‌کننده چندین فیلم کوتاه هم بوده است. او از پنجمین دوره جشنواره کل (سال ۸۷) در آن حضور داشته است. در آن سال هر چهار فیلم‌اش جایزه بردند: «پانزده یادگار دیرینه» که به طور مشترک با همسرش، عاطفه امین‌زاده، در جشنواره شرکت داده بود، جایزه بومی‌گرایی را گرفت؛ «دریای خاموش» که مستندی بود درباره برکه کل، جایزه دوم مستند را گرفت؛ فیلم داستانی و شوکه‌کننده‌ی «مرد و مرده» جایزه فیلم منتخب تماشاگران را گرفت؛ و «شب به خیر» ساخته مجید راستی که محسنی تهیه‌کنندگی‌اش را به عهده داشت، جایزه ویژه هیات داوران را دریافت کرد.

در ششمین دوره (آذر ۸۸)، محسنی سه فیلم در جشنواره داشت. فیلم «۵۰-۵۰» که خودش می‌گوید «به نظر خودم یکی از بهترین کارهایم است»، جایزه‌ای نبرد. اما «درهای دوزخ» که تجربه‌ای در ژانر اکشن بود، جایزه ویژه هیات داوران را گرفت. تماشاگران هم این فیلم را همراه با سومین فیلم محسنی در آن سال، یعنی «حدس بزن»، به عنوان فیلم منتخب‌شان برگزیدند.

در دوره هفتم (آذر ۸۹)، محسنی یک فیلم داستانی به نام «سرخ» با بازی تاثیرگذار محمود علی‌پور و عباس امانی به جشنواره آورد که باز هم با استقبال تماشاگران روبه‌رو شد و جایزه منتخب آنها را به دست آورد.

محسنی در دوره هشتم فیلمی به جشنواره نفرستاد؛ ولی از فیلم‌هایی که به این دوره جشنواره فرستاده و در هر چهار دسته حضور یافته است،  پیداست که برای کسب چند جایزه دورخیز کرده است.

مشخصات فیلم‌ها:

حلقه دورکایه

طرح، تصویربرداری، صدابرداری، تدوین و کارگردانی: کیوان محسنی

زمان: ۱۷ دقیقه و ۸ ثانیه

بخش: مستند

بیرون از این

فیلم‌نامه، تدوین، انتخاب موسیقی و کارگردانی: کیوان محسنی

دستیار کارگردان و برنامه‌ریز: محمدرضا آرمان‌مهر

عکاس: داریوش آرمان‌مهر

بازیگران: محمد پیرایش، امیرحسین غلامی، امیرحسین آواره

زمان: یک دقیقه و ۳۰ ثانیه

بخش: داستانی