هفت‌برکه: آیا روش فعلی شهرداری برای اصلاح فضای سبز شهری مناسب است یا در واقع نوعی قتل عام فضای سبز است؟ دو دیدگاه اکنون روبه‌روی هم قرار گرفته و تصمیم با شورای شهر است.
به گزارش هفت‌برکه، هیچکس مخالف کاشت درخت و گسترش فضای سبز در گراش نیست، اما به نظر بعضی شهروندان، قطع گونه‌های قدیمی که بعضا عمر بالای ۲۰ سال دارند و کاشت گونه‌ی جدید اشتباه است؛ این کار باید به مرور زمان انجام می‌شد تا به یکباره با خیابان‌های خالی از درخت مواجه نشویم. در این گزارش شما نظرات برخی از مخاطبان هفت‌برکه را می‌خوانید که در گروه واتساپی هفتدان در حضور برخی مسئولین از جمله اعضای شورای شهر، شهردار و خبرنگاران به تبادل نظر و ارائه پیشنهادات پرداختند.
پیش از این هفت‌برکه در گزارش دیگری به قطع و هرس درختان توسط شهرداری پرداخته بود (آرایش چهره شهر با پیرایش درختان). ولی در این گزارش سعی کرده است نظرات مخالفان و موافقان این طرح را بازنشر کند، شما هم اگر تمایل به انتشار نظرات خود در هفت‌برکه دارد، می‌توانید با ارسال نظر در این گفتگو شرکت کنید.
مهدی عالمی آغازگر این بحث است. او می‌گوید نباید به راحتی حیات درختان را بگیریم: «در آستانه انقراض درختان چندساله گراش هستیم. این بی زبانان را به نام زیبایی قلع و قمع می‌کنیم و قول جایگزینی درختانی دیگر میدهیم. این حد از دشمنی با درخت در کمتر جایی می‌توان یافت. اگر قرار بر زیبایی بلوارها باشد، می‌توان ابتدا در بین درختان نازیبا، درختان مناسب را کاشت و بعد از چند سال و رشد مناسب آنان، درختان قدیمی را حذف کرد. با روش فعلی سالیان سال برخی بلوارها مثل بلوار کوثر که سرسبزی اش زبانزد بود، به بلواری خشک و بی روح تبدیل می‌شود. درختان بلوارها معمولا آسیبی به تاسیسات خانه‌ها وارد نمی کنند. بنابراین نیاز نیست این درختان به عنوان «مهاجم» قلمداد شده و دخل‌شان آورده شود. در منطقه‌ای که درختان به سختی رشد می‌کنند باید قطع درختان با احتیاط و وسواس زیادی صورت گیرد. درختچه و گل را همیشه و راحت می‌شود کاشت ولی درختان برای رشد و سایه‌دهی چندین سال زمان نیاز دارد.»
علیرضا فتحی، از مدیران دانشکده علوم پزشکی گراش، نیز با بیان اینکه قلع و قمع یکباره درختان درست نیست گفت: «کاشت درختان به اصطلاح مهاجم با توجه به وضعیت آب و هوایی منطقه و کمبود شدید آب در گذشته انتخاب و انجام شده است، اینکه درختان مهاجم بعضا آسیب‌پذیر هستند شکی نیست، اما حذف و قلع قمع کردن به یک باره آن‌ها درست نیست و با توجه به فرا رسیدن فصل گرما و به شدت گرم، بایستی به تدریج انجام شود. ابتدا بایستی در لابلای آن‌ها درختان مناسب‌تر کاشته شود و بعد از مدتی که رشد کرد درختان دیگر حذف شود. سیاست‌ها یکی نیست، بعضی جاها مثل بلوار شیخ احمد و دیوار نقش گراش در مجاورت شهرداری به جای گل‌های زیبا و رنگارنگ، پر از بتون و چمن مصنوعی کردند، تنها به دلیل هزینه نگهداری و مصرف آب آن‌ها. اما در جایگزینی درختان قطع شده، درختانی نظیر مرکبات و توت و نخل بوده که جدای از هزینه نگهداری و بعضا عمرشان محدود و آب زیادی هم مصرف می‌کند.»
صادق حاجی‌پور که معلم است، نظرش را هم با مثالی در حوزه تخصصی خودش ارائه می‌دهد و می‌گوید: «الان اگر به یک کودک هم بگوییم یک نقاشی بکش، بخواهد نقاشی‌اش را قشنگ‌تر کند کلی درخت و بوته در نقاشی‌اش می‌کشد؛ آن بچه هم می داند بودن درخت زیباست. بحث‌های کارشناسی و علمی قضیه بماند، این تصویر را بدون آن عنوان‌ها بدهیم یکی از بیرون ببیند فکر می‌کند عکس بالایی که هیچ درختی ندارد مال قبل است و پایینی مربوط به الان. در عکس بالایی که انگار رفته‌ایم از یک روستای خشک و بی‌امکانات عکس گرفته‌ایم.»
محمد خواجه‌پور، مدیر سایت هفت‌برکه، می‌گوید بخشی از شفافیت، شفافیت در فرآیند تصمیم‌گیری و سیاستگذاری است: «در مورد شورای ششم این ضعف مشهودتر از دوره‌های گذشته است. خیلی از مباحث مرتبط با شورا و شهرداری در این گروه مطرح شده است اما کمتر دیده شده که اعضای شورا که هر پنج نفر هم عضو گروه هستند در این مورد اظهار نظر کنند. یکی از سیاست‌گذاری‌ها همین حذف برخی درختان بود که برای ما و افکار عمومی مشخص نیست رویکرد اعضا شورا چگونه است؟ موافقند؟ نظری ندارند؟ یا در حیطه تصمیم‌گیری شهرداری می‌دانند؟ به نظرم بعد از تجربه مجادلات شورای پنجم، یا کسانی به شورای ششم تذکر داده‌اند یا تصمیم خودشان بوده که مباحث در فضای عمومی مطرح نشود که به نظرم من دیدگاه اشتباهی است و در طولانی مدت مشکلاتی را برای شورا در پی خواهد داشت.»
مجید محبی، از دیگر معلمان حاضر در گروه، در ادامه بحث می‌گوید: «در همه این موارد درخت مقصر نیست مقصر شخصی است که درخت جدید را در دو وجبی درخت قبلی کاشته و مقصر کسی است که برای درختان بید و … باغچه یک وجبی درست کرده است. همه این‌ها راه حل دارد و راهش قطع وسیع درختان نیست راهش هرس و یا حذف یکی در میان درختان هست تا فاصله مناسب ایجاد شود، باغچه را بزرگتر کرد یا موزاییک را ترمیم کرد. درختی هم که به دیوارها خسارت می‌زند و یا خطر سقوط دارد را هم از ریشه در بیاورند چون هم توجیه دارد و هم باعث تضعیف گسترده فضای سبز شهر نیست.»
محبی در ادامه می‌گوید: «اینکه افرادی حساسیت فصلی دارند یا برگ و دانه می‌ریزند به نظرم دلیل خوبی برای حذف یکباره درختان نیست. در پایان عرض کنم اگر شهرداری تصمیم به تغییر گونه درختان شهر دارد انتظار کار تدریجی و لحاظ نظر شهروندان داریم. به این سرعت درختان قطع شده اگر خدای نکرده درختان جدید نتیجه نداد با شهری خشک و بی روح و با گرمای شدیدتر از قبل مواجه هستیم. فرض بگیرید دست اندرکاران اجرای تصمیم فعلی سعی بر جبران موضوع با کاشت گونه‌های قبلی بگیرند حداقل ۲۰ سال زمان نیاز نیست که به وضع اول برگردیم؟ از مزیت‌های درختان فعلی هم این است که در همه فصول سبز هستند، سایه خوبی دارند و نیاز به آبیاری چندانی ندارد برای رفع خطر سقوط هم راهش هرس است نه حذف. آسفالت بعضی معابر گراش مربوط به بیشتر از ۳۵ سال قبل است (اگر اشتباه می‌گویم اصلاح بفرمایید) مثل بلوار سرداران، بقیه هم بالای ۲۵ سال. قبل از ریشه در آوردن درختان باید بررسی شود درخت مسبب ترک خوردگی آسفالت است یا گذر زیاد زمان بعد از ۳۰، ۴۰ سال به طور طبیعی باید منتظر ترک خوردگی بود یا نه؟»
در کنار نظر مخالفان، عده‌ای هم با روند فعلی موافق‌تر هستند، هر چند نقدهایی هم دارند. عده‌ای کاشت درخت جدید لابه‌لای درختان قدیمی و بعد قطع درخت قدیمی را اشتباه می‌دانند. عده‌ای هم مخالف قطع یک‌باره‌ی درختان هستند و می‌گویند باید به مرور قطع و جایگزینی اتفاق می‌افتاد.
باقر شکاری، روابط عمومی اورژانس گراش، می‌گوید: «مهمتر از همه چیز این است که درخت‌های تازه کاشته هم به دلیل ازدحام زیاد ریشه و در هم بودن درختان رشد کمتر و یا بعضا خشک خواهد شد. بلوار کوثر که منزل خودم آنجاست تابستان چقدر از این درخت‌ها بلوارها را کثیف می‌کند و با پخش دانه کنار خانه‌ها درخت جدید رشد می‌کند. البته از حق نگذریم، خیلی از این درخت‌ها اینقدر ریشه و دانه همه جا پخش کردن که کاشی خانه، نمای ساختمان و بعضیا دیوارها را خراب کرده، نوع مشهودش را خود مهندس عباسپور می‌تواند با عکس برای شما ارسال کند، البته می‌شد با جایگزینی به مرور آن‌ها را قطع کرد ، ولی خب بهتر است فرصتی بدیم که این عزیزان کار کنند و نتیجه را ببینیم و بعد انتقاد کنیم.»
عبدالمهدی قنبری نیز از موافقان تصمیم شهرداری برای تغییر چهره شهر است : «اینطور که از مباحثات برآورد می‌شود همه در اصلاح وضعیت بلوارها اتفاق نظر دارند، اختلاف بیشتر در نحوه اجراست. دوستان پیشنهاد دادند که ابتدا درختان مناسب کاشته شوند و بعد از چند سال درختان آسیب‌زا حذف شوند. اتفاقا من با این روند مخالفم و روند فعلی رو بهتر دیدم. یکی از مشکلات که سابقا داشتیم این است که هر کس به سلیقه خودش در بلوارها بدون هیچ قاعده و قانونی نهال کاشت و سبز شد. در یک بلوار بدون هیچ نظمی چند نوع درخت در کنار هم خودنمایی می‌کنند که صرفا در عکس‌ها و نظر از دور زیبا به نظر می‌رسند و از نزدیک جلوه نازیبا دارند.»
قنبری در ادامه می‌گوید: «یکجا با فاصله یک متری کنار و جلوتر با فاصله نامنظم نخل و جلوتر کویتی و امثالهم. تشویش را به ذهن منتقل می‌کند تا زیبایی. اصلاح اساسی و ساختاری شاید در کوتاه مدت خلا کمبود درختان را در بر داشته باشد اما اگر وارسی شود و درختان جدید با قاعده و قانون و نظم و نگهداری مناسب کاشته شوند چند سال بعد شهر زیباتری خواهیم داشت و با آسیب کمتری مواجه خواهیم شد. در بحث انتخاب درختان علاوه بر بومی بودن مباحثی چون گرده افشانی فصلی و تاثیر آن بر حساسیت فصلی را هم در نظر بگیریم. من در این زمینه متخصص نیستم و نظرم علمی نیست اما درختی همچون ابریشم با آن حجم اضافات و گلدهی و … که دارد آیا واقعا مناسب هست یا چون صرفا بومی منطقه است و سایه مناسبی دارد انتخاب شد؟ روی این مورد هم بررسی شود مناسب است.»
حامد عبداللهی، معمار و فعال میراث فرهنگی، با اشاره به اینکه مسیری که انتخاب شده کاملا مسیر قابل تقدیر است اما نوع روش نیاز است بازنگری اساسی شود می‌گوید: «در برخی از بلوارهای سطح شهر درختانی داریم با عمر بیش از ۱۵ تا ۲۰ سال و اگر غیر بومی هستند و کمتر مخاطره داشتند و در این مدت حداقل زیر ساخت آسیب نزدند یا کمتر مشکل داشتیم. سایه برای منطقه ما به شدت مورد نیاز است، نبود سایه دمای محیط اطراف ما را افزایش می دهد و باعث بحران‌های اکولوژی در بلند مدت می‌شود و از طرفی نبود خود درخت جای خود. این مسیر پر از تناقض و اشتباهات گاها غیر قابل جبران است؛ بجای هرس یکجا قلع و قمع کردند، بجای اصلاح در برنامه چند ساله، یک روزه یکجا کار کردند، بجای کار علمی و برنامه‌ریزی شده، سلیقه‌ای و دل‌بخواهی کار کردند، اگر اروپا بود باور کنید برای یک قطع درخت حتی زندانی می کردند. راستی آن کسانی که بابت قطع درخت جریمه دادند الان چه حسی دارند؟ دنیا دنبال کنترل تغییرات اقلیمی است ما داریم شتاب میدهیم.»
عبداللهی در ادامه گفت: «درختانی مانند ابریشم مصری که درست است که غیر بومی ست اما سایه بسیار خوبی دارد و از طرف اب مصرفی کمتری نیاز دارد و گاها تا ۲۰ سال عمر دارند ایا جایی که به زیرساخت ها اسیب نزده نیازی هست قطع کنیم؟ چرا باید قطع کنیم؟ سایه آن را لازم نداریم؟ همه ما می‌دانیم و اطلاع داریم درختان کویتی چه آسیب‌هایی دارند اما چرا در بلوار سرداران بجای قلع و قمع فقط داریم هرس می‌کنیم؟ واقعا امثال درختان کهور یا ابریشم مصری از درخت کویتی ضرر و زیان بیشتری دارند که در بلوار محلات کاملا این نوع درختان را قلع و قمع می‌کنیم اما درختان کویتی در بلوار سرداران نه؟ جانمایی درختان جدید بر چه اساسی است؟ بحث هیدروزون و دیگه کارهای علمی که قبل از کاشت می‌توان انجام داد آیا انجام شده؟ این تناقضات باعث می‌شود کاری که هدف درستی دارد به بی راهه ختم شود و نتیجه عکس بدهد. تاثیر کار شما در فضای سبز هم موضوع مقطعی نیست بلکه در دراز مدت تاثیر خود را بر محیط ما نشان می‌دهد. از اعضای شورای محترم تقاضا دارم در این قضیه ورود پیدا کنند و شهرداری را کنترل کنند و با برنامه پیش ببرند نه برحسب سلیقه و نه برحسب اطلاعات محدود.»
عباسپور، ناظر فضای سبز شهرداری گراش با این جمله که من می‌کارم و کارم تزریق خون به فضای سبز است و تا نفسی دارم کاشت را متوقف نخواهم کرد به برخی ابهام‌ها پاسخ می‌دهد.
حسین عباسپور در دفاع از طرح فعلی و پاسخ به نظرات گفت: «تمامی نظرات به حضور شهردار منتقل خواهد شد. آنچه دوستان نزدیک در جریان هستند شاید حضور شخص بنده زیاد تاثیرگذار نیست ولی دارم تمام تلاشم را می‌کنم تا گودزنی خیابان‌های خالی از درخت را با روند بی سابقه‌ای افزایش دهم تا دغدغه‌ای که نسبت به داشتن معابر سبز داشتم هر چه سریعتر بدون توقف انجام دهم. بعد از سالیان دراز نود درصد باغچه‌های جدید پیاده‌رو بلوار سرداران احداث شده و خاک و کود ریخته شده تا در هفته پیش رو کاشت گونه‌های جدید لابه‌لای درختان قدیمی کاشته شود. خیابان ریحان، خیابان شهدای گمنام کامل انجام شده است. خیلی از پارک‌ها درختکاری انجام شده از جمله پارک ملاصدرا عاجزانه درخواست داشتند که دیروز گودزنی به اتمام رسید. معابر هفت‌برکه انجام شد.»
عباسپور در ادامه گفت: «من می‌کارم. کار من تزریق خون به فضای سبز خواهد بود. روزی که شروع کردم گفتم جان خودم کف دست گرفتم و سیبل اهداف خواهم شد. روزی تشکر کردن، روزی هم اخراج شدم و دوباره شروع کردم. تا نفسی دارم کاشت را متوقف نخواهم کرد. تمام دغدغه شما را منتقل خواهم کرد. روزی که خیابان امام را درختکاری کنم نفسی خواهم کشید. طرح معابر سبز را هم به شورا دادم. خداوند بنده رو روسفید کند تا موقعی که صدای شماها هستم.»
ناظر فضای سبز شهرداری گراش در خصوص قطع درختان بلوار صیاد شیرازی می‌گوید: «دو بلوار بصورت پایلوت اصلاحات انجام شده، صیاد شیرازی که با امضا تمامی اهالی آن نقطه انجام گردید و بلوار کوثر که درخواست داشتند در اولویت باشد. در حین انتقادات ما تشکرات فراوانی هم داشتیم ولی قرار نیست تمامی درختان تمام بلوارها و معابر قلع و قمع شود، که اینگونه برداشت شده. گاهی یک مدیر تشخیص می‌دهد فلان بلوار و فلان نقطه عملیاتی صورت بگیرد و مطمئن باشید خیلی زخم‌ها را به جان خریده است. زمانی محوطه پنج برکه خرابه‌ای بیش نبود اما با درایت و رسیدگی مداوم عملیاتی شد. پیاده رو خیابان اصلی همسان سازی شد و مخالفینی در خصوص آبراه‌ها و بسیاری موارد داشت ولی بفضل خداوند انجام شد. گاهی زمان لازم است. دوتا بلوار پایلوت انجام شد، هر مدیری نمی‌تواند تصمیم بگیرد. باید فرصت بهسازی داد انشالله نتیجه رضایت بخش شود.»
عباسپور در پایان با اشاره به «چوب درختان قطع شده به خود پیمانکار که قطع درختان را بر عهده دارد به فروش می‌رسد و هزینه حاصل از فروش صرف خود فضای سبز، کود،نهال، دستمزد کارگرا، بهسازی فضای سبز می‌شود. منظور کل هزینه فروش از این راه صرف خودفضای سبز می‌شود.»
یعقوب وفایی‌فرد دیگر معلمی است که نظرش را بیان می‌کند: «ریشه این مشکلات رو باید در زمان کاشت درختانی نظیر کویتی و شمشاد و امثالهم پیدا کرد، باید مسببین کاشت این درختان رو پیدا کرد و از آن‌ها در مورد دلیل کاشت این درختان بازخواست کرد.»
علی بیضایی، عضو شورای شهر گراش در پاسخ به نظرات افراد، از قصد شورا برای برگزاری یک جلسه صحبت می‌کند: «با توجه به دغدغه و نگرانی شهروندان از اقدامات واحد فضای سبز در اسرع وقت جلسه‌ای با حضور شهردار محترم و اعضای شورای شهر، متخصصین و صاحب‌نظران فضای سبز برگزار خواهد شد و تمامی نگرانی‌ها مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت و نتیجه به اطلاع عموم شهروندان گرامی می‌رسد. و قابل ذکر است اگر اقدامی در این سطح صورت می‌گیرد با هماهنگی شورای شهر و شهردار محترم می‌باشد. ولی وظیفه ما احترام به انتقادات و پیشنهادات شهروندان عزیز می‌باشد لذا همان‌گونه که گفته شد در جلسه‌ای مشترک مجددا مورد بررسی قرار خواهد گرفت.»
