هفت برکه – فاطمه یوسفی: گاهی قیمت یک اسب حتی در همین شهر گراش ممکن است تا ۵ میلیارد تومان نیز برسد. این مثال کوچک نشان می‌دهد که اسب‌سواری و اسب داری در کنار یک ورزش یا سرگرمی می‌تواند دارای جنبه‌های اقتصادی قابل توجه‌ای باشد چیزی که از آن به عنوان «صنعت اسب» نام برده می‌شود.
هر چند گراش از سال‌های دور از شهرستان‌های فعال در مسابقات سوارکاری استان فارس بوده است اما افزایش تعداد باشگاه‌ها و مراکز نگهداری نشان می‌دهد این ورزش-صنعت همچنان به آرامی در حال گسترش است. این بار از سلمان مهرابی، رییس هیات سوارکاری گراش نه در مورد ورزش سوارکاری بلکه درباره صنعت اسب پرسیدیم.
چه توضیحی در مورد صنعت اسب در گراش دارید؟ و در این صنعت چه فعالیت‌هایی انجام می‌شود؟
با توجه به وضعیت موجود نظر بنده این است که حتی در سطح کشور نیز هنوز به معنای واقعی کلمه صنعت اسب وجود ندارد بلکه تلاش‌هایی در حال انجام است برای صنعتی شدن که گراش نیز در این امر مستثنی نیست. صنعت اسب شامل طیف وسیعی از فعالیت‌ها است: از جمله تولید، پرورش، آموزش، بازاریابی و صادرات، تولید محصولات و لوازم ورزشی ویژه رشته‌های مختلف سوارکاری، محصولات مراقبتی اسب، برگزاری مسابقات و …
در گراش چند نفر به صورت تخصصی در زمینه ی صنعت اسب فعالیت دارند؟
گراش از دیرباز در سطح استان مهد پرورش اسب و استعدادهای درخشان حوزه سوارکاری بوده و است که در دو دهه اخیر فعالیت‌های مربوطه تخصصی‌تر شده که یکی از مظاهر آن ایجاد مجتمع‌های پرورش اسب و سوارکاری استاندارد متعدد در سطح شهرستان بوده است.
بر اساس آخرین آماری که توسط این هیات در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۰ گرفته شده بیش از ۵۰ نفر در گراش مالک اسب هستند که از یک تا بیش از ۱۰۰ راس را در مالکیت خود دارند. آمار دقیقی از میزان افراد فعال در حوزه سوارکاری در سطح شهرستان در دسترس نیست اما برآورد ما قریب به ۲۰۰ نفر است.
افرادی که در گراش در زمینه‌ی سوارکاری و نگهداری اسب مشغول هستند بیشتر به بعد سرگرمی توجه دارند یا بعد اشتغالزایی و درآمدزایی آن؟
عموما فعالیت‌های پرورش اسب شامل هر سه جنبه‌ی سرگرمی، اشتغالزایی و درآمدزایی است. البته با مخارج سنگین نگهداری و آموزش اسب قطعا اگر بحث درآمدزایی نباشد معمولا کمتر کسی توان ادامه فعالیت خواهد داشت.
در بخش درآمدزایی و اقتصادی در ارتباط با پرورش اسب چه فعالیت‌هایی در گراش در جریان است؟
تولید اسب، برگزاری کلاس‌های آموزشی و البته با وجود سیلمی‌های با کیفیت بحث کشش و فروش اسپرم این اسب‌ها نیز رونق خوبی دارد. همچنین فعالیت‌های مربوط به درمان و دامپزشکی، آموزش اسب، مهتری، نعلبندی، مربی‌گری و … در گراش وجود دارد. به این‌ها باید فعالیت‌های مربوط به تامین علوفه و سایر نیازهای اسب و همچنین فعالیت‌های ساختمانی مرتبط نیز اضافه نمود.
چه اداراتی مسئول مدیریت افرادی که در حوزه پرورش اسب فعالیت دارند، هستند؟
مجموعه‌ای از ارگان‌ها و نهادها در حوزه اسب و سوارکاری متولی بوده و مسئولیت دارند از جمله جهاد کشاورزی، ورزش و جوانان، فدراسیون سوارکاری، هیات سوارکاری، شبکه دامپزشکی.
چه توضیحی در رابطه با پرورش اسب و نوع تکثیر آن‌ها و آموزش آن به افرادی که در حوزه ی پرورش اسب فعالیت دارند، دارید؟ و میزان درآمد حاصل از آن چقدر است؟
متاسفانه در ایران کمتر شاهد انجام فعالیت‌های اصولی در حوزه تکثیر و خالص‌سازی نژادهای اسب هستیم اگر چه افرادی در طول سالیان تلاش‌های مثبتی انجام داده‌اند اما وضعیت کلی رضایت‌بخش نیست. تولید یک اسب خوب نیاز به علم، تجربه، مشورت و بعد از آن به نگهداری، پرورش و آموزش خوب و از آن مهمتر مادیان و سیلمی ممتاز دارد. با توجه به هزینه‌های سرسام‌آور در این صنعت پیشنهاد من این است که علاقه‌مندان ورود به این حوزه بی‌گدار به آب نزنند و خام حرف‌های دلالان و شیادان این حوزه نشوند که عاقبتی جز پشیمانی و ضررهای جبران‌ناپذیر ندارد. هیچ پارامتر مشخصی برای قیمت‌گذاری و تعیین میزان درآمد حاصل از این فعالیت‌ها وجود ندارد و بازه بسیار متغییری را شامل می‌شود.
در صنعت پرورش اسب و در بعد اقتصادی آن بیشتر به چه نوع اسب‌هایی و از چه نژادی توجه می‌شود؟
در گراش تمایل به پرورش اسب‌های دره‌شور، کرد و سپس ترکمن بیشتر است. سابقا اسب‌های ورزشی از نژادهای مخصوص پرش نیز در گراش فراوان بود اما در سالیان اخیر تعداد آن‌ها بسیار کم شده است. البته متاسفانه تعداد زیادی اسب‌های حاصل از تلاقی نژادهای مختلف نیز وجود دارد که به لحاظ اقتصادی ارزش چندانی ندارد.
چگونه می توان زمینه‌های وارد شدن به این حوزه را فراهم کرد؟
بهترین راه برای ورود موفق به این حوزه کسب اطلاعات قبلی از منابع معتبر و قابل اطمینان است. مطالعه کتب و نشریات معتبر و مشورت با بزرگان امتحان پس داده این حوزه از بهترین راه‌ها است. مطالب منتشر شده در وب‌سایت‌های غیر رسمی و البته برخی گروه‌های مجازی نمی‌تواند منبع خوبی برای تصمیم‌گیری باشد. مجددا تاکید می‌کنم کسانی که قصد ورود به این حوزه را دارند بسیار با احتیاط عمل کنند. بدیهی است این هیات آمادگی دارد به علاقه‌مندان اطلاعات لازم را ارائه کند.
افرادی که به دنبال کسب سود و درآمد در این حوزه هستند صرفا باید تعداد زیادی اسب پرورش دهند یا می توان روی یک یا دو سه اسب نیز سرمایه‌گذاری کرد؟ و این موضوع در گراش به چه شکل دنبال می‌شود؟
برای کسب سود در این حوزه پارامترهای مختلفی وجود دارد. اصلا قابل مقایسه با حوزه‌های مثل پرورش دام سبک و سنگین دیگر نیست. پرورش کیفی بر کمی در حوزه پرورش اسب ارجحیت دارد. یک راس اسب ممتاز بهتر از یک گله اسب بی‌کیفیت است.
هر دو گروه در گراش فعالیت دارند اما طی دو سه سال اخیر رویکرد بیشتر به سمت کیفی‌سازی است.
نرخ خرید و فروش اسب بر چه اساسی تعیین می‌شود؟ و هزینه‌ی آن بر اساس سن و نوع و نژاد آن‌ها در حال حاضر چقدر است؟
انتظار می‌رود قیمت‌گذاری در کشور خودمان مثل کشورهای پیشرفته در این حوزه باشد که قیمت بر اساس خلوص نژادی، عملکرد و سنجش سایر پارامترهای علمی و قابل شناسایی باشد. متاسفانه الگوهای قیمت‌گذاری در ایران تفاوت‌هایی دارد و نقش دلالان در آن خیلی پررنگ است.
شاید دور از باور باشد اما قیمت‌ها بین یک میلیون تومان تا ۵ میلیارد تومان می‌تواند متفاوت باشد. قاعدتا اسب خوب و با کیفیت از هر نژادی قیمت نسبتا بالایی دارد.
تعداد باشگاه‌ها و مراکز نگهداری اسب در گراش؟
در حال حاضر دو مجموعه سوارکاری و پرورش اسب فاضل (فاضل فتحی) و فدایی (خلیل فدایی) دارای مجوز رسمی هستند. قریب به ۵ مجموعه در حال پیگیری برای اخذ مجوز و بیش از ۱۵ مجموعه هم فاقد مجوز رسمی است.
تعداد تقریبی اسب‌ها و سوارکاران در شهرستان؟
برآورد ما از تعداد اسب‌های موجود در شهرستان گراش قریب به ۶۰۰ راس است. تعدادی از اسب‌های متعلق به مالکان گراشی به صورت موقت یا دوره‌ای به شهرهای دیگر نظیر شیراز، تهران، یزد و .. برای مقاصد مختلف (آموزش، کشش، درمان تکمیلی و …) منتقل شده‌اند.
حدود ۴۰ سوارکار هم در شهرستان گراش مشغول فعالیت هستند.
رویکرد صاحبان باشگاه گراش در مورد صنعت اسب در گراش؟
برای یافتن پاسخ دقیق در این خصوص نیاز به نظرسنجی است اما علاقه و اهداف تفریحی و بعد از آن بعد تولید، آموزش و درآمدزایی در اولویت است.
سطح رشته‌ی سوارکاری و پرورش اسب در گراش نسبت به کل استان را چگونه می‌بینید؟
اگر بخواهیم ورزش استان را از دید آمایشی مورد بررسی قرار دهیم قطعا گراش در حوزه سوارکاری و پرورش اسب مزیت نسبی دارد و می توان با برنامه‌ریزی صحیح ضمن تولید اشتغال پایدار به میزان قابل توجه، با عنایت به پتانسیل‌های موجود شاهد تولید و پرورش بهترین اسب‌های اصیل در گراش باشیم.
اگر دغدغه مسئولین ارشد شهرستان به این سمت سوق پیدا کند مطمئن باشید برای رسیدن به هدف بیش از ۱۰ سال زمان نیاز نخواهد بود و گراش قطب واقعی صنعت اسب در جنوب کشور خواهد شد چه این که در حال حاضر نیز تلاش‌ها و اقدامات موثری توسط بخش خصوصی در حال انجام است.
عکس‌های ابوذر بیغرض از مجموعه‌های پرورش اسب گراش و لار را در صدای فارس ببنید:
