هفت‌برکه (گریشنا): دهم الی شانزدهم تیرماه هفته‌ی اطلاع‌رسانی مبارزه با بیماریهای مشترک انسان و حیوان است. به همین مناسبت، دکتر محمدنبی محمدی، معاون بهداشت دانشکده علوم پزشکی گراش، در پیامی این هفته را گرامی داشته است. روابط عمومی معاونت بهداشت نیز با محمد نوروزی، مسئول واحد بیماریهای واگیر، گفتگویی داشته است.
پیام دکتر محمدی، معاون بهداشت دانشکده
دکتر محمدنبی محمدی، معاون بهداشت دانشکده علوم پزشکی گراش، طی پیامی روز ملی و هفته اطلاع‌رسانی مبارزه با بیماریهای مشترک انسان و حیوان را گرامی داشت. متن پیام به شرح زیر است:
در سیر تاریخ همیشه انسان به حیوانات به عنوان منبع مواد غذایی، حمل و نقل، کار و یار وابسته بوده است. با وجود این، انواع بی شمار حیوانات نیز منشأ انتقال بیماریهای ویروسی، باکتریایی و انگلی با انتقال به راه‌های مختلف منجمله تماس مستقیم یا آلودگی آب، به انسان می‌باشند. این بیماریها زئونوز یا بیماریهای مشترک انسان و حیوان نامیده می‌شوند.
در عصر حاضر بهداشت و درمان در کنترل یا ریشه‌کنی بیماریهای اختصاصی انسان مانند آبله، دیفتری، وبا و … به علت فقدان منبع یا میزبان حیوانی در این قبیل بیماریها به موفقیت دست یافته است اما ریشه‌کنی بیماریهایی که ویژگی مشترک بین انسان و حیوان و یا بیماریهای قابل انتقال به انسان را دارند به دلیل تنوع زیستی، آب و هوایی، جغرافیایی و … بسیار مشکل است. بیماریهایی مانند هاری، بروسلوز، توکسوپلاسموز، سل و لپتوسپیروز از یک طرف و بیماریهایی نو ظهور مانند جنون گاوی، تب‌خونریزی دهنده، آنفلوانزای فوق حاد پرندگان از طرف دیگر شرایط تهدید آمیزی را فراهم آورده است.
پیشگیری، مبارزه و درمان این بیماریها سالیانه هزینه‌های هنگفتی را بر کشورها تحمیل می‌کند، چه بسا در مواردی خسارات جانی و مالی این بیماریها معادل وقوع یک زلزله یا جنگ ویرانگر است. بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی از میان یک هزار و ۷۰۹ عامل بیماری زا ، ۸۳۲ عامل یعنی ۴۹ درصد آنها از طریق حیوانات به انسان منتقل می‌شوند.
گزارش‌های موجود در کشور نشان می‌دهد فرآورده‌های لبنی و گوشت آلوده، شایع‌ترین مواد غذایی هستند که موجب ابتلا انسان به این بیماریهایی نظیر تب مالت، سیاه زخم، بیماریهای انگلی و … می‌شوند.
شهرستان گراش با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی خود از بروز بیماریهای مشترک انسان و حیوان مستثنا نبوده و سالیانه مواردی از بیماریهایی مانند سالک، تب مالت، سیاه زخم، موارد حیوان گزیدگی و تب کریمه کنگو توسط مرکز بهداشت شهرستان شناسایی و درمان شده است.
سیزدهم تیرماه به عنوان “روز ملی مهار بیماریهای مشترک انسان و حیوان” نامگذاری شده است، روزی که اهمیت پیشگیری، مهار و مبارزه با ۴۹ درصد بیماریهای عفونی زئونوز انسانی و ۷۵ درصد بیماریهای نو پدید و بازپدید جوامع بشری و جمعیت‌های دامی همچون سارس، جنون گاوی، آنفلوآنزای پرندگان و غیره را بیش از پیش برای سیاستگذاران کشوری به ویژه مسوولان روشن می‌سازد.
هر چند بیماریهای مشترک انسان و حیوان از ابتدای زندگی بشر بر کره خاکی وجود داشته‌اند، اما در سال‌های اخیر اهمیت دو چندانی پیدا کرده و امروز نه تنها از لحاظ بهداشت و سلامت، بلکه از نظر اقتصادی و سیاست بین الملل نیز جایگاه خاصی دارند. در دهه‌های اخیر تقریبا تمام بیماریهای نو ظهور و جنجالی جامعه بشری در این گروه قرار گرفته‌اند و اعلام حضور هر یک از آن ها در یک کشور مشکلات بسیاری را برای دولت مردان ایجاد کرده که عواقب و تبعات بسیاری نیز بر جای گذارده و خواهد گذاشت. سالانه بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه از سوی وزارت بهداشت برای بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان صرف می‌شود و هنوز هم بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان یکی از مشکلات نظام سلامت به شمار میرود و در سال‌های اخیر شاهد افزایش میزان بروز برخی از این بیماریها مانند سالک، تب مالت و حیوان گزیدگی در مناطق مختلف کشور هستیم. کنترل برخی از بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان کار دشوار و طاقت فرسایی است که نیازمند همکاری تمام سازمان هاست. در پایان به پاسداشت روز جهانی زئونوز‌ها (۱۳ تیر ماه) و هفته اطلاع‌رسانی بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان،ضمن تقدیر و تشکر از کلیه فعالین حوزه سلامت خواهان تقویت آموزش و اطلاع رسانی جهت گروه‌های هدف به عنوان اساس کار پیشگیری، کنترل و درمان موارد بیماریها و همکاری‌های بین بخشی و برون سازمانی شهرستان بوده و دست در دست هم برای مهار بیماریهای قابل انتقال بین حیوان و انسان تلاش کنیم تا بتوانیم نیازهای تغذیه‌ای افراد جامعه را تامین و سلامت آنها را تضمین نماییم.»
محمد نوروزی: حیوانات عامل ۵۰ درصد از بیماریهای عفونی در انسان هستند
به گزارش روابط عمومی دانشکده علوم پزشکی گراش، محمد نوروزی در خصوص مبارزه با بیماریهای مشترک انسان و دام گفت: «بر اساس تقویم بهداشتی سال ۹۶ وزارت بهداشت درمان و آموزشی کشور دهم تا شانزدهم تیرماه، هفته بیماریهای قابل انتقال میان انسان و حیوان نامگذاری شده است که این مناسبت فرصتی مناسب برای اطلاع رسانی و آگاه سازی آحاد جامعه و گروه‌های هدف در حوزه سلامت است. در بیان اهمیت موضوع باید خاطر نشان کرد که حیوانات عامل ۵۰ درصد از بیماریهای عفونی در انسان هستند بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت از میان ۱۷۰۹ عامل بیماری‌زا، ۸۳۲ عامل مشترک میان انسان و حیوان هستند.»
نوروزی در ادامه افزود: «سالک، هاری، تب مالت، کیست هیداتیک و تب‌های خونریزی دهنده از جمله شایع‌ترین بیماریهای مشترک میان انسان و حیوان به شمار می‌روند. که در شهرستان گراش موارد سالک، تب مالت، موارد حیوان گزیدگی و موارد مشکوک به تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF ) سالانه توسط مرکز بهداشت شهرستان شناسایی و درمان می‌گردد.»
مسئول واحد بیماریهای واگیر حوزه معاونت بهداشت دانشکده علوم پزشکی گراش به اقدامات و فعالیت‌های اجرایی در خصوص هفته «مبارزه با بیماری های مشترک انسان و حیوان» به اطلاع رسانی عموم از طریق نصب پوستر و توزیع تراکت‌های آموزشی در سطح شهر و روستا، برگزاری جلسات آموزشی جهت گروه‌های هدف در سطح شهرستان، نشست مشترک حوزه بهداشت، درمان و دیگر ادارات شهرستان از جمله اداره دامپزشکی، جهاد کشاورزی و محیط زیست، بازدید مشترک از مراکز تهیه و توزیع گوشت، ارائه مشکلات و موانع مربوط به بیماریهای مشترک انسان و دام به مقامات شهرستان و دانشکده و …. اشاره کرد.
او در خصوص اهمیت کنترل و پیشگیری بیماری سالک گفت: «سالک یکی از بیماریهای زئونوز می‌باشد که به واسطه گزش پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود و حیوانات نقش میزبان واسط دارند. این بیماری به عنوان تهدیدی برای زیبایی و سلامتی محسوب و توصیه می‌گردد جهت مبارزه با بیماری از روش‌هایی مانند بهسازی محیط و از بین بردن محل زندگی پشه، پرهیز از انباشت و ریختن خاکروبه و نخاله‌های ساختمانی، اجتناب از نگهداری دام و طیور در منازل و اماکن مسکونی، پرهیز از رهاسازی فاضلاب در معابر، نصب توری بر روی درب‌ها ، پنجره‌ها استفاده گردد.»
نوروزی بیماری هاری را که یکی از بیماریهای مشترک انسان و حیوان است از بیماری ویروسی بسیار خطرناک دانست و افزود : «در صورت بی توجهی به درمان بیماری هاری منجر به مرگ می‌شود و از مردم خواست در صورتی که فردی به حیوان گزیدگی دچار شد، ضمن شست و شوی محل زخم با آب و صابون، با مراجعه به بخش اورژانس بیمارستان امیرالمومنین علی (ع) در حداقل زمان ممکن در اولویت قرار گیرد تا دچار بیماری هاری نشود. شست و شوی محل زخم، تزریق واکسن ضد هاری و سرم ضد هاری در صورت نیاز، از جمله اقدامات ابتدایی درمانی در زمان حیوان گزیدگی است. با توجه به تغییر خلق و رفتار حیوانات و اجتناب از اذیت و آزار حیوانات که منجر به حمله می‌شود، از جمله راهکارهای پیشگیری از حیوان گزیدگی به شمار میرود.»
او در مورد تب مالت، یکی دیگر از بیماریهای مشترک انسان و دام گفت: «تب مالت، دیگر بیماری قابل بررسی در ردیف بیماریهای قابل انتقال میان انسان و حیوان است که استفاده از فرآورده‌های دامی پاستوریزه و بهداشتی و استفاده از شیر جوشیده شده که پس از به جوش آمدن به مدت پنج دقیقه جوشش ادامه داشته باشد، از جمله راهکارهای پیشگیری از این بیماری است.»
نوروزی بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو را از دیگر بیماریهای مهم مشترک میان انسان و حیوان برشمرد و گفت: «تب کریمه کنگو بیماری حاد ویروسی است و از شایع‌ترین بیماریهای خونریزی دهنده به شمار میرود؛ تب خونریزی دهنده کریمه کنگو از دام به انسان منتقل می‌شود و با نشانه‌هایی همچون تب، سردرد، احساس سرما، خستگی درد عضلانی، پرخونی صورت، پرخونی ملتحمه و چشم، استفراغ و دردهای بالای معده و خونریزی ناگهانی، خونریزی از لثه‌ها، بینی، معده، روده و رحم و زیر پوست ناحیه ساق پا و دست ها بروز می‌یابد.»
وی در پایان تاکید داشت که تماس با دام آلوده، تماس با خون و ترشح دامی و انتقال از راه کنه آلوده از جمله راه های انتقال این بیماری است و دامداران، توزیع کنندگان فرآوردهای خام دامی ، بانوان خانه دار و گله داران بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
