هفت‌برکه – سمیه کشوری: معرفی فیلم «افسانه‌ی شاهدخت کاگویا» ساخته‌ی ایسائو تاکاهاتا (۲۰۱۳ ژاپن) و موسیقی جو هیسایشی، از بزرگان موسیقی ژاپن
شاهدخت کاگویا از دنیای انیمه‌های ژاپنی
انیمه‌ی «افسانه‌ی شاهدخت کاگویا» The Tale of Princess Kaguya محصول سال ۲۰۱۳ اثری فانتزی-تاریخی ساخته‌ی ایسائو تاکاهاتای ژاپنی و محصول استودیو جیبلی است که در میان انیمه‌دوستان محبوبیت عجیبی دارد.
در ابتدا بهتر است به تفاوت انیمه و انیمیشن بپردازیم. انیمه سبکی از هنر انیمیشن‌سازی با استفاده از طراحی توسط دست و پویانمایی است که از ژاپن آغاز شده و تمام کارهای ساخته شده توسط این کشور که در این گروه قرار می‌گیرند، از این لقب بهره می‌گیرند. این شاید همان برندسازی اختصاصی ژاپنی‌ها برای تمایز محصولاتشان با سایر کشورها جهت ارائه‌ی آثارشان و عرضه به بازار باشد. کاراکترهای جذاب و پرانرژی با طراحی‌‌های گرافیکی خاصی که در این صنعت در حال پیدایش و رشد هستند، بیشتر به موضوعات دور در آینده و یا خیالی و رویاپردازانه اشاره دارد.
اما انیمیشن دارای شخصیت‌های حقیقی‌تر بوده و نحوه‌ی تصویرپردازی آن به صنعت سینمایی امروزی بسیار نزدیک‌تر است. به طوری که در برخی از آن‌ها به قدری حرکات و طراحی‌ها نزدیک به واقعیتند که گویا به تماشای یک فیلم سینمایی جذاب نشسته‌اید و این یکی از مهمترین تفاوت‌های بین انیمه و انیمیشن است. در انیمیشن، گویا با تکنیک قصه‌‌پردازی داستانی سعی بر القای بیشتر جنبه‌های لطیف و شیرین زندگی دارد و اگر در اواسط آن دچار غم نیز شوید، در اکثر مواقع در انتهای داستان با پایانی خوب روبه‌رو خواهید بود. اما انیمه‌‌ها همواره به پایان خوب نمی‌رسند. انیمیشن نامی است که تمام آثار تصویری خلق شده به صورت کارتون را در سراسر دنیا تحت پوشش قرار می‌دهد.
انیمه‌ی «افسانه‌ی شاهدخت کاگویا» یک اثر ژاپنی به نویسندگی ریکو ساکاگوچی و ایسائو تاکاهاتاست. کارگردانی این اثر را ایسائو تاکاهاتا برعهده داشته و محصولی از استودیو جیبلی است. موسیقی این انیمه با آهنگسازی جو هیسایشی تنظیم شده است. این انیمه برای رقابت در بخش بهترین فیلم‌های پویانمایی جایزه‌ی اسکار ۲۰۱۵ معرفی و نامزد دریافت جایزه در هشتادوهفتمین دوره‌ی جوایز اسکار شد.
داستان فیلم برگرفته از قصه‌ی فولکلور ژاپنی به نام داستان بامبوشکن است. داستان بامبوشکن افسانه‌ای کهن با پیشینه‌ای بیش از هزار سال است.
این انیمه با دست و توسط تکنیک آبرنگ، نقاشی با جوهر سیاه و ذغالی ساخته شده است. نکته‌ی بعدی اینکه در ساخت آن از نقاشی‌های دوره‌های گذشته‌ی ژاپن و نقاشی‌های مینیاتوری ایده‌برداری شده است. این انیمه دغدغه‌ای جهانی را به تصویر می‌کشد اما نمایشی کاملاً شرقی و ژاپنی دارد و تمامی آداب و رسوم خاص مردمان ژاپن در تاریخ گذشته را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر این انیمه دغدغه‌اش را با لحن و بیانی ژاپنی مطرح می‌کند.
داستان فوق‌العاده و با جزئیات و ظرافت‌های خیره‌کننده روایت می‌شود. با این حال لحظات بسیار غم‌انگیزی دارد. طوری که می‌توان گفت این انیمه بیشتر برای بزرگترها ساخته شده است تا کودکان. قصه‌ی «شاهدخت کاگویا» گویی روایت دو دنیای متفاوت است. دنیایی ساده، شاد، به‌دور از زرق‌وبرق و آداب دست‌وپاگیر و پر از رهایی؛ و دیگری دنیایی به اصطلاح مدرن، به دور از طبیعت و پر از اندوه. کاگویا از دنیای اولی به دنیای دومی پرت می‌شود و غم رمقش را می‌گیرد. یکی از سکانس‌های طلایی این انیمه وقتی است که کاگویا از جشن پر از زرق‌وبرق دنیای مدرن پا به فرار می‌گذارد. این لحظه خودِ کاگویا است، کَندن از گرفتاری‌های دنیای پیرامونش با کَندن لباس‌های رنگانگش، و پیوستن به طبیعت درونش و در نهایت رفتن به جایی که از اصل به آن تعلق داشته است.
موسیقی جو هیسایشی: نئوکلاسیک و عصر جدید
مامورو فوجیساوا که با نام هنری جو هیسایشی Joe Hisaishi شناخته می‌شود، آهنگساز و کارگردان موسیقی اهل ژاپن است که تاکنون برای بیش از صد فیلم موسیقی ساخته است. او بیشتر برای به‌کار‌گیری پیانو در آثار موسیقی متن خود مشهور است. با این که هیسایشی سبکِ منحصربه‌فرد خود را دارد، اما موسیقی‌اش برای ماجراجویی و آمیختنِ سبک‌های مختلف از جمله مینیمالیست، الکترونیک تجربی، کلاسیک اروپایی و کلاسیک ژاپن شُهره است. او کمتر برای نقش‌های دیگری که در موسیقی دارد شناخته شده است. هیسایشی همچنین یک حروف‌چین، نویسنده، تنظیم‌کننده و رهبر ارکستر است.
جو هیسایشی در کارنامه خود آهنگسازی برای فیلم و انیمه‌های معروف بسیاری از جمله شهر اشباح، پونیو روی صخره کنار دریا، باد برمی‌خیزد، پرنسس مونونوکه، افسانه پرنسس کاگویا و عزیمت‌ها را دارد. جو هیسایشی تاکنون هشت بار مهمترین جایزه‌ی سینمای ژاپن را از جشنواره‌ی فیلم این کشور دریافت کرده است و سابقه‌ی همکاری طولانی مدتی نیز با هایائو میازاکی دارد. او در نوامبر سال ۲۰۰۹ مدال افتخار دولت ژاپن را دریافت کرد.
آهنگ‌های امید (Songs of Hope: The Essential Joe Hisaishi Vol. 2) شامل چهارده قطعه و محصول سال ۲۰۲۱ است. نکته‌ی برجسته در جلد ۲ Essentials جو هیسایشی ترکیبات هیپنوتیزم‌کننده‌ی او هستند که گویی مینیمال ساخته شده‌اند. عمق و پویایی زیادی در موسیقی‌اش وجود دارد و کاملاً گیرا است.
اولین آلبوم او به نام «آهنگ‌های رویایی» است. موسیقی با الهام از انیمه و فیلم‌های نمادین پورکو روسو، شهر اشباح و… است و آثار ارکسترال و ضبط تک‌نوازی پیانو از جمله بیست‌وهشت قطعه بازسازی‌شده موجود در این آلبوم هستند. این آلبوم هم زیبا و تکان‌دهنده است.
سبک این آهنگساز و نوازنده‌ی بزرگ اهل ژاپن نئوکلاسیک و موسیقی نیو اِیج است. موسیقی نئوکلاسیک رویه‌ای هنری است که در امتداد گرایش هنرمندان رشته‌های مختلف به ساده‌سازی آثار کلاسیک و بیان روزآمدشده‌ی آن‌ها شکل گرفت. موسیقی نیو اِیج (New-age music) یا عصر جدید یا عصر نو یکی از سبک‌های شناخته‌شده‌ی موسیقی است که هدفش الهام‌بخشی هنری، ایجاد آرامش روحی و مثبت‌اندیشی است.
