هفت‌برکه: فرا رسیدن «روز ملی سینما» نه فقط برای سینمادوستان گراش، بلکه برای فرهنگ‌دوستان گراش هم یادآور یک حسرت بزرگ است: تعطیلی بزرگ‌ترین رویداد و برند فرهنگی-هنری گراش، «جشنواره فیلم کوتاه کل».
امسال بیستمین سالگرد شروع این جشنواره است. روزها بعد از سیزدهمین دوره‌ی جشنواره در سال ۱۳۹۶، سخن از برنامهریزی برای دوره‌ی چهاردهم بود؛ اما از آن روزها نزدیک به پنج سال می‌گذرد و گویی به قول محسن مهرابی در گزارش سه سال پیش، نحسی سیزده جشنواره را گرفته است (در هفت‌برکه). البته تجسم واقعی این نحسی را می‌توان در چند چیز دید: دو سال درگیری با ویروس کرونا، بیماری مزمن تورم و چند برابر شدن هزینه‌ها، و زمین‌گیر شدن برنامه‌های فرهنگی در سرتاسر کشور. سال گذشته حتی حرف از برگزاری جشنواره به صورت کاملا مجازی بود، اما آن هم به جایی نرسید.
در این گزارش، با مهدی آینه‌افروز، کیوان محسنی و جواد آب‌افکن درباره‌ی سرنوشت جشنواره فیلم کوتاه صحبت کرده‌ایم. آینه‌افروز بر این نکته تاکید دارد که بهتر است دوره‌ی چهاردهم به هر صورت برگزار شود؛ اما محسنی و آب‌افکن اعتقاد دارند برگزاری جشنواره «به هر صورت»، سودی به حال کسی ندارد و اگر قرار است نقطه‌ی پایانی برای جشنواره اعلام شود، همان دوره سیزدهم آبرومندانه‌تر است. نکته‌ی اصلی در صحبت هر سه نفر، کمبود بودجه است.
محسنی: مشکل مالی مهم‌ترین دلیل است.
«وقتی بودجه‌ای که برای جشنواره‌ی گراش تصویب می‌شود به اندازه‌ی بودجه‌ی ساخت یک تیزر تبلیغاتی یک جشنواره فیلم در ایران هم نیست، به نظرم مشخص است که مشکل مالی، مهم‌ترین مساله‌ی جشنواره است.» این را کیوان محسنی، کارگردان و عضو انجمن فیلم و عکس گراش و رییس این دوره از جشنواره می‌گوید.
محسنی در ادامه می‌گوید: «اگر قرار است جشنواره دوباره راه بیفتد، قطعا به یک بودجه مشخص نیاز دارد. تا الآن همه‌ی کارها اینطوری بوده است که با هزینه‌ی کم جمع می‌شده است، اما اگر امروز بخواهیم این کارها را دوباره انجام بدهیم، به خاطر مشکلات اقتصادی و شرایط متفاوت، خیلی از افراد به صورت رایگان کار نمی‌کنند و هزینه‌ی پروژه‌ها بالاتر هم می‌رود.»
آینه‌افروز: ۸۰ میلیون اداره کل می‌دهد و ۳۰ میلیون شورای شهر.
مهدی آینه‌افروز، رییس سابق اداره فرهنگ و ارشاد گراش، از بودجه‌ای که تاکنون برای جشنواره‌ی چهاردهم تصویب و وعده داده شده است می‌گوید: «اداره کل فرهنگ و ارشاد فارس امسال ۸۰ میلیون تومان برای جشنواره تصویب کرده است. برآورد هزینه‌ای که سال گذشته داده بودیم، ۱۵۰ میلیون تومان بود. پیشنهاد ما این بود که ۱۲۰ میلیون اداره کل بدهد و ۳۰ میلیون را ما در گراش جمع کنیم. اما در جلسه‌ی شورا معاونان فقط با ۸۰ میلیون موافقت شد. ۴۰ میلیون را در ابتدای جشنواره می‌دهد، یعنی با انتشار اولین فراخوان. ۴۰ میلیون بعدی را هم زمانی که کارها داوری شد می‌دهد. یعنی نمی‌گذارند به بعد از جشنواره. اداره کل خیلی هم اصرار داشت که جشنواره تا آبان‌ماه یعنی قبل از جام جهانی برگزار شود. شورای شهر هم چندی پیش قول داده است که هزینه‌ی خورد و خوراک و پذیرایی سه روز و شب جشنواره را پرداخت می‌کند. آن موقع برآورد ما ۲۰ میلیون تومان بود، که الآن احتمالا ۳۰ میلیون شده باشد.»
آب‌افکن: برآورد هزینه‌ی ما حداقل ۳۵۰ میلیون تومان است
جواد آب‌افکن، رییس انجمن فیلم و عکس گراش و دبیر جشنواره در دوره‌ی سیزدهم، این بودجه را کافی نمی‌داند: «برآورد هزینه‌ی ما برای برگزاری یک جشنواره‌ی جمع‌وجور ۳۹۰ میلیون است، شامل جوایز و رفت‌وآمد و اسکان و پذیرایی و… آن هم اگر جشنواره یک‌روزه باشد، چه برسد به این که مثل دوره‌های قبل، ۴-۵ روز جشنواره طول بکشد!»
او در ادامه‌ی بحث می‌گوید: «ما شعار می‌دهیم که مستقل هستیم و می‌توانیم جشنواره را مستقل از بودجه‌ی دولتی برگزار کنیم. ولی این شعاری بیش نیست. بالاخره کمک مالی اداره کل مهم بوده و هنوز هم مهم است. اما بودجه‌ای که در نظر گرفته‌اند در نهایت ۸۰ میلیون تومان است که ۴۰ میلیون آن آماده است و بقیه‌اش خدا می‌داند کی بدهند! از شورای شهر هم اطمینان نداریم که چقدر بتواند بدهد. اداره‌ی ارشاد گراش هم که بودجه‌ای ندارد. از خیرین هم که نمی‌توانند چنین مبلغی بگیرند. بحثی هم در مورد هیات امنایی و مستقل شدن جشنواره بود، که با این هزینه‌ی بالا، امکان ندارد.»
آینه‌افروز: دوره‌های قبل هم همینطور بوده.
آینه‌افروز بودجه‌ی ۳۵۰ میلیون تومانی را سنگ بزرگی می‌داند که نشانه‌ی نزدن است: «شما فکر می‌کنید با ۱۵۰ میلیون تومان نمی‌شود برگزار کرد؟ باید خرج‌ها را از همه لحاظ کمتر کرد. نفس برگزاری جشنواره مهم است. زمانی دوستان می‌گفتند می‌توانیم از ابتدا اعلام کنیم که مبلغ نقدی جایزه از جشنواره حذف می‌گردد. چنین کارهایی را هنوز هم می‌شود کرد.»
او در ادامه می‌گوید: «در آخرین جلسه‌ای که داشتیم، جواد آب‌افکن تمایلی به دبیری این دوره نداشت و گفت باید یک نفر را برای دبیری جشنواره انتخاب کنیم و بعد هم اعضای هیات برگزاری را مشخص کنیم. ولی با بحث بودجه هم مشکل داشتند و اعتقاد داشتند که باید بیشتر از اینها بودجه باشد.»
حرف آینه‌افروز در نهایت این است: «من اعتقاد دارم باید شروع کنیم. دوره‌های قبل هم همینطوری بوده است. اگر ۱۰ میلیون تومان دم دست داشتیم، کار را شروع می‌کردیم و بعد به مرور بقیه بودجه را هم جمع می‌کردیم. الآن هم باید از جایی شروع کرد.»
آب‌افکن: هزینه‌ی این دوره ۱۰ برابر است.
جواد آب‌افکن در جواب این حرف، پاسخ قابل تاملی دارد: هزینه‌های این دوره با دوره‌های قبل خیلی متفاوت است. او آمار می‌دهد: «برآورد هزینه در سال ۱۳۹۳ برای دوره یازدهم جشنواره، ۲۶ میلیون تومان بود، که در نهایت ۲۹ میلیون خرج شد و ۳ میلیون بعدا جور شد. دوره‌ی بعد، ۴۰ میلیون برآورد بود و ۴۲ میلیون تومان هزینه شد. در دوره سیزدهم در سال ۱۳۹۶، برآورد ما ۴۰ میلیون تومان و در نهایت ۳۵ میلیون هزینه کردیم. اما در مدت این پنج سال، هزینه‌ی برگزاری جشنواره حداقل ۱۰ برابر شده است. چند مثال می‌زنم: آپارتمانی که ما برای اسکان مهمانان دوره‌ی سیزدهم با ۶۵ هزار تومان اجاره کردیم، الآن قیمتش ۴۰۰ هزار تومان است. یک ساندویچ آن موقع ۲۰ هزار تومان فاکتور شده بود، اما الآن حداقل ۵۰ هزار تومان است. آن موقع جایزه‌ی نفر اول ۸۰۰ هزار تومان بود! الان بعد از کرونا جشنواره‌ها تا ۲۰ و ۲۵ میلیون تومان جایزه می‌دهند. ما اگر ۱۰ تا جایزه ۱۰ میلیونی هم بخواهیم بدهیم، می‌شود ۱۰۰ میلیون تومان. آیا می‌توانیم چنین هزینه‌ای را تهیه کنیم؟»
باید جشنواره قوی‌تر از دوره قبل باشد
جواد آب‌افکن اعتقاد دارد کیفیت جشنواره باید بالاتر از دوره‌های قبل باشد: «حرف ما این است که اگر قرار است یک سال دیگر هم هر طوری هست برگزار کنیم و جشنواره با دوره‌ی چهاردهم تمام شود، بگذاریم با همان دوره سیزدهم تمام شود. اگر بخواهیم دوباره استارت بزنیم، باید قوی‌تر از دوره‌های قبل باشد و کارهای متفاوتی انجام شود. اینها هم هزینه دارد. الآن با این وضعیت بی‌پولی، چکار می‌شود کرد؟»
محسنی تنها یک راه‌کار برای این مشکل سراغ دارد: «من تنها راه نجات جشنواره را این می‌دانم که یک سازمان یا یک موسسه یا یک بانی خیر بتواند هزینه‌ی معقولی را به صورت هرساله تامین کند که بتوان بر اساس آن برنامهریزی کرد. وگرنه این که یک جشنواره برگزار شود، حداقل برای من اهمیتی ندارد و می‌دانم که هیچ اتفاقی نمی‌افتد.»
آب‌افکن می‌گوید امکانات و زیرساخت‌های لازم را هم برای برگزاری بهتر فراهم کرده‌اند: «ما اتاق فکر جشنواره را تشکیل داده‌ایم. هویت بصری جشنواره هم تکمیل شده است و برای آن هزینه‌ی زیادی کرده‌ایم. سایت جشنواره با بهترین کیفیت بالا آمده است. یعنی زیرساخت جشنواره بهتر از هر سال دیگر آماده است. با زدن یک دکمه، فراخوان منتشر می‌شود. اما باز هم می‌پرسم: گیرم که امسال برگزار کردیم، سال بعد چه؟ آیا به جایی پشتمان گرم است؟ هر سال که آینه‌افروز رییس بود و گردن می‌گرفت، ولی امسال او هم دیگر نمی‌تواند چنین تضمینی بدهد.»
آینه‌افروز هم می‌گوید: «من هم موافقم که با توجه به سوابق جشنواره چه از لحاظ کمی و چه کیفی، امسال دیگر نمی‌توانیم یک جشنواره‌ی آبکی برگزار کنیم. ولی مجبوریم شاخ‌وبرگ‌ها را هم بزنیم. مثلا مهمانان کمتری دعوت کنیم، یا تعداد آثاری که انتخاب می‌شود کمتر باشد تا کارگردانان کمتری به گراش بیایند.»
کار جشنواره تمام شده است؟
کیوان محسنی چنین اعتقادی دارد: «من فکر می‌کنم جشنواره تا الآن کارش تمام شده است.» او در توضیح این اعتقاد می‌گوید: «اگر قرار است جشنواره دوباره پا بگیرد، قطعا به یک بودجه‌ای نیاز دارد که هرساله تزریق شود و با توجه به تورمی که وجود دارد تقویت شود. من خیلی بعید می‌دانم چنین چیزی امکان داشته باشد. بله، می‌شنویم که فلان مبلغ را برگزاری جشنواره امسال اختصاص داده‌اند، ولی همیشه سوال من به عنوان یک دغدغه‌مند که این رویداد را بسیار مهم می‌دانم، این است که اگر امسال برگزار کردیم، سال بعد قرار است چه شود؟ این که بگوییم انشالله سال بعد هم جور می‌شود، حرکت اشتباهی است به این دلیل که ما جشنواره را در نقطه‌ی خیلی خوبی تمام کرده‌ایم. مطمئنا با بودجه‌هایی که الان از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس یا هر جای دیگری جمع می‌شود، مطمئنا ما حتی نمی‌توانیم با همان کیفیتی که آخرین بار چند سال پیش برگزار کردیم، برگزار کنیم. بنابراین اگر قرار است با جشنواره گراش خداحافظی کنیم، بهتر است در همین نقطه‌ای که آن را تا الآن رسانده‌ایم خداحافظی کنیم.»
صحبت پایانی مهدی آینه‌افروز، انگار اعتراض به این صحبت است: «خب مساله همین است: آیا می‌خواهیم جشنواره فیلم را تمام کنیم و پرونده‌اش را ببندیم؟ یا این که می‌خواهیم یک کاری انجام شود؟ فکر می‌کنید سال بعد اتفاقی می‌افتد، مثلا اداره کل کمک بیشتری می‌کند؟ پس باید حداقل باید یک جلسه به عنوان مجلس ختم جشنواره بگیریم.»
غصه نخورید خداکریمه خر ابه انشالله
آلا تُ‌دَنِس مَچّی تِکِ پیلِن؟؟!
پیل لِه سنگ اِنه سنگ راو اَکُد.
تا شما بی‌و ارزش پیل کم نه‌واکنی و نِه‌گایی پیل چرک کف دَسّن.
پیل نُزل و کُرب اُشِه‌سِّن و اَرکه بَرِ پیل ارزش اُشنا پیل شَه‌طرف دا که البتَه ایی یَکته اِز دلیلیایی‌اِن که باعث اَبِ پیل تَه‌طرف بیا.