۹ اثر تاریخی گراش در آستانه ی ثبت ملی

هفت‌برکه – گریشنا: اطلاعات ۹ اثر تاریخی شهرستان گراش برای ثبت در فهرست آثار ملی آماده شد. 

به گزارش هفت‌برکه، مسجد سیف‌الدین، پنج برکه، خانه علی‌پور، برکه خئر در شهر گراش، آب انبار سعیدا، چهار طاقی،آسیاب‌های حسن آباد در دهستان فداغ، چهار انبار در شهر ارد، آسیاب نصیرآباد در بخش ارد، ۹ اثری هستند که پرونده‌ی آن در مراحل تکمیلی برای ثبت شدن در فهرست آثار ملی قرار دارد.

پیش از ۱۵ اثر تاریخی شهرستان گراش در فهرست آثار ملی ثبت شده است و اداره میراث فرهنگی گراش تلاش دارد ۲۲ اثر دیگر را نیز به در این فهرست ثبت کند.

در نامه‌ی اداره کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری فارس به فرمانداری گراش آمده است:«در راستای شناسایی و ثبت آثار تاریخی استان فارس ۹ پرونده پیشنهادی ثبت آثار تاریخی غیر منقول شهرستان گراش از طریق همکاران اداره کل در نمایندگی شهرستان انجام و پرونده‌های پیشنهاد شده طی مراحل تکمیلی جهت ثبت در فهرست آثار ملی است. پروژه بررسی و شناسایی کلیه آثار تاریخی شهرستان گراش در سال جاری در دستور کار این اداره کل قرار دارد.»

عفیف‌الدین زندوی، رئیس اداره‌ی میراث فرهنگی گراش با اشاره به این که از زمان معارفه، فعالیت فرهنگی،شناسایی آثار شهرستان و متعاقب آن ثبت این آثار و بررسی و پژوهش دشت گراش در اولویت برنامه‌های سازمان میراث فرهنگی قرار داشته است، گفت:روزی که معارفه به خدمت در شهرستان گراش شدیم سرآمد کارمان را اختصاص دادیم به حوزه فرهنگی و به نوعی حوزه اول سازمان که خوشبختانه موفق به این مهم شدیم و در حوزه معاونت میراث فرهنگی این افتخار را داریم در سطح استان پرکارترین و فعال‌ترین شهرستان بودیم.»

او با اشاره به نقشه‌برداری از ۲۲  اثر تاریخی و باستانی در شهرستان، توضیح می‌دهد: «تا کنون ۲۲ اثر در سطح شهرستان نقشه‌برداری شده است که از این تعداد پرونده‌ی ۱۱ مورد برای ثبت شدن ارسال شده است که با ۹ مورد آن موافقت شده است، هر چند پرونده‌‌های ثبتی ما ادامه خواهد داشت و آخرین شناسایی ما در سال ۹۷ به پیشنهاد کارشناس فنی اداره کل، گذر تاریخی پاقلعه خواهد بود که این مورد به دلیل نیاز به توپوگرافی با همکاری انجمن ایکوموس انجام خواهیم داد.»

زندوی از شناسایی تمامی آثار تاریخی شهرستان خبر داد: «در اسفند ماه از طریق یک تیم پنج نفره از پژوهشکده باستان‌شناسی به سرپرستی دکتر برفی، تمامی دشت گراش و نقاط حساس و مرتبط در سطح شهرستان بررسی و پژوهش خواهد شد.»

زندوی از احداث موزه‌ی مردم‌شناسی در آینده‌ی نزدیک در ارد خبر داد و گفت:«در آینده نزدیک با همکاری بخشداری ارد و شهرداری ارد از دو خانه قدیمی برداشت خواهیم کرد. در صورت موافقت مالک در یکی از این خانه‌ها پروژه احداث موزه مردم‌شناسی را آغاز می‌کنیم.»

زندوی گفت: «از همه کسانی که در راستای رسیدن به اهدافمان ما را یاری کردند کمال تشکر و سپاس را دارم به خصوص آقایان کمیل باقرپور و رضا صدقی که از نیرو‌های امریه اداره میراث فرهنگی شهرستان گراش هستند.»

رییس اداره میراث فرهنگی گراش گفتگو با گریشنا در توضیحات مختصری ۹ اثر تاریخی آماده ثبت را معرفی کرد:

مسجد سیف الدین: با قدمتی حدود ۲۵۰ سال در بافت قدیم گراش قرار دارد. مساحت این مسجد حدود ۲۰۰ متر مربع شامل حیاط و سالن، شبستان و محراب و فاقد مناره است. سازه آن از سنگ و گچ و سقف از تیرچوب و مهر ساخته شده است. این مسجد آخرین مسجد گراش است که بنا آن به صورت سنتی باقی مانده است.

پنج برکه گراش: واقع در خیابان بسیج پشت حسینیه ابوالفضل (ع) متشکل از پنج برکه و مربوط به دوره قاجاریه و پهلوی اول است، سازه برکه‌ها از سنگ و گچ و اندود ساروج به کار گرفته شده است. طرح مرمت پنج‌برکه نیز در دست اقدام است.

خانه استاد علیپور: متعلق به دوره پهلوی اول با ۴۵۰ مترمربع مساحت، حیاط مرکزی، دارای تزئینات بسیار زیبا، طاق‌های نیم دایره و نورگیرهای مشبکی است. استاد علیپور از معماران شاخص گراش در زمان خود بوده که خانه‌های زیبایی نظیر خانه شهیدان عظیمی، خانه محسن‌زاده و خانه اکبری از یادگارهای او است. این خانه در تملک شهرداری است.

برکه خئر گراش: متعلق به دوره پهلوی و جهت خیر بنا شده است و نام گذاری آن به دلیل خیریه بودن آن است، این آب انبار در انتهای خیابان درمانگاه محله فخرآباد واقع شده است.

چهار طاقی فداغ: متعلق به دوره ساسانی و شبیه به چهار طاقی ثبت شده فیشور است.  این چهار طاقی در حال حاضر در مرکز روستای فداغ قرار دارد. کاربری اول آن آتشکده بوده که بعدها به حمام و کاروان‌سرا تغییر پیدا کرده، سازه از ملات سنگ و گچ و ساروج ساخته شده است.

آب انبار سعیدا فداغ: برکه‌ها متعلق به دوره قاجاریه است اما به گفته اهالی سعیدا متعلق به دوره افشاریه بوده است اما شواهد مستدلی از آن موجود نیست و نیاز به بررسی و لایه‌روبی کف برای مشاهده کتیبه است که در این‌ صورت تغییر دوره در پرونده ثبتی ممکن‌ است. این دو آب انبار یکی به شکل دایره‌ای و دیگری به شکل مستطیلی ساخته شده است.

آسیاب‌های حسن‌آباد فداغ: متشکل از سه آسیاب مربوط به دوره اسلامی است و در پانزده کیلومتری فداغ قرار دارد.  چرخش این آسیاب‌ها با آبی بوده که از قنات‌های اطراف آن تامین می‌شده است.

چهار انبار ارد: متفاوت‌ترین آب انبار در سطح شهرستان است. این آب انبار در محوطه باز با سقف گنبدی و چهار آب انبار در چهار جهت به شکل متصل به آب انبار مرکزی ساخته شده است، مخزن در آب انبار‌های متصل به صورت مستطیلی و در مرکز استوانه‌ای است و همچنین طاق‌ها به شکل هلالی در سردر‌ها و در دهانه‌ها به شکل تیزه‌دار ساخته شده است. این آب انبار متعلق به اوایل قاجاریه است.

 آسیاب نصیرآباد ارد: آسیاب نصیرآباد ارد نیز از آثار دوره اسلامی است.