هفت‌برکه ــ مبینا پزشک: ۱۴ مهرماه، آغاز هفته دامپزشکی، فرصتی است تا نگاهی به فعالیت‌های دامپزشکان داشته باشیم. امسال به سراغ دکتر امین میری، تنها دامپزشک شهرستان گراش رفتیم که در بخش خصوصی فعال است؛ مردی عاشق حیوانات و البته سلامت. شاید اولین چیزی که با شنیدن نام دامپزشک به ذهن ما برسد، درمان حیوانات خانگی مثل سگ و گربه و… باشد. اما کار دامپزشکان فراتر از این موضوعات، پر از چالش و دغدغه و هیجان است.
داروخانه دکتر میری در بلوار سعادت، ابتدای خیابان بند و شیخ قرار دارد. وارد داروخانه که شدم، به محض ورود، قفسه‌های منظم داروهای دامپزشکی جلب توجه کرد و فردی که به نظر دکتر میری می‌رسید، مشغول بررسی کارتن‌های دارویی بود. دکتر میری من را به داخل اتاقش راهنمایی کرد. اتاق نسبتاً کوچکی بود، اما نکته جالب این بود که تقریباً نیمی از فضای آن با کارتن‌های دارو پر شده بود و جای کمی برای رفت‌وآمد باقی مانده بود.
سید امین میری، دامپزشک سابق تیم ملی چوگان، باشگاه سوارکاری ارتش، دامپزشک کادر رژه سوارکاری تشریفات ریاست جمهوری، دامپزشک ملی فدارسیون سوارکاری و مدیر درمانگاه و داروخانه دامپزشکی دکتر میری شهرستان گراش است. او توضیح داد: «من متولد سال ۱۳۷۰ دارای دکترای عمومی دامپزشکی از کازرون هستم.»
دکتر میری در مورد تنها داروخانه دامپزشکی در گراش گفت: «این درمانگاه از بخش کلینیک و داروخانه دامپزشکی و همچنین مرکز واکسیناسیون تشکیل شده است. بیشترین خدمات درمانگاه در مورد واکسیناسیون دام‌های بزرگ و کوچک است. اما کلیه خدمات دامپزشکی، جراحی حیوانات خانگی و دام، واکسیناسیون، مشاوره و مدیریت تغذیه را نیز داریم.»
او از عاملی که باعث شد دامپزشکی را به عنوان شغل آینده‌اش انتخاب کند گفت: «علاقه من به این شغل به یکی از دکترهای شهرستان گراش برمی‌گردد. من در کنار دوستم دکتر مسعود کوثری، در زمان دانش‌آموزی و مطالعات قبل از کنکور و در زمان دانشجویی، در کنار هم بودیم. زمانی که کنکور دادیم و رتبه‌مان مشخص شد، عموی مسعود تأکید داشت که مسعود رشته دامپزشکی را انتخاب کند. عموی دوستم اطلاعات زیادی از این رشته را در اختیار ما گذاشت و همین اطلاعات مرا ترغیب کرد که به این سمت بروم.»
دکتر میری ادامه داد: «از همان زمان‌ها علاقه زیادی به حیوانات مخصوصاً اسب داشتم. در آن زمان حتی از پدرم خواستم که برایم اسب بخرد. به هر حال روزبه‌روز علاقه‌ام به دامپزشکی بیشتر شد و در حال حاضر از انتخابم بسیار خوشحالم.»
نقش دامپزشکی در سلامت جامعه
دکتر میری از مهم‌ترین وظیفه یک دامپزشک حرف زد: «همیشه می‌گویم که دامپزشکی خط مقدم سلامت جامعه است. تقریباً ۶۰ تا ۷۰ درصد سفره غذایی ما به فرآورده‌های دامی از جمله طیور، گوشت، سوسیس و کالباس، تخم مرغ، فرآورده‌های لبنی و… برمی‌گردد. به نظر شما سلامت این موارد به دست کیست؟ همه این‌ها به یک دامپزشک بازمی‌گردد. اگر یک دامپزشک نباشد که سلامت موارد ذکر شده را تأیید کند؛ ممکن است سلامتی انسان به خطر بیفتد. چرا که تغذیه بسیاری از ما انسان‌ها به همین حیوانات اهلی وابسته هستند.»
دکتر میری به این نکته اشاره کرد که دامپزشکی صرفاً فقط درمان حیوانات خانگی نیست. او گفت: «فضای مجازی باعث شده است که نقش دامپزشک پررنگ‌تر شود و افراد نسبت به بیماری‌های احتمالی هوشیارتر باشند. به عنوان مثال، ویروس کرونا ویروسی واگیر بود که برای ساخت واکسن از دامپزشک‌های زیادی کمک گرفته شد و این نشان‌دهنده نقش پررنگ دامپزشک است.»
تلخ‌ترین و شیرین‌ترین لحظات ۸ سال فعالیت
تنها دامپزشک گراش از هیجان‌انگیزترین و تلخ‌ترین احساسش در شغل دامپزشکی توضیح داد: «من ۸ سال است که دامپزشک هستم. برای من یکی از لذت‌بخش‌ترین و هیجان‌انگیزترین لحظه زمانی است که می‌توانم با کمک علم و تجربه‌ای که دارم، درد یک حیوان را متوجه بشوم. یعنی بفهمم چه قسمتی از بدن حیوان درد می‌کند که بتوانم آن درد را التیام بدهم یا آن را بهبود ببخشم. تا به حال هیچ لذتی بالاتر از این موضوع برایم نبوده است. چرا که حیوانات زبان‌بسته هستند و باید زبانشان را فهمید.»
وی افزود: «بدترین حس برایم این است که یک حیوان درد بکشد و من نتوانم برای آن حیوان کاری انجام بدهم. این موضوع برایم به حدی دردناک است که اگر نتوانم حیوانی را معالجه کنم، شب‌ها هنگام خواب اذیت می‌شوم. به همین دلیل سریع می‌روم و مطالعه می‌کنم که چه کاری می‌توانستم برای آن حیوان انجام بدهم. این موضوع مرا عذاب می‌دهد که آیا کاری بوده است که من می‌توانستم برای آن حیوان زبان بسته انجام بدهم که انجام نداده‌ام.؟ همیشه این مورد ذهنم را درگیر می‌کند.»
تجهیزات تخصصی و چالش ارجاع به مرکز استان
دکتر میری از کمبودهایی که در حوزه دامپزشکی‌اش به چشم می‌خورد گفت: «من به واسطه‌ی حس عذاب وجدانی که دارم، همیشه دوست دارم که بهترین کارها را برای حیوانات انجام بدهم که کمترین درد را بکشند. زیرا که گاهی وقت‌ها صاحبان و پرورش‌دهندگانی هستند که از برخی مسائل نگهداری، پرورش و… اطلاع کافی ندارند و وظیفه ماست که آنها را آگاه کنیم و اطلاعات را به آنها انتقال بدهیم. به همین دلیل من تلاش کرده‌ام که در درمانگاه و داروخانه‌ام بهترین تجهیزات را برایشان آماده کنم.»
وی افزود: «گراش شهری است که از ارائه‌ی تمامی خدمات، دارو، واکسن و… تقریباً کامل است. شاید بشود گفت که ما بهترین دستگاه‌های سونوگرافی را برای حیوانات داریم. همچنین بهترین و باکیفیت‌ترین داروهای روز و واکسن‌های مؤثر را برایشان تأمین می‌کنم.»
او ادامه داد: «همیشه گفته‌ام که شهرستان گراش از نظر پزشکی شهر به‌روزی است. یک سری ابزارهای تشخیصی دامپزشکی است که ما در حال حاضر از آن برخوردار نیستیم و این مورد دست من را برای نجات حیوان کوتاه می‌کند و هزینه‌ی بسیاری را برای تأمین دستگاه‌های لازم می‌طلبد. هستند افرادی که حیوانات خود را برای درمان به درمانگاه ما می‌آورند و ما مجبور می‌شویم که حیوانات را به مرکز دامپزشکی استان فارس ارجاع دهیم. برخی افراد برایشان دشوار است که به مرکز استان مراجعه کنند چرا که ممکن است حیوان در طول مسیر استرس بگیرد و این مسیر باعث اورژانسی‌تر شدن وضعیت حیوان شود. خیلی وقت‌ها پیش آمده که به دلیل مسیر طولانی و عدم دسترسی به برخی از تجهیزات تخصصی‌تر، متأسفانه حیوانات تلف شدند.»
بیماری‌های مشترک و پرخطر بودن شغل دامپزشکان
دکتر میری به اهمیت واکسیناسیون حیوانات و تأمین سلامت مردم اشاره کرد: «ما بیش از دو هزار بیماری زئونوزهای مشترک داریم که می‌تواند بین انسان و دام انتقال پیدا کند. این بیماری‌ها می‌تواند توسط عوامل مختلفی به شکل ویروس‌ها، قارچ‌ها، باکتری‌ها، انگل‌ها و… ایجاد شود. ما می‌توانیم این مشکلات را تا حدی با واکسیناسیون کنترل کنیم زیرا که واکسن می‌تواند در مرحله‌ی اول سلامت جامعه و در مرحله‌ی دوم سلامت مردم جامعه را تضمین کند.»
وی افزود: «اگر برای طیور و دام‌ها واکسیناسیون انجام نشود، سرمایه‌های هنگفت و سنگینی از جامعه دامپروری صرف خواهد شد و خیلی از پرندگان و دام‌ها از بین خواهند رفت. از جمله پرندگان زینتی خانگی، کبوتر، مرغ و… مورد داشته‌ایم که شخصی پنج سال پرورش مرغ داشته است. به دلیل عدم اطلاع از واکسیناسیون به‌موقع، به یکباره یک ویروس تمام زحمت‌های پنج ساله فرد را هدر داده است و تمامی مرغ‌های او به یکباره از بین رفتند.»
سید امین میری از پرخطر بودن شغل دامپزشکی حرف زد: «جایی شنیدم که در انگلیس گفته شده بود که دومین شغل پرخطر بعد از آتش‌نشانی، دامپزشکی است، مخصوصاً دامپزشکی که در طب اسب فعالیت دارد. زیرا این دامپزشک مستقیم با بیماری سروکار دارد، آن هم بیماری‌هایی که می‌تواند به انسان منتقل شود. ما همکارانی را داشته‌ایم که به واسطه‌ی درگیری با بیماری‌هایی همچون تب مالت، تمام مفاصل بدنشان را در اثر آن بیماری از دست دادند. چنین افرادی کمتر از یک ایثارگر نیستند، چرا که اگر چنین افرادی بیماری را تشخیص نداده و از شیوع آن جلوگیری نکرده بودند، ممکن بود مواد خوراکی که از آن حیوان دریافت می‌شود، وارد چرخه غذایی مردم شود و جمعیت زیادی را با خود درگیر کند.»
دکتر میری لحظه‌ای مکث کرد و سپس با اشاره دست، تعارف کرد که خودتان نوشیدنی یا چیزی برای پذیرایی بردارید.
او یکی دیگر از چالش‌هایش را عنوان کرد: «خیلی وقت‌ها در بحث دارو، مجبور می‌شویم که دست به دامان داروهای انسانی شویم و آنها را تجویز کنیم که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد. یکی دیگر از چالش‌های ما کمبود نیروی انسانی و آزمایشگاه‌های مناسب است. همچنین نیاز به فضای بزرگتری برای بستری حیوانات و رسیدگی به آنها داریم.»
تایم طلایی درمان را از دست ندهید
دکتر میری گفت اگر این علائم را در حیوانات خود مشاهده کردید به دامپزشکی مراجعه کنید: «اگر فرد متوجه بشود که حیوانش وضعیتی غیرطبیعی دارد؛ مثلاً احساس گوشه‌گیری دارد، فعالیت ندارد و غذایش را کمتر می‌خورد، نیاز است که در این موارد به دامپزشک مراجعه شود و فرد تایم طلایی درمان را از دست ندهد. این تایم طلایی مراجعه افراد ۵ تا ۶ ساعت اولیه است که باعث می‌شود ۷۰ تا ۸۰ درصد بهبودی حاصل شود.»
او افزود: «زمانی که حتی یک حیوان دچار مسمومیت شده باشد، می‌توانیم در این تایم طلایی معده را شست‌وشو بدهیم. اما زمانی که این تایم طلایی بگذرد و به عنوان مثال سم جذب بدن حیوان شود، تقریباً کار زیادی از دست ما بر نمی‌آید.»
دکتر سید امین میری صحبت آخرش را با این جمله به پایان رساند: «در طی این سال‌هایی که در گراش بوده‌ام تلاش کردم تا خدمات مفیدی را به جامعه و مردم شریف گراش ارائه دهم. امیدوارم این خدمات خوب روزانه افزایش یابد.»
