هفتبرکه: فیلم نمایش «جنگ قلعه» ساخته احمد تمدن (عوضی) را میتوان اولین فیلم کاملی دانست که در گراش ساخته شده و در دسترس است. این فیلم ۱۱ دقیقه و ۲۰ ثانیه و صامت (بیصدا) است.
احمد تمدن بوشهری که در دهه ۱۳۵۰ در مدرسه ابدی گراش معلم بود، این فیلم را تهیه و فیلمبرداری کرده است. او نمایشی با عنوان «کلات» را با کمک دانشآموزان و معلمان مدرسه در سال ۱۳۵۴ به روی صحنه برده و از بخشیهایی از نمایش، پشت صحنه و مراسم داربازی در حیاط مدرسه فیلمبرداری کرده است.
این فیلم با دوربینهای قدیمی هشتمیلیمتری ساخته شده است. در دهه ۱۳۵۰، دوربینها امکان ضبط صدا نداشتند و تجهیزات صدابرداری هم در دسترس فیلمسازان نبوده است.
این فیلم را گروه گردآورندگان فرهنگ گراشی برای نمایش در اولین جشنواره فیلم کوتاه کل گراش در سال ۱۳۸۱ از آقای تمدن در بوشهر گرفتند و اکنون در آرشیو بنیاد کهنپارسیان جنوب نگهداری میشود و برای انتشار در اختیار هفتبرکه قرار گرفته است.
عبدالعلی صلاحی، مدیر بنیاد کهنپارسیان، در مورد این فیلم توضیح داده است: «این فیلم دربارهی نمایشنامهای به نام «کلات» است که مفصلترین فیلم او است. نمایشنامهای که خودش در دبیرستان ابدی گراش کارگردانی میکند. این دبیرستان تنها مدرسهای در گراش بود که کریدور داشت. ته کریدور سن بسته و نمایش اجرا میشد. روی سن یک اتاق از قلعهی گراش را ساخته بودند و ماجرای جنگ قلعهی گراش را بازسازی کرده بودند. در این نمایش هم دانشآموزان و هم معلمها بازی میکردند و عکسهای آن هم موجود است. نکتهی جالب نمایش این است که صحنههای مختلف آن در مکانهای مختلف و حتی خارج از سن فیلمبرداری شده است. مثلا وقتی عروسی است و طبقگردانی دارند، سینیها از وسط تماشاچیها گردانده میشود و به سن اصلی میرسد. یا وقتی مراسم داربازی در پایان عروسی است همه به حیاط میآیند و مراسم را اجرا میکنند. انگار سه تا صحنه دارد و تا حد امکان هم آداب و رسوم گراش، هم ماجرای جنگ تاریخی قلعهی گراش در سال ۱۳۰۸ و درگیری بین قشون رضاخانی با لشکر زادانخان گراشی و هم نمایش مکان تاریخی یعنی کلات است. داستان اصلی فیلم روایت جنگ قلعه است اما در میان آن خردهروایتهای دیگری از آداب و رسوم و مکانها را هم آورده است.»
دربارهی اولین فیلمسازان گراش از جمله احمد تمدن در این گزارش بیشتر بخوانید.
این فیلم را میتوانید در صفحه آپارات و یوتیوب هفتبرکه ببینید.
در آپارات گریشنا: