کبوتر نامه‌بری که جام قهرمانی می‌آورد

هفت برکه (گریشنا): کبوتر مسابقه‌ای مهدی خشنود، مسافت ۴۱۲ کیلومتری یاسوج تا گراش را در زمان ۶ ساعت و ۱۸ دقیقه بال زد و مقام اول را به دست آورد و رکورددار منطقه‌ی لارستان شد. 

«می‌دانم هنوز هم ذهنیت مردم در مورد کبوتربازی و افرادی که کبوتر دارند منفی است اما واقعیت این است با کبوتر هم می‌شود افتخارآفرینی کرد. وجهه‌ی منفی کبوتربازان هم روزی بین مردم درست می‌شود.» این را مهدی خشنود می‌گوید.

او ۳۸ سال دارد و ۳ سال است در رشته‌ی کبوتران مسابقه‌ای که معروف به کبوتران نامه‌بر است، فعالیت دارد. خشنود در مورد تجربه‌ی سه ساله‌‌اش در این رشته می‌گوید:«من الان سال سوم است که در این رشته فعالیت می‌کنم البته سال اول فقط در حال زیاد کردن پرنده‌هایم بودم و از مولدهایی که خریده بودم، جوجه می‌گرفتم که برای یک سال بعد تعلیم‌شان بدهم تا بتوانم در مسابقه شرکتشان بدهم. سال اول من در مسابقه شرکت نکردم چون پرنده‌هایم کم سن و کوچک بودند، سال دوم در مسابقه شرکت کردم که برای من تجربه‌ی اول حساب می‌شد.»

مسابقه‌ی کبوتران نامه‌بر در چند مرحله برگزار می‌شود. پیش مسابقه‌ی آن دی ماه ۹۹ در مسافت بادمجان خفر تا گراش برگزار شد. خشنود که از نتیجه‌ی این مسابقات راضی است، می‌گوید:«مسابقه اول از شهرک صنعتی شیراز به گراش انجام شد که خوشبختانه بهترین نتیجه را گرفتیم و مسابقه آخر از یاسوج به گراش به مسافت ۴۱۲کیلومتر هوایی برگزار شد.»

البته مهدی خشنود تنها کبوترباز گراشی نیست که در این مسابقه حضور داشته و افتخارآفرینی کرده است، خشنود می‌گوید:«سه گراشی برای اولین بار در این مسابقه حضور داشتیم. من و محمد برازش و عبدالله قربانی در باشگاه ستاره‌های اوز ثبت‌نام کردیم. از شروع پیش مسابقه، ۱۳ مربی در باشگاه ثبت نام کردند و رقابت بین این ۱۳ مربی بود که من توانستم به مقام اول برسم و محمد برازش همشهری دیگر ما مقام دوم را به دست آورد.»

مربی کبوترها بودن راه و رسمی دارد و برای موفقیت در آن باید قلق آن را بلد بود، خشنود می‌گوید:«زمان مسابقه، ما مربیان کارهایی که لازم است را برای پرندهایمان انجام می‌دهم مثلا هر مسابقه مسافتی که در نظر گرفته می‌شود را می‌سنجیم. مثلا اگر قرار است کبوتران مسافت ۱۰۰ کیلومتری را طی کنند یک نوع دانه به پرنده‌هایمان می‌دهیم. برای مسافت بالاتر مثلا سیصد تا پانصد کیلومتری دانه‌ی سبک‌تر در نظر می‌گیریم و مسافت‌های بالاتر، دانه و داروهای خاص خودش را دارد و طبق برنامه‌ای که از مربیان کهنه کار، آموزش دیده‌ایم پرنده‌هایمان را تقویت می‌کنیم و شب قبل از مسابقه پرندهایمان را تحویل باشگاه می‌دهیم. همان شب داوران ناظر، کل پرنده‌ها که تحویل داده‌ شده را مهر و سریال می‌کنند که دیگر هیچ کلاهبرداری در مسابقه انجام نگیرد.

مسافت مسابقه را مدیران و مسئولان باشگاه تعیین می‌کنند. مثلا سال ۹۹ قرار بود تا ۶۵۰ کیلومتر هوایی برگزار شود. ولی خیلی از مربیان به خاطر کم سن و سال بودن پرنده‌هایشان تنها تا مسافت ۴۱۲ کیلومتر هوایی رقابت کردند. سال ۱۴۰۰ قرار است که کبوتران نامه‌بر برای طی کردن مسافت ۸۰۰ کیلومتری، رهاسازی شوند.»

یک ماه طول می‌کشد تا کبوتران مسیر مسابقه را یاد بگیرند و مربیان با عشق به این کار زحمت یک ماه تلاش را به دوش می‌کشند. خشنود می‌گوید:«ما از آبان ماه تمرینات را آغاز می‌کنیم. اولین تمرین، تمرین راهکش است که از اول گراش شروع می‌شود و بعد ۵ کیلومتر و  بعد ۱۰ کیلومتر و بعد  ۱۵ کیلومتر و همین‌طور برنامه‌ریزی شده پیش می‌رویم تا به مسافت۳۰ کیلومتری، ۷۰ کیلومتری و در نهایت ۱۵۰ کیلومتری می‌رسیم. بعد از آن پیش از مسابقه پرنده‌ها را به باشگاه تحویل می‌دهیم. تا کل پرنده‌ها مربوط به تمام مربیان حاضر در مسابقه به صورت یک جا، رهاسازی شوند. ساعت شروع تمرین هم روزانه ساعت ۷:۳۰ تا ۸ است و دقیقا در این ساعت باید در بخشی از جاده باشیم که قرار است پرنده را رها‌سازی کنیم. ما روزانه پرنده‌ها را به سمت جاده می‌بریم. در این میان روزهایی را باید برای استراحت هم در نظر بگیریم و تمام این تمرینات حدود یک ماهی زحمت دارد تا در نهایت روز مسابقه فرابرسد و ما نتیجه این زحمت‌ها را ببینیم.»

در گراش هم می‌توان باشگاه کبوتران مسابقه‌ای داشته باشیم و یا میزبان این مسابقات باشیم؟ خشنود جواب می‌دهد:« اگر دوستان لطف کنند و به این رشته رو بیاورند در گراش هم می‌شود باشگاه زد و مسابقه برگزار کرد، فقط کافی است تعداد مربی و شرکت‌کننده به ۸ تا ده نفر برسد. البته کمتر از این تعداد هم اگر باشد، می‌توان باشگاه راه انداخت ولی هزینه‌ها بالا می‌رود یعنی هر چی شرکت‌کننده بیشتر باشد، هزینه مربیان کمتر می‌شود. البته در حال حاضر من به خاطر مشغله کاری شرایط باشگاه زدن را ندارم.»

کبوتران نامه‌بر معمولا قیمت بالایی هم دارند، او با تایید این حرف می‌گوید:«قیمت جوجه کبوترانی که خریدم تا بزرگ شوند و بتوانم از آن‌ها جوجه بگیرم ازجفتی یک میلیون پانصد شروع شده تا سه میلیون. و کبوتران بزرگ که مقام‌دار بودند و با هدف مولد آن را خریداری کردم از ۳ میلیون بوده تا ۶ میلیون. کبوتران بزرگ جدا از دیگر کبوتران جوان نگهداری می‌شوند. یعنی هر جفت لافت جداگانه دارند و برای هر جفت یک قفس در نظر گرفتم و از آن‌ها جوجه می‌کشم. برای آینده ان‌شالله قصد دارم پرنده‌هایم را ببرم باغ و بهترین لافت را برایشان بسازم و با برنامه‌ریزی و با تجربه‌ای که کسب می‌کنم در تلاشم که بتوانم پرنده‌هایم را آموزش دهم و تقویت کنم تا که با کلیه باشگاه‌های کشور رقابت کنم و رکورد بزنم.»

خطرات و ضررهای زیادی سر راه مربیان کبوتران نامه بر است اما برای موفقیت در این رشته نباید دلسرد شد. خشنود تفاوت رشته‌ی کبوتر‌های نامه‌بر و مسافتی را با کبوتران شهری توضیح می‌دهد و می‌گوید:«من از کلیه علاقه‌مندان به این رشته می‌خواهم که اگر این کار را شروع کردند و به این رشته رو آوردند، دلسرد و ناامید نشوند. چون این رشته خیلی فرق دارد با افرادی که به صورت تفننی کبوترهای شهری دارند. وارد جاده که می‌شوید، خطرهای زیادی پرنده را تهدید می‌کند. یکی از خطرهای آن، شاهین و دیگر شکارچیان است. دومین خطر برخورد کبوتران با سیم‌ است و خطرات دیگری که قابل پیش بینی نیست. امیدوارم که علاقه‌مندان به این رشته همیشه استوار و محکم به این رشته بچسبند و آن را ادامه دهند و برای استان و کشور رتبه کسب کنند و بالاتر از آن رکورد دنیا را در مسافت‌های بالا بزنند.»

وجهه‌ی منفی کبوتربازان بین مردم به همان اندازه که برای افرادی که تنها برای سرگرمی در این رشته فعالیت دارند، آزاردهنده است، مهدی خشنود که صاحب مقام در این رشته است را نیز دلخور کرده است. او می‌گوید:«قدمت این رشته در ایران به حدود ۲۰ یا ۲۵سال می‌رسد ولی علاقه‌مندان به این رشته به عنوان مربی در منطقه ما لارستان، گراش و اوز حدود ۴ سال است که فعالیت دارند. دیدگاه مردم ایران مخصوصا گراش نسبت به کبوتر و کبوتربازان خیلی بد است. یعنی تا یک نفر را دیدند که کبوتر دارد هزار وصله‌ی ناجور به او می‌چسبانند.

اما حالا دیگر دوره‌هایی که کفترداران برای کبوتر هر کاری می‌کردن گذشته است. و هر کسی با هدف خاصی این فعالیت را انجام می‌دهد. یک نفر تنها برای سرگرمی با نگهداری از کبوتران عشق بازی می‌کند، یکی دنبال خرید و فروش و درآمدزایی است و یک نفر هم این رشته را انتخاب کرده که در مسابقات شرکت کند و به مقام برسد. تغییر دادن دیدگاه مردم نسبت به این رشته زمان‌بر است. اما با دادن اطلاعات به مردم و آشنا کردن آن‌ها با این رشته به خصوص کبوتران مسافتی و تفاوت آن با دیگر کبوتران شهری می‌توان کمی نظر مردم را تغییر داد. مردم باید بدانند در کشورهای خارجی این رشته قابل احترام است و به راحتی آن را تعلیم می‌دهند و البته قدمت طولانی‌تری هم دارند، اما هنوز برای ملت ما این موضوع حا نیافتاده است.»