نماد میدان شهید برزگران انتخاب شد

هفت برکه: «جایی که لئز بر می‌آید» از مهندس محمد مهرابی، طراح گراشی به عنوان طرح برگزیده و اجرایی «المان میدان شهید برزگران» انتخاب شد. مهرابی می‌گوید؛ برای رسیدن به این طرح خواست و مقبولیت طرح نزد عموم مردم را ملاک اصلی قرار داده است. شهردار نیز خبر می‌دهد به زودی محاسبه سازه المان به یکی از مهندسین سازه سپرده می‌شود و بعد از انتخاب پیمانکار، طبق احتمال، اجرای پروژه تا یک ماه آینده شروع می‌شود. او می‌گوید:«در تلاشیم که تا پایان سال، ساخت المان را به پایان برسانیم.»

به گزارش هفت برکه: روابط عمومی شهرداری با انتشار بیانیه‌ی هیات داوران «مسابقه طراحی المان میدان شهید برزگران»، ۳ طراح برگزیده را معرفی کرد. محمد مهرابی به عنوان نفر اول جایزه‌ی ۴۰ میلیونی را به دست آورد.طرح داوود زمانی حقیقی و مهدی اسماعیلی دوم شد و جایزه‌ی ده میلیونی به آن‌ها تعلق گرفت و محمود محسن‌زاده با کسب رتبه‌ی سوم، جایزه‌ی پنج میلیون تومانی را برد.

با توجه به حساسیت عمومی در این مورد به سراغ مهندس حلیمی، شهردار؛ مهندس سکوتی، عضو هیات داوران و مهندس مهرابی، طراح برنده رفتیم تا در مورد ملاک انتخاب طرح و ویژگی‌های آن توضیح دهند.

ساختن و خراب کردن چند باره‌ی المان میدان شهید برزگران، باعث شده است که این بار مردم به دوام داشتن المان جدید در این میدان زیاد خوش‌بین نباشند. اما با مدیریت شهردار در انتخاب گزینه‌‌های کارشناسی شده و صرف هزینه‌ی قابل ملاحظه برای اجرای آن به نظر می‌رسد این بار ریشه‌های «پنج سرو» مهندس مهرابی در این میدان پابرجاست.

سازه اصلی بیش از ۱۲ متر ارتفاع و پنج و نیم متر قطر دارد و در کنار آن پنج سرو کاشته خواهد شد. برای کف‌سازی میدان نیز از گچ‌بری خانه‌های سنتی گراش الهام گرفته شده است.

شهردار: سعی می‌کنیم تا پایان سال المان را بسازیم

مهندس حلیمی، شهردار، گراش با اشاره به این که بعد از انتشار فراخوان ۱۸ طرح برای ما ارسال شد،گفت:«بهترین گزینه برای طراحی المان، دادن فراخوان بود که بعد از انتشار، هیجده طرح از مهندسین گراش، اصفهان، شیراز، اوز و لار و … به دست ما رسید و از هیجده طرح، سه طرح به عنوان برگزیده انتخاب شد. در جلسه دوم با توجه به این که  طرح‌های برگزیده ایرادهایی داشت از طراحان خواستیم که ایرادها را رفع کنند و رفع شد و یکی از طرح‌ها مربوط به مهندس مهرابی که بیشتر عامه‌پسند بود به تایید داوران و اعضای جلسه رسید.»

او در رابطه با ملاک‌های انتخاب اثر برگزیده گفت:«عامه‌پسند بودن اولویت اول ما بود. با توجه به مکان میدان و جهت‌های مختلفی که دارد، می‌بایست المانی را انتخاب می‌کردیم که ارتفاع آن، بلند نباشد که نقطه کوری در بحث ترافیکی به وجود بیاورد، این موضوع نیز مد نظر ما بود و ملاک سوم این بود که اجرای آن نسبت به طرح‌های دیگر راحت‌تر باشد و پروژه در مدت زمان کوتاه‌تری به مرحله‌ی بهره‌برداری برسد. طرح برگزیده نسبت به سایر طرح‌های ارسال شده امکان اجرای آن برای پیمانکار راحت‌تر بود. طرح‌های دیگر پیچیدگی خاصی داشت و اجرا شدن آن کمی زمان‌بر و کار هر کسی نبود.»

مهندس حلیمی با بیان این موضوع که در تلاشیم که تا پایان سال جاری، ساخت المان را به پایان برسانیم، گفت:«تعیین زمان پایان کار در مسائل اجرایی و عمرانی معمولا دقیق نیست. به زودی محاسبه سازه المان را به یکی از مهندسین سازه می‌سپاریم و بعد از محاسبه، تلاش ما این است که تا پایان سال آن را به نتیجه برسانیم. همین هفته کل جزییات معماری را از مهندس طراح می‌گیریم و بعد می‌دهیم مهندس سازه که محاسبه کند. بعد محاسبه ما آگهی می‌زنیم و برای آن ۱۵ روز زمان می‌گذاریم که چند نفر شرکت کنند و یک نفر برنده داشته باشد. احتمالا تا یک ماه آینده استارت پروژه را می‌زنیم و سعی می‌کنیم پیمانکار سریع این کار را به اتمام برساند.»

«به زودی فراخوان طراحی المان میدان ولایت را نیز منتشر می‌کنیم.» شهردار با گفتن این خبر ادامه داد:«یکی از اهداف شهرداری گراش این است که بتوانیم از تجربیات و تخصص طراح‌های خوب و زبده گراشی بهره ببریم. به زودی فراخوان طراحی المان در میدان ورودی گراش از سمت اوز را نیز منتشر می‌کنیم و توقع داریم مهندسین گراشی برای طراحی المان بعدی استقبال بیشتری نشان دهند. چون این بار زیاد استقبال نشد.»

او با معرفی تیم داوری برای انتخاب طرح برگزیده گفت:«داورانی که استفاده کردیم از اساتید دانشگاه بودند. دو نفر از داوران گراشی هستند؛ مهندس شمسی و مهندس کارکن و دو نفر هم لار‌ی‌ هستند، مهندس افشار و مهندس سکوتی،این افراد هیچ کدام آشنایی چندانی با طراحان نداشتند و انتخاب طرح برتر، بر اساس اولویت‌ها تعیین شده بود، این‌طور نبود که کسی سفارشی کرده باشد و یا طرح آقای مهرابی به جهت گراشی بودن او پذیرفته شده باشد. نه. در واقع طرح او ملاک‌های لازم برای این که مورد تایید داوری قرار بگیرد را داشت.»

داوران به چه نکاتی اهمیت داده‌اند؟

مهندس سکوتی، یکی از داوران تیم داوری انتخاب اثر برگزیده می‌گوید:«جلسه‌ی داوری طراحی المان ۲۰ تا ۱۵ روز پیش به صورت عادلانه برگزار شد. اعضای شورای شهر، شهردار و بقیه داوران خیلی شفاف در مورد طرح‌ها صحبت کردند. کارهای ارسالی سطح خوبی داشت و انتخاب اثر برگزیده کار سختی بود و ما مجبور به رای‌گیری و امتیازبندی بودیم. هرکسی امتیاز خودش را به ۵ اثر داد که از این ۵ اثر، ۳ اثر با نمره‌های نزدیک به فینال راه پیدا کرد.»

او با تاکید بر محل میدان که از چند جهت مکان رفت و آمد است و این موضوع می‌طلبد که المان انتخابی، دارای هویت باشد، گفت:«هویت‌بخشی اهمیت زیادی برای ما داشت. یعنی مد نظرمان بود که این المان از آنجایی که در ابتدای گراش قرار دارد، یک اثرگذاری بر محیط اطرافش داشته باشد. و به نوعی معرف گراش باشد برای افرادی که به شهر وارد یا خارج می‌شوند.»

سکوتی با اشاره به ملاک‌های تیم داوری و امتیازهای طرح برگزیده ادامه داد:«تناسب در طرح آقای مهرابی رعایت شده است و ارتفاع المان در سطح مناسبی قرار دارد. از لحاظ فرم، طرح برگزیده، تنوع فرمی دارد و پیرو الگوی معماری ایرانی- اسلامی و بومی است. استفاده از مشبک آجری و مصالحی که با اقلیم و فرهنگ ما سنخیت دارد و امکان نورپزداری و داشتن آبنمایی که بدون هدررفت آب به زیبایی المان می‌افزاید از دیگر امتیازها است. در کار ایشان تقارن، تعادل و توازن را می‌بینیم. از آنجایی که میدان، میدانی نیست که کاربرد تفریحی داشته باشد و به دلیل این که در محل خطرناکی واقع شده است و رفت و آمدی نباید در آن باشد، طراح با در نظر گرفتن این موقعیت، محوطه‌سازی خوبی را انجام داده و بخش زیادی از میدان را به عنوان کف فرش در نظر گرفته است و استفاده از چمن مصنوعی الگوی زیبا و سبزی را به المان می‌دهد. و همچنین به محیط ابتدای گراش هویت می‌دهد. هزینه نهایی اجرای پروژه نیز هزینه‌ای معقول است که در بودجه شهرداری می‌گنجد و به شکلی نیست که هزینه زیادی داشته باشد که نتوان اجرا کرد. از آنجایی که مدت زمان زیادی نمی‌توان عبور و مرور را در آن نقطه برای ساخت و ساز مختل کرد، زمان بندی اجرای طرح خیلی برای ما مهم بود که این مساله نیز در طرح آقای مهرابی رعایت شده است.»

سادگی در اجرا و توجه به عناصر سنتی، فرهنگی و مذهبی

مهندس محمد مهرابی متولد ۱۳۶۹ دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندسی معماری است. او از همان دوران دانشجویی در بازار مشغول فعالیت معماری و طراحی بوده است.

از جمله فعالیت‌های او در طول این مدت می‌توان به این موارد اشاره کرد:طراحی اورژانس بیمارستان امیرالمومنین(ع) گراش (با همکاری مهندس محمدرضا مهرابی و اجرای مهندس هادی‌پور)، طراحی آرامگاه شهید گمنام دانشکده علوم پزشکی گراش، طراحی مدرسه اکبری (کانون قدیم در خیابان درمانگاه)، طراحی طرح بازسازی مسجد آخوند (با همکاری مهندس غلامرضا آرمان‌مهر)، طراحی هتل و مجموعه اقامتگاه سنتی شمس‌الملوک در شیراز (جنب حرم شاهچراغ- در حال اجرای نما و تاسیسات)، طراحی خانه شاخص سرای خواجه‌زاده در شهر گراش.

مهرابی پس از گذراندن دوره خدمت سربازی به استخدام بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در آمد و حدود پنج سال در بنیاد مسکن به عنوان کارشناس فنی و اجرایی مشغول به کار است.

مهندس مهرابی برای معرفی طرحی که برای المان میدان شهید بزرگران طراحی کرده است، می‌گوید:«ویژگی اصلی طرح  نگاه زمینه‌گرایی به میدان و خصوصا داشتن تصویر ذهنی از المان‌های قبلی میدان شهید برزگران نزد مردم که آب انبار (به عنوان نمادی از معماری جنوب) بود و سادگی در اجرای طرح بود. ویژگی بارز دیگر نگاه و استفاده جزء به جز از عناصر سنتی، فرهنگی و مذهبی بوده که علاوه بر ایده گرفتن از این دسته عناصر ؛ می‌بایست به لحاظ بصری و زیبایی شناسی نیز زیبایی، ترکیب و تناسبات نیز رعایت می‌شد.»

او ادامه داد:«ویژگی دیگر که چالش اصلی برای من در این طرح بود، به دلیل نگاه ویژه مردم به عناصر و المان‌های قبلی این میدان که برداشته و حذف شدند، در طرح جدید می‌بایست ضمن تامین خواسته‌های مردم و نگاه سنتی به معماری، لازم بود به ایده و طرحی دست یافت که در جامعه شهر گراش مقبولیت عمومی را داشته باشد.»

مهرابی در جواب به این سوال که چه ملاک‌هایی را برای طراحی مد نظر داشتید، گفت:«در پاسخ به این سوال بگذارید خلاصه‌ای از روند کانسپت، ایده و طرح را شرح بدهم تا ضمن آشنایی مردم عزیز شهرمان پاسخ این سوال را هم به صورت جامع‌تری داده باشم.خواست عمومی و مقبولیت طرح نزد عموم مردم هدف و جزئی از خط فکری من بود.همان‌طور که در فراخوان طرح نیز مطرح شده بود طرح می‌بایست نگاه ویژه‌ای به معماری منطقه، و همچنین باتوجه به نام میدان (شهید برزگران) پایبندی و نگاه به نمادهای مقاومت، ایثار و شهادت بود که کانسپت اولیه طرح نیز ضمن استفاده از عناصر چهارگانه که در ادامه توضیح خواهم داد با القای حس حرکت و برخاستن از خاک و عروج به سمت آسمان، شهادت و فرهنگ شهیدپروری مردم شهر گراش را نمایش دهد.»

او ادامه داد:«همزمان با استفاده از عناصری مانند ۵ سرو به عنوان نماد آزادی، مقاومت و پایداری یادآور ۵ شهید جاوید الاثر شهر گراش و پنج شهید گمنام آرمیده بر روی کلات می‌باشد. در محوطه‌سازی میدان نیز به دلیل قرارگیری در ورودی شهر گراش از سمت لار (میدان ورودی شهر) با بهره‌گیری از فرم کوبه‌ی درهای قدیمی نگاه به درهای ورودی قدیمی داشتم که خطوط گرافیکی طراحی شده در کف میدان خطوط کوبه‌ی در‌های قدیمی است که عنصر شاخص این المان است و به عنوان میدان ورودی شهر گراش تداعی‌کننده ورودی‌های قدیمی است.» 

او با بیان این که کلیت طرح المان برگرفته شده از بادگیرهای قدیمی شهر گراش و همچنین چاه‌های قدیمی برجا مانده از نسل پدرانمان است، گفت:«با ایده‌برداری از دو عنصر مهم؛ بادگیرهای با دهانه‌های از چهار وجه و چاه‌های آب قدیمی که دو عنصر حیاتی آب و باد را به تصویر می‌کشند در گرمای طاقت فرسای جنوب (عنصر آتش) در بستر خاک خشک و تشنه (عنصر خاک) را تداعی کند تا ادای دینی باشد بر این خاک اجدادی ؛ در دیار مردمانی زحمتکش و سخت کوش. در واقع تلاشم در طراحی این المان در این زمینه بود که نگرشی نوگرایانه و معاصرگونه داشته باشد به عناصر مذهبی و سنتی گراش. در قسمت محوطه‌سازی نیز به لحاظ عملکردی و کارکرد میدان یکی از ملاک‌های طرح عدم پوشاندن دید مخاطبان و خصوصا رانندگان به دلیل حساسیت مباحث ترافیکی بود.»

طراح المان میدان شهید برزگران می‌گوید:«کل فرآیند اتود اولیه طرح تا مدلینگ سه بعدی و سپس رندرهای نهایی حدود سه تا چهار هفته زمان برد. در جلسه اعلام نتایج در سالن جلسات شورای شهر، قرار بر این شد که برای رسیدن به فاز اجرایی پروژه از سه مهندس سازه و محاسب در زمینه جزییات اجرایی و دیتیل‌های اجرایی صحبت و مشاوره شود تا ان‌شاءالله، پروژه وارد فاز اجرایی شود.»