هفت‌برکه – سمیه کشوری: معرفی انیمیشن «پینوکیوی گیِرمو دل تورو» (۲۰۲۲) در ژانر فانتزی تاریک؛ و موسیقی گروه اتاق در ژانر آلترناتیو و الکترونیک تجربی
یک پینوکیوی غیرِ تکراری
انیمیشن «پینوکیوی گیِرمو دل تورو» (Guillermo del Toro’s Pinocchio)؛ یا به اختصار «پینوکیو» به کارگردانی گیرمو دل تورو و مارک گوستافسون (در نخستین تجربه‌ی کارگردانی بلند) محصول سال ۲۰۲۲ است.
این انیمیشن فانتزی موزیکال با تکنیک استاپ‌موشن ساخته شده است. استاپ‌موشن یکی از تکنیک‌های انیمیشن‌سازی است که در آن شئ را فریم به فریم حرکت داده و تصویر آن را توسط دوربین ضبط می‌کنند. از توالی این تصاویر به نظر می‌رسد که شئ به خودی خود در حال حرکت است. عروسک‌هایی با مفاصل متحرک یا عروسک‌های ساخته شده با خمیر و یا لگو در این تکنیک کاربرد زیادی دارند.
شخصیت پینوکیو داستان آشنا و خاطره‌انگیزی برای همه‌ی ماست و اقتباس‌های فراوانی در سراسر جهان از روی آن ساخته شده است. این انیمیشن هم اقتباس درخشانی از رمان ایتالیایی کارلو کلودی به نام «ماجراهای پینوکیو» است. با این تفاوت که در پینوکیوی گیرمو دل تورو پر از زیرمتن و ایده‌های جذاب و گیراست از جمله عشق به فرزند، اختلال سوگواری، والد کنترل‌گر، دوستی بی‌قیدوشرط کودکان، زیر سوال بردن جنگ، ضدیت با فاشیسم، سربازی کودکان و… مسائلی که هم شخصیت پینوکیو و در ادامه شخصیت ژپتو و دیگران را به چالش می‌کشد و تحول شخصیت‌ها خیلی زیبا و باورپذیر اتفاق می‌افتد. با این تفاسیر نشان داده است از دل یک داستان تکراری می‌توان اقتباسی متفاوت و تازه بیرون کشید.
گیرمو دل تورو که در فیلم‌های قبلی خود عنصر خیال، البته از نوع تاریکش، را دست‌مایه‌ی داستان‌هایش کرده است در این انیمیشن هم همان فرم و سبک را به کار برده تا جایی که می‌توان گفت در اقتباس داستان پینوکیو تاریک‌ترین قسمت قصه را بیرون کشیده است و به آن پرداخته است. فانتزی تاریک یا خیال‌پردازی تیره‌وتار (Dark fantasy) گونه هنری است که به عنوان زیرمجموعه سبک خیال‌پردازی به‌شمار می‌رود. این نوع سبک می‌تواند به آثار ادبی، هنری و سینمایی اشاره داشته باشد که آمیخته‌ای از عناصر خیال‌پردازی و عناصر وحشت هستند. با این حال، برخلاف گونه وحشت تمرکز داستان به منظور ترساندن خواننده نیست. در این سبک محدودیتی برای نشان دادن بخش تاریک طبیعت انسان وجود ندارد و قهرمان اصلی داستان لزوماً دلسوز نیست.
همچنین گیرمو دل تورو در این اقتباس به داستانش رنگ و بوی تاریخ بخشیده تا فیلمش مانند خود پینوکیو جان بگیرد. راوی داستانِ پینوکیو، جیرجیرک نویسنده که در ادامه نقش وجدان پینوکیو بر عهده‌اش گذاشته می‌شود با طنز مخصوص خودش داستان را پیش می‌برد و گاهی لبخند روی لب می‌نشاند.
در نهایت می‌توان گفت اگر کارلو کلودیِ نویسنده از یک پینوکیوی چوبی، پسری واقعی و خوب ساخت، دل تورویِ کارگردان، پینوکیوی چوبِ کاج را در یک سفر قهرمانانه قرار داد تا درونش را بشناسد و خودِ واقعی‌اش را دنبال کند و در پایان رویای خودش را جست‌وجو کند.
این انیمیشن مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و کارگردانی دل تورو و گوستافسون، انیمیشن، موسیقی متن و صداپیشگی آن را تحسین کردند. انیمیشن پینوکیو در مراسم گلدن‌گلوب نامزد دریافت سه جایزه شد که جایزه‌ی بهترین فیلم پویانمایی را کسب کرد.
موسیقی تجربیِ گروه اتاق
«گروه اتاق» یکی از گروه‌های موسیقی در فضای آلترناتیو موسیقی ایران است که در سال‌های اخیر شهرت زیادی داشته است. موسیقی آلترناتیو عموماً به موسیقی گفته می‌شود که بیشتر برای درآمد به تولید موسیقی می‌پردازند. «گروه اتاق» که در زمینه ساخت و اجرای موسیقی فعالیت می‌کند از سال ۱۳۹۴ به سرپرستی بامداد افشار آغاز به کار کرد. نتیجه فعالیت گروه انتشار سه آلبوم موسیقی به نام های «شهر-بازی»، «بالانس»، «به دشت نفتون» بوده است. همچنین همکاری‌های بین‌المللی مانند ساخت موسیقی برای هنرمند ژاپنی تیوشی اُزاوا اجازه استفاده از قطعات موسیقی گروه «اتاق» در مستند شرکت تلویزیونی وایس (Vice Media) و حق پخش ویدیو کلیپ «مرده‌ها خود خواهند» در فستیوال آنلاین اپرای مانهایم را دارد.
موسیقی این گروه را می‌توان نوعی «اکسپریمنتال الکترونیک» (الکرونیک تجربی) نامید، که در ترکیب با عناصری از موسیقی ایرانی و با تاکید بر روی اشعار فرم‌گرای فارسی، به صورت «الکترو آکوستیک» ضبط و اجرا می‌شود. اعضای اصلی گروه اتاق عبارت‌اند از بامداد افشار، نیوشا قربانی، امید سعیدی، پویا شمالی و اصغر پیران.
اصغر پیران بازیگر و خواننده‌ی ایرانی در سال ۱۳۵۹ در فسا متولد شد. در سال ۱۳۸۷ در گرایش ادبیات نمایشی رشته‌ی تئاتر از دانشگاه آزاد بوشهر فارغ‌التحصیل شد و سپس در مقطع کارشناسی ارشد رشته‌ی کارگردانی تئاتر دانشگاه تربیت مدرس ادامه‌ی تحصیل داد. از آثار او در مقام بازیگر می‌توان به فیلم‌های سینمایی سینما نیمکت، تمارض، رگ خواب، متری شیش و نیم و نمایش‌های عجایب‌المخلوقات و مکبث اشاره کرد. پیران خواننده‌ی گروه اتاق است.
بامداد افشار آهنگساز و طراح صدای اهل ایران است. او برای ساخت موسیقی متن فیلم «پوست» برنده‌ی سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن از سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر شد.
آهنگ میل میانه مایگی از آلبوم شهر – بازی با آهنگسازی بامداد افشار، نوازندگی گروه اتاق و ترانه‌سرایی بهمن بختیاری و خوانندگی اصغر پیران آهنگ قابل تامل و شنیدنی است. موسیقی متفاوت و نوع خوانش آهنگ و معنایی که از آن به ذهن متبادر می‌شود، باعث می‌شود آهنگ را چندباره شنید و به معانی متفاوت و گاه حتی دور از هم پی برد.
ستون کمد را از این صفحه دنبال کنید.
