هفت‌برکه – مهدی جعفری: روایت از کتاب «تهذیب» شیخ طوسی (رحمه الله علیه) است:
«عن الفضل بن یونس قال: تغدّی ابولحسن (علیه السلام) عندی بمنی و معه محمد بن زید فاُتیا بسُکرُجات و فیها «الرَّبیثا» فقال لها محمد بن زید: هذه الرَّبیثا فاخذ لقمه فغمسها فیه ثم اکلها.»
مفردات روایت:
الرَّبیثا: ماهی خرد و کوچک که پولک‌های ریزی دارد (ماهی مهوه).
تغدّی: چاشت خوردن (غدا یعنی چیزی که هنگام چاشت خورده می‌شود؛ اما غذا یعنی چیزی که در هر وقتی خورده می‌شود).
سُکرُجه: پیاله یا کاسه سفالی
غمس: فرو بردن (که غالبا برای فرو بردن چیزی در آب و مایعات به کار می‌رود).
معنای روایت:
فضل بن یونس می‌گوید: امام کاظم (علیه السلام) با محمد بن زید در سرزمین منا، چاشت مهمان من شدند. پیاله‌هایی که «ربیثا» در آنها بود، آوردند. محمد بن زید به امام عرض کرد: این ربیثا است. پس امام لقمه‌ای نان برداشتند و در آن کاسه فرو بردند و میل کردند.
«ربیثا» در این روایت به قرینه‌ی سکرجه و غمس، مایعی بوده که از ماهی ربیثا فرآوری شده؛ یعنی همان «مهوه» و یا چیزی شبیه آن بوده است.
مرحوم علامه شیخ ابولحسن شعرانی، از فقهاء و حکمای معاصر، در ترجمه‌ای که بر کتاب فقهی «تبصره المتعلّمین» علامه‌ی حلّی (رحمه الله علیه) نوشته‌اند، درباره‌ی «مهوه» می‌فرماید: «گفته‌اند: ماهی ربیثا حلال است و آن نوعی ماهی خرد است به طول یک بند انگشت یا کمتر و مردم فارس و بنادر، آن را «موتو» گویند و خشک کرده و می‌کوبند و نان خورش می‌سازند و کوبیده‌ی آن را «ماویه» گویند.»
مهدی جعفری، ۱ اردیبهشت ۱۴۰۴
☑️ هفت‌برکه: در هشتگ #منشور، حجت الاسلام مهدی جعفری سعی می‌کند استفاده از آیات و روایات را در زندگی روزمره به زبانی ساده بیان کند.