هفت‌برکه – مریم مالدار: با کاشت گنار در حیاط دبستان شادرام، بنفش‌های خوشمزه‌ای که در دشت و دامنه‌های گراش کمیاب شده است، برای دانش‌آموزان قابل دسترس شد.
این روزها اهمیت گیاهان دارویی و بومی، هم به لحاظ درمانی و اقتصادی و هم از منظر فرهنگی، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته، از جمله کاشت و پرورش گنار که با نام‌های گل گوهری یا خار مریم نیز شناخته می‌شود. با توجه به آب و هوای گراش، گنار یک گزینه مناسب و ارزشمند برای کاشت است.
در همین راستا، محمد درستکار، مدیر مدرسه شادرام، در ابتکاری ساده و نو، اقدام به کاشت گنار در باغچه‌ی مدرسه کرد. در گفت‌وگویی کوتاه با درستکار، از انگیزه، روند اجرا و بازخورد‌ها گفتیم و شنیدیم.
از آموزش پاک کردن گنار تا کاشت بذر
چرا گنار؟ مدیر مدرسه شادرام در پاسخ به این پرسش که چگونه ایده کاشت گنار شکل گرفت، به طرح «بوم« اشاره می‌کند: «در آموزش و پرورش، طرحی به نام بوم داریم که مخفف برنامه ویژه مدرسه است و برای هر مدرسه می‌تواند متفاوت طراحی شود. یکی از محورهای مدرسه ما، تقویت فرهنگ بومی و محلی گراش بوده است. گنار از دیرباز بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی گراشی‌هاست. سال اول، آموزش پاک کردن گنار را داشتیم. بعد از آن، با دیدن پیشنهاد آقای اکبر حاجیان در رسانه هفت‌برکه (اینجا بخوانید)، ایده کاشت به ذهنم رسید و در سفر به کُهمره سرخی شیراز، مقداری بذر جمع‌آوری کردم و تصمیم گرفتیم این تجربه را در مدرسه اجرا کنیم.»
به گفته مدیر مدرسه، حدود ۱۸ متر مربع از فضای سبز مدرسه (۳ در ۶ متر) به کاشت گنار اختصاص داده شده است. «به جز هزینه‌ی آب و نوار آبیاری، خرج خاصی نداشتیم. البته برای موفقیت در این کار سه نکته خیلی مهم است: ۱. استفاده از بذر بومی منطقه؛ ۲. کاشت در ماه‌های شهریور و مهر؛ ۳. آبیاری منظم و جلوگیری از خشک شدن بوته‌ها.»
بهار ۱۴۰۴ اولین سال کاشت و برداشت
گرمای زودرس تابستانه و البته شوق بچه‌ها باعث شده بوته‌های گنار مدرسه شادرام زودتر به بار بنشیند. درستکار از برداشت زود هنگام می‌گوید: «۲۴ فروردین اولین برداشت ما بود، زمانی که هنوز گنار در بازار نبود. بعضی حاضر بودند هر عدد گنار را ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان بخرند، اما قصد فروش نداشتیم. از گنارها برای پذیرایی از مهمانان و خیرین مدرسه استفاده کردیم.»
برخلاف تصور اولیه، امسال نخستین سالی است که گنار در حیاط مدرسه کاشته شده و نتیجه داده است. مدیر مدرسه توضیح می‌دهد: «سال گذشته فقط آموزش فرآوری گنار داشتیم. امسال برای اولین بار بذر کاشتیم و خوشبختانه گنارها به بار نشستند و بچه‌ها تجربه‌ی شیرینی از چیدن و آماده‌سازی آن به دست آوردند.»
می‌پرسیم آیا کارهای کاشت و نگهداری با دانش‌آموزان بود یا عوامل مدرسه؟ درستکار می‌گوید: «با توجه به اینکه کشاورزی کاری تخصصی است و این طرح هم به صورت آزمایشی اجرا شد، مراحل کاشت و نگهداری را آقای علیرضا رنجبر، خدمتگزار مدرسه، که خودش از کشاورزان مستعد منطقه ارد است، بر عهده داشت. اما چیدن و تمیز کردن گنارها توسط خود بچه‌ها انجام شد»
دیدن اولین جوانه‌ای که از خاک رسته، قطعا برای پسر بچه‌های دبستانی لذت‌بخش است، چه برسد به رشد و دیدن گل‌های شکفته‌ی بنفش. همان‌ها که شاخه بریده و یا پاک شده در وانت‌های کنار خیابان می‌بینیم.
بازتاب‌های مثبت، دعوت به تجربه
اما بازتاب خوبِ این کار نه فقط برای بچه‌ها بلکه برای اولیا و شهرواندان هم جذاب بوده است. درستکار می‌گوید: «خیلی‌ها بعد از دیدن عکس گنارهای رسیده، درباره نحوه کاشت و نگهداری سؤال کردند. مشخص بود که علاقه‌مند شده‌اند خودشان هم این کار را امتحان کنند.»
در پایان گفت‌وگو، محمد درستکار، مدیر مدرسه شادرام، از همه کسانی که باغ یا زمین کشاورزی دارند دعوت می‌کند این تجربه را امتحان کنند: «این گیاه کم‌هزینه است، نگهداری سختی ندارد و در کنار لذت‌بردن از ثمرش، می‌شود از نظر اقتصادی هم رویش حساب باز کرد. از آقای رنجبر بابت همراهی تخصصی و از آقای حاجیان بابت پیشنهاد اولیه بسیار سپاسگزارم.»
