هفت برکه – مریم مالدار: دانشآموزان مدرسهی معرفت در کلاس معرفت، تاریخ گراش را آموزش میبینند. انسیه بصیری، معاون آموزشی مدرسه و ایدهپرداز این طرح؛ و مریم قاسمیزاده، دبیر و مجری این طرح در مدرسهی معرفت هستند. برای آشنایی بیشتر با طرح «معرفت تاریخ کهن گراش» با این دو نفر گفتوگو کردهایم.
انسیه بصیری با بیان این که گراش دارای تاریخچهای بسیار کهن و جذاب است، اما اطلاعات نسل امروزی نوجوان از این تاریخچه بسیار کم است، میگوید: «گروه آموزشی متوسطهی معرفت، همیشه دغدغهی آشنایی دانشآموزان با سنن و آداب و رسوم شهر و منطقه را داشته است. یکی از دلایلی که نسل امروزی اطلاعات زیادی از تاریخچهی شهر و منطقه ندارد، این است که آموزش تاریخ محلی از سطوح پایینتر در برنامه درسی گنجانده نمیشود. به عنوان مسئولین یک مدرسهی غیردولتی، سعی میکنیم ساعات فوقبرنامه بچهها را طوری تنظیم کنیم که از پداگوژی یا همان محتوای درسی خوبی برخوردار باشد. و این شد که ایدهی تشکیل این کلاس شکل گرفت.»
او هدف اصلی این طرح را اینطور شرح میدهد: «کلاس «معرفت تاریخ کهن گراش» در پایههای هفتم، هشتم و نهم متوسطه با رویکرد پژوهشمحور در جهت فزونی تفکر تحلیلی منطقی دانشآموزان بدون ارزشیابی کتبی تدریس میشود. هدف اصلی این طرح که اهمیت بسیار زیادی برای من دارد، آشنا شدن و احترام به فرهنگ غنی منطقه و درک تفاوتهای بین فرهنگها بدون تعصب و جهل و تشویق دانشآموزان در جهت حفظ و نگهداری تاریخ و فرهنگ ارزشمند منطقه است. همین که بچهها بازی خلخال طلا (گوشواره طلا) را در زنگ تفریح بازی میکنند، نشان میدهد مسیر را به خوبی پیمودهایم.»
او در ادامه گفت: «طی آشنایی که با خانم قاسمیزاده، دبیر درس تاریخ، به وجود آمد، طرح را به او پیشنهاد دادم و در مورد چارچوب کلی کار صحبت شد. به مرور جزئیات بیشتری به طرح اضافه کردیم و با عنوان «معرفت تاریخ کهن گراش» طرح در ساعت فوقبرنامه مدرسه اجرا شد. گردآوری محتوای آموزشی با خانم قاسمیزاده بود که به خوبی از عهدهی کار برآمدند و بازخورد خوبی از دانشآموزان دریافت کردیم. البته بدون حمایتهای همیشگی مدیریت محترم دبیرستان، سرکار خانم شیبانی، واقعا انجام کار میسر نبود. ما بعد از هر تصمیمگیری، گزارش کار را به خانم شیبانی ارائه میدادیم او نیز توجه ویژهای به سنن و آداب کهن گراش دارد و سال قبل در همین راستا شرایط آموزش دوخت و دوز لباس سنتی گراشی را در مدرسه فراهم کرد که مرتبط با درس کار و فناوری بچهها بود.»
قاسمیزاده، دبیر کلاس معرفت تاریخ کهن گراش در مدرسهی معرفت، در مورد این کلاس میگوید: «این طرح به پیشنهاد خانم انسیه بصیری و با حمایت خانم شیبانی دبیر محترم آموزشگاه معرفت ارائه شد. از آنجا که رشتهی تحصیلیام تاریخ بود و در مورد تاریخ گراش نیز مطالعاتی داشتم، این طرح برای اولین بار در مدرسه معرفت اجرا شد.»
او با اشاره به این که در این کلاس از تاریخچهی گراش صحبت و در مورد آن آموزش داده میشود، گفت: «محتوای آموزشی این کلاس راجع به تاریخچه گراش از ابتدای شکلگیری آن، حضور ساکنان اولیه گراش یا «گبرنشینان»، نامهای مختلف گراش و این که چرا گراش را گراش نامیدهاند، اوضاع سیاسی اقتصادی و اوضاع اقلیمی مردم این شهر در دورههای مختلف، دین مورد قبول مردم این خطه در ادوار گذشته تا پذیرفتن دین اسلام، و مبحث ساخت حسینیهها و مساجد، فرهنگ و آداب و رسوم قدیمی مانند «کماو زته» و این که چرا این برنامه توسط زنهای گراشی اجرا میشده، و همچنین معرفی بازیهای محلی و قدیمی است.»
قاسمیزاده با معرفی منابعی که اطلاعات از آن برگرفته شده است، در مورد نحوهی تدریس و آموزش این اطلاعات نیز توضیحاتی میدهد: «جزوهی آموزشی کلاس برگرفته از کتاب «جامعهشناسی گراش» به نویسندگی آقای عبدالعلی صلاحی و کتاب «بازیهای محلی گراش» از آقای محمدحسن روستاییان است. البته برای تدریس کتب دیگری نیز مطالعه شده اما در تنظیم جزوهی دانشآموزان فقط از این دو کتاب استفاده شده است. ما ابتدا مفاهیم و محتوا را در کلاس برای دانشآموزان تشریح میکنیم و بعد از آن مفاهیم مربوط به جلسه در قالب تصویر از طریق پروژکتور برای دانشآموزان نمایش داده میشود. در برخی جلسات برای تنوع و سرگرمی، دانشآموزان بازیهای قدیمی را در حیاط مدرسه اجرا میکنند. البته بچهها نیز در کلاس فعالیت میکنند و از بزرگترهایشان در مورد ضربالمثلها و دیگر رسمهای قدیمی میپرسند و در قالب تحقیق برای من و دیگر بچهها سر کلاس ارائه میکنند.»
قاسمیزاده در مورد زمان برگزاری این کلاس گفت: «این کلاس برای اولین بار در مقطع متوسطهی اول، روزهای سهشنبه و چهارشنبه ساعت آخر و حدود یک ساعت و نیم برگزار میشد، اما حالا به علت تداخل با کلاسهای دانشگاهم، مدت زمان کلاس ۴۵ دقیقه شده است.»
مریم قاسمیزاده در پاسخ به این سوال که دانشآموزان چقدر از این کلاس استقبال نشان دادند، گفت: «بر خلاف تصور، بچهها مشتاق شنیدن تاریخ قدیم گراش هستند به خصوص این که گراش شهر آبا و اجدادی آنهاست.حتی یکی از بچهها میگوید ما سهشنبه و چهارشنبه فقط به شوق شما میآییم. در نهایت امیدوارم این کلاسها برای بچهها مفید واقع شود و تاریخ گراش لااقل با برگزاری این قبیل کلاسها کمرنگ نشود. چرا که خیلی از شاگردان هیچ اطلاعاتی راجع به تاریخ گراش ندارند. مثلا وقتی میپرسیم «چرا خیابان دروازه را دروازه نام نهادند؟» بچهها هیچ جوابی برای آن نداشتند، البته حق دارند چون چیزی در مورد آن نشنیدهاند. اگر روند به این شکل پیش برود، نسل جدید ما هیچ حرفی از گذشته گراش برای آیندگان نخواهند داشت.»
انسیه بصیری در صحبتهای پایانی خود میگوید: «مدرسهی معرفت یک مدرسهی تازهتاسیس است که تنها دو سال از تاسیس مدرسه میگذرد. سال قبل آموزش دوخت و دوز لباس سنتی گراشی داشتیم و امسال هم تدریس تاریخ کهن گراش که با بازخورد خوبی که از دانشآموزان و معاون محترم اداره آقای محبی و همچنین کارشناس آموزش آقای اولیایی داشتیم با انگیزهی بیشتری کار را پیگیری میکنیم و حتما طرح جای پیشرفت بیشتری دارد.»