هفت‌برکه – گریشنا: یادداشت‌های حسین ناصری در ستون «شهربین» صرفاً در مورد اتفاقات و مسائل کالبدی و فیزیکی شهر نیست. او در این یادداشت، خونه کدیم را بزرگترین رویداد فرهنگی سالیانه شهر نامیده و به همین بهانه درباره‌ی اهداف و تاثیرات این طرح نوشته است.
حسین ناصری: اوایل بهمن‌ماه ۱۳۹۷ بود که به پیشنهاد یکی از دوستان در انتخابات هیات مدیره انجمن ایکوموس شرکت کردم. ایکوموس انجمنی است که برای معرفی و حفظ آثار و بناهای تاریخی گراش از سال ۱۳۹۲ توسط جمعی از جوانان شهر تشکیل شده است. لطف و حمایت دوستانم موجب شد به عنوان یکی از اعضای هیات مدیره انتخاب شوم و بلافاصله پس از انتخاب شدنم، بحث برگزاری خونه کدیم ۴ مطرح شد. خونه کدیم یک فستیوال فرهنگی در ایام نوروز است که سه سال متوالی برگزار شده بود و یک سال وقفه موجب شده بود به صورت جدی به فکر اجرای دوباره آن باشیم.
با برگزاری جلسات متعدد با ارگان‌های دولتی و افراد مختلف، مراحل اولیه آماده‌سازی خونه کدیم انجام شد. من قبل از اینکه درگیر برگزاری خونه کدیم باشم مشغول برنامه‌ریزی‌های سفر و طبیعت‌گردی در ایام عید بودم، اما به صورت توفیق اجباری، یکی از مسئولیت‌های مدیریت برگزاری خونه کدیم، یعنی بخش ویژه‌برنامه‌ها به من سپرده شد. در نوروز، جای فستیوال‌ها و برنامه‌های خاص خالی بود و در هیچ کجای شهر برنامه‌ای فرهنگی که برای عموم برگزار شود، وجود نداشت. طبق عادت، اکثر خانواده‌های گراشی در ایام تعطیلات و به خصوص ایام نوروز به باغ‌های شخصی و خانوادگی خود می‌رفتند. خونه کدیم امسال بعد از یک سال وقفه با هدف احیای فرهنگ سنتی و بومی و اتحاد بین شهرهای منطقه برگزار شد.
در بخش ویژه‌برنامه‌ها، پیش‌نویسی از تجربه‌های سال‌های قبل وجود داشت. با بعضی تغییرات جزئی و افزودن چند ایده و طراحی فرمی جدید در بعضی از شب‌ها، برای اجرای برنامه‌ها هماهنگی‌های اولیه را انجام دادیم. در اجرای این طرح سعی کرده بودیم حتی الامکان برنامه‌های هر شب به صورت غیررسمی و با صمیمیت بیشتری بین بازدیدکنندگان و عوامل اجرایی برقرار شود. بازخوردهای عمومی گویای موفقیت نسبی ما بود.
اهداف ما از برگزاری این ویژه‌برنامه‌ها را می‌توان اینگونه خلاصه کرد:
۱. حفظ خانه‌های قدیمی و تاریخی ارزشمند در گراش و توجه دادن افکار عمومی به سمت اهمیت آنها با برگزاری برنامه‌های ویژه در آنها
۱. احیای فرهنگ بومی و سنتی و قدیمی گراش. به عنوان مثال، شب‌هایی را به اجرای موسیقی محلی و اجرای نمایش سنتی «دَنگ» گراشی و «کائت عروسکیا» گراشی اختصاص دادیم.
۲. ایجاد پل ارتباطی میان نسل جدید و قدیم که نمود آن را در شب بازی‌های قدیم گراشی و بازی‌های نسل جدید می‌بینیم.
۳. یک نکته اساسی در مورد این ویژه‌برنامه‌ها که از خونه کدیم ۲ استمرار داشت، این بود که امسال نیز شب‌هایی را به طور خاص به شهرهای اطراف گراش اختصاص دهیم. این موضوع در راستای ایجاد همبستگی و تعامل فرهنگی در نظر گرفته شده بود. در واقع مهمترین بخش ویژه‌برنامه‌ها، شب‌هایی بود که به شهرهای همجوار اختصاص داده بودیم. با این کار به دنبال بهانه‌ای جهت شناختن وجوه مشترک فرهنگ و آداب و رسوم شهرهای منطقه و ایجاد تعامل فرهنگی بین گراش و همسایگانش بودیم. این «همگرایی خارجی» موضوع یادداشت دکتر ابراهیم مهرابی نیز بود (یادداشت در گریشنا).
منطقه ما به لحاظ فرهنگی، زبانی و حتی اقتصادی یک منطقه خاص با ویژگی‌های منحصربه‌فرد است. نکته قابل توجه و اساسی این است که مردم این منطقه با زبان مشترک، فرهنگ مشترک و آداب و رسوم مشترک، یک جزء مهم از ایران بزرگ هستند. ما تلاش کردیم با برگزاری این ویژه‌برنامه‌ها در راستای بسط و تدوین این فرهنگ و همچنین همگرایی هرچه‌بیشتر مردم منطقه حرکت کنیم. امیدواریم تلاش دوستان ما در راستای احیای فرهنگ بومی منطقه، منجر به یک حرکت فراگیر شود و باعث شود که در آینده نه چندان دور، مردم ایران از طریق رویدادهایی مثل خونه کدیم فرهنگ و زبان ما را بیشتر بشناسند.
ارتباط فرهنگی در منطقه ما دارای دو بعد است:
۱. پژوهش و جمع‌آوری فرهنگ‌ها و سنت‌ها که در سال‌های اخیر با تلاش‌ها و اقداماتی که به ویژه توسط بنیاد کهن پارسیان به سرپرستی آقای صلاحی انجام شده، سرعت و انسجام گرفته است.
۲. اما بعد دوم که عمومی‌تر است، مواجهه مردم با فرهنگ شهرهای همجوار و همزبان است. (همگرایی خارجی)
در سال‌های آینده و خونه کدیم‌های بعدی، قصد داریم علاوه بر اینکه به شهر خودمان و ارتقا سطح فرهنگ شهر بپردازیم، ویژه‌برنامه‌ها را با یک نگاه فراتر از شهر برگزار کنیم؛ یعنی علاوه بر اینکه برنامه‌هایی صرفاً به گراش اختصاص دهیم، به توابع شهرستان یعنی ارد، فداغ، خلیلی و… نیز توجه دوچندانی داشته باشیم تا وحدت درون شهرستانی در لوای این ارتباط شکل گیرد. امسال نیز به دنبال برگزاری این ویژه‌برنامه‌ها بودیم، اما به دلایل متعدد امکان‌پذیر نشد. در هر حال، پروژه‌ها وقتی به مرحله‌ی کار اجرایی می‌رسند، به دلایل متعدد به سطح ایده‌آل تیم اجرایی نمی‌رسند. اما می‌توانیم با ارزیابی و برگزاری جلسات نقد و بررسی خونه کدیم ۴، در سال‌های آینده نواقص را برطرف کنیم.
