هفت‌برکه – گریشنا: درهای خونه کدیم ۴ از سوم فروردین ۱۳۹۸ به مدت ده شب به روی مهمانان باز می‌شود. این بار خانه تاریخی محسن‌زاده در ابتدای خیابان آبیاری، قصه‌های زندگی قدیم را بازگو می‌کند. چند هفته‌ای است که اعضای انجمن ایکوموس خانه را آب‌وجارو می‌کنند تا میزبانی شایسته‌ای تدارک ببینند. نمایشگاه «گذر زندگی» در یک سمت خانه، و بخش «گذران زندگی» شامل کارگاه‌های صنایع دستی و هنری در سمت دیگر خانه منتظر مهمانان خواهد بود. شب‌های خونه کدیم هم زمانی برای دورهمی‌ها و ویژه‌برنامه‌هایی است که بعضی شب‌ها به فرهنگ و مردم شهر گراش، و بیشتر شب‌ها به فرهنگ و مردم شهرهای همسایه اختصاص دارد.
آماده با نور و گل
کمیل باقرپور، مدیر اجرایی و مالی طرح خونه کدیم ۴، نگاهی از سر رضایت به پیشرفت کار در خانه محسن‌زاده می‌اندازد و می‌گوید: «در این دو هفته خیلی از کارها انجام شد و خانه آماده‌ی چینش وسایل و انجام برنامه‌هاست. نگرانی ما بابت کارهای ساختمانی هم خوشبختانه حل شد و حیاط را هم شستیم. نورپردازی تقریبا تمام است، و گلدان‌ها هم پر از گل.»
بخش بزرگی از رضایت باقرپور به دوستی و همکاری اعضا در مدت این کار برمی‌گردد: «با این که رایزنی‌های ما برای تامین مالی خونه کدیم و همچنین جلب رضایت خانواده محسن‌زاده دیر شروع شد و زمان زیادی برد، اما برای انجام هر بخش از این کارها، افراد مختلفی کمک کردند که من باید به اسم از آنها تشکر کنم…» ولی لیست او آنقدر بلند است که به اعلام در برنامه‌های خونه کدیم ارجاعش می‌دهیم.
گذر و گذران زندگی
نازنین قزلی مدیر داخلی خونه کدیم ۴ است. او سعی می‌کند از تجربه‌اش در برگزاری خونه کدیم ۱ تا ۳ بیشترین استفاده را ببرد: «ما می‌دانیم که بخشی از مخاطبان ما برای تجربه‌ی زندگی قدیمی وارد این خانه می‌شوند، و هدفمان این است که این تجربه را در اختیارشان بگذاریم. اما دوست نداریم فقط با چیدمان وسایل قدیمی این تجربه ساخته شود. دوست داشتیم صدا و تصویر و جنب‌وجوش بیشتری در خونه کدیم ۴ باشد.»
به این منظور، فضای خانه‌ی محسن‌زاده به دو بخش اصلی تقسیم شده است: «گذر زندگی» و «گذران زندگی». قزلی برای هر کدام از این بخش‌ها برنامه جداگانه‌ای دارد: «در گذر زندگی، اتاق‌های یک سمت خانه را به شکل یک راهرو بلند طراحی کرده‌ایم که مراحل زندگی را از کودکی تا مرگ نمایش می‌دهد. در این بخش، تعدادی از وسایل مربوط به هر مرحله از زندگی را می‌چینیم، و به کمک تصویر و صدا، تجربه‌ی آن مرحله را بازآفرینی می‌کنیم.»
اما بخش پرجنب‌وجوش‌تر خونه کدیم ۴، بخش گذران زندگی است. قزلی به درستی اشاره می‌کند که «خانه‌های قدیم محل کسب و کار و ساخت مایحتاج زندگی و صنایع دستی بوده‌اند؛ یعنی هر چیزی که برای گذران زندگی لازم بوده است. هنوز هم بسیاری از افراد در خانه‌هایشان کارگاه‌هایی راه‌اندازی کرده‌اند و به تولید صنایع دستی و هنری مشغولند. ما از این افراد خواسته‌ایم که کارگاهشان را به خونه کدیم بیاورند و همانجا هنرشان را نمایش دهند و محصولاتشان را عرضه کنند.»
مدیر داخلی خونه کدیم که خودش هم از این هنرمندان است، می‌گوید تاکنون رضایت پنج فرد و گروه را برای این بخش گرفته است: «با حضور این خانم‌ها، هنر زندگی در خونه کدیم جاری می‌شود: خانم خدادادی، حصیربافی (تیلک، مشب، بادبزن، شت و…)؛ خانم قنبرپور، ساخت نمکه (چشم زخم)؛ خانم میرزاده، دوخت لباس سنتی گراشی؛ خانم بمان‌پور، دوخت عروسک‌های محلی گراشی؛ و اعضای انجمن بانوان نیک‌اندیش، غذا و شیرینی سنتی.»
قزلی علاوه بر دو سمت خانه، تالارها را هم در اختیار گرفته و حالا به فکر اشغال حیاط است. او درباره‌ی اتاق‌های طبقه دوم (مهمان‌خانه) هم می‌گوید: «آنجا را که برای آتلیه گرفته‌ایم! پنجره‌های اتاق مهمان‌خانه که به حیاط باز می‌شود، جان می‌دهد برای عکاسی و سلفی گرفتن!»
هر شب یک ویژه‌برنامه
حسین ناصری ارتباطات و ویژه‌برنامه‌های خونه کدیم ۴ را مدیریت می‌کند. ناصری این کار سخت را در یک جمله کوتاه توصیف می‌کند: «مشکلی نیست!» او با همین روحیه توانسته است برای هر شب در خونه کدیم یک ویژه‌برنامه تدارک ببیند. او کلیات برنامه‌های هر شب را می‌شمرد، و جزییات را به آینده موکول می‌کند.
«سوم فروردین، برنامه‌ی افتتاحیه خونه کدیم ۴ را داریم با اجرای موسیقی سنتی کوال. چهارم فروردین، ویژه‌برنامه‌ی موسیقی سنتی خواهیم داشت. پنجم فروردین میزبان همسایه‌هایمان از شهر لطیفی هستیم تا ویژه‌برنامه شب لطیفی را برگزار کنند. ششم فروردین نوبت شب خور است. هفتم فروردین به مناسبت روز جهانی تئاتر، قصد داریم «دنگ» را که نوعی نمایش گراشی است احیا کنیم. همچنین از دانش‌آموزان دعوت کرده‌ایم که در این شب سعدی‌خوانی خوانند و حکایت‌های گلستان سعدی را به روی صحنه ببرند. هشتم فروردین شب فداغ است، نهم فروردین شب اوز و دهم فروردین شب لار. یازدهم فروردین وفات امام موسی کاظم(ع) است و مراسم روضه‌خوانی سنتی را برای عصر این روز در برنامه داریم. شب هم ویژه‌برنامه خانواده محسن‌زاده است. دوازدهم فروردین اختتامیه خونه کدیم ۴ را برگزار می‌کنیم.»
حسین ناصری دانشجوی شهرسازی است، و می‌خواهد شهرش را از این راه بسازد: «در این ده شب، ترکیبی از سرگرمی، دانش و احیای فرهنگ و سنت‌های قدیمی را در حیاط و تالارهای خونه کدیم به نمایش می‌گذاریم، و حلقه‌های فرهنگی بین گراشی‌ها و مردم شهرهای همسایه را محکم‌تر می‌کنیم.»
دستی بر آتش
کمیل باقرپور نیروی امریه‌ی اداره میراث فرهنگی گراش است، و مثل یک سرباز هم فعالیت می‌کند. او علاوه بر تدارکات و کار اجرایی، رایزنی‌های اداری و مالی را هم به عهده دارد و حامیان مالی خونه کدیم ۴ را فهرست کرده است: «نظام مهندسی ساختمان گراش، آقای دیانت، اداره اوقاف، عبدالرضا افشار (از طرف موسسه شباب البرکه)، فرمانداری گراش، شرکت قائد بتن، مهندس سجاد نورالدینی، موسسه توسعه و همیاری گراش، مهندس رضا نوشادی، امیر خواجه‌گراشی، مصطفی خورشیدی، موسسه آبشار اندیشه و مجتمع هرمز از افراد و نهادهایی هستند که حامی یا اسپانسر ما بوده‌اند. البته طرح خونه کدیم ۴ هنوز هم به حمایت مالی و تبلیغاتی نیاز دارد.»
غلامرضا آرمان‌مهر، مدیر عامل انجمن ایکوموس، حرف نهایی را با استفاده از این تشبیه می‌زند: «خونه کدیم ۴ منقل گرمی است که جوان‌ها و جوان‌دل‌های ایکوموس آماده کرده‌اند. هر کسی می‌تواند دستی بر این آتش داشته باشد. ما می‌خواهیم این گرما به تمام شهر و منطقه منتقل شود.»