کارگران از ترس اخراج سکوت می‌کنند

موضوع کار و کارگر از نگاه قانونی و رسمی، اداراتی چون تامین اجتماعی و اداره‏ی کار را به یادمان می‏آورد که پاسخگوی پرسش‌های ما نبودند. اما کارگران هم یک « خانه کارگر» دارند و بررسی این مساله از دید این نهاد، چکیده‏‌ی صحبت ما در شماره ۵ افسانه گراش، با خانم منیره پیشداد،دبیر اجرایی اتحادیه‌‏ی خواهران کارگر و عضو هیات اجرایی این نهاد است.

وضعیت شغلی کارگران

از دیدگاه حقوقی، حقوق کارگر زن و مرد یکسان است و اینکه خیلی جاها دستمزد زن کمتر از دستمزد مرد است، چیزی است که کارفرما تعیین می‏کند. امنیت شغلی برای کارگران نیست؛ مخصوصاً زنان. برای مثال زنانی بوده‏اند که مرخصی زایمان گرفته‏اند و وقتی برگشته‏اند، اخراج شده‏اند. در صورتی که در زمان مرخصی، باید کارگر موقت بگیرند و بعد از اتمام مرخصی، کارگر برگردد سر کار. خیلی از کارگران ساعات کاری‏شان از هشت ساعت هم بیشتر است اما متاسفانه حقوقشان زیر قانون کار است و اگر اعتراضی کنند، اخراج می‏شوند.

آشنایی به حقوق

در زمینه‏‌ی شغلی نگران آینده‏ی شغلی کارگران و  به ویژه زنان هستیم. از زمانی که کارگر می‏خواهد در جایی مشغول به کار شود، باید حقوق‏اش را بشناسد. برای مثال طبق قانون، کارگر هر جا برود، باید از روز اول بیمه باشد و قرارداد بسته شود. اگر کارفرما قانون را رعایت نکند، کارگر می‏تواند شکایت کند. اما اغلب به دلیل ترس از اخراج، سکوت می‏کنند. خانه کارگر برای توجیه کارگران و کارفرمایان کلاس‌های قانون کار دارد که پس از پایان دوره، به کارگر گواهی اعطا می‏شود. اغلب اعضای خانه‏ی کارگر در بین شهرهای همجوار از لامرد هستند و رتبه‏ی بعدی را لار دارد، از پزشک و آرایشگر و بنا گرفته تا مشاغل خانگی مثل گلدوزی. وقتی افراد عضو یک شغل به پنجاه و یک نفر برسند، می‏توان برای‌شان صنف تشکیل داد. خوبی عضویت در صنف‏ها این است که کارگر عضو، از خدماتی مثل امکانات رفاهی و بیمه تکمیلی و بازنشستگی و مسکن و… بهره‏‌مند می‏شود؛ مثلا کارگر عضو می‏تواند از مراکز رفاهی در مراکز استان‏های تحت پوشش برای اقامت و استراحت استفاده کند. تعداد اعضا از شهرستان گراش ناچیز است که شاید به این مساله برمی‏گردد که اینجا هنوز خانه‏ کارگر مستقل ندارد. تنها مشکل در این زمینه هم نبود یک سرمایه‏‌گذار برای زمین و ساختمان آن است. مثلا در میان مشاغل خانگی، نی‏‌پیچی و دوخت سیسمونی نوزاد در گراش زیاد است. اگر زنان شاغل در این زمینه‏‌ها مراجعه کنند و عضو شوند، به راحتی صاحب صنف خواهند شد.

اخراجی‏ها

متاسفانه در چند سال اخیر آمار اخراج کارگران بالا رفته است که عمده‌‏ترین دلیل آن عدم نیاز کارگاه‌ها یا شرکت‏ها است که ضرر اصلی این مساله متوجه صندوق بیمه بیکاری است. در این جور مواقع کارگر تنها می‏تواند حقوق‏اش را بگیرد و در مواردی که سنوات کاری زیاد است، کارفرما موظف است کارگر را برگرداند. کارگرانی که از سال هفتاد و دو به بعد مشغول کارند، کارفرمایان حق اخراج آنها را ندارند. در صورتی که کارگر شکایت کند، طبق قانون کار رفتار می‏کنیم اما وقتی توافق بین کارگر و کارفرما مشخص باشد و از سوی هر دو طرف پذیرفته شده باشد، نمی‏توان از آنها دفاع کرد. کارگر باید توجیه شده و با دید باز سر کار برود.