مهندس حامد عبدالهی، دبیر انجمن ایکوموس شهرستان گراش – برای نخستین بار در سالهای اخیر، غرفهای در کنار دیگر شهرستانهای استان فارس به معرفی میراث فرهنگی شهرستان گراش اختصاص داده شده است. البته این هم به لطف افتتاح نمایندگی میراث فرهنگی شهرستان گراش، پس از سالها انتظار و تلاش مهندس جواد اسدی برای برپایی این غرفه در کنار غرفههای ۲۸ شهرستان استان فارس به دست آمده است. شاید غرفهی شهرستان گراش به اندازه دیگر غرفهها از نظر ابعاد گرفته تا نحوه ارائهی محصولات میراث فرهنگی آنچنان قدرتمند ظاهر نشده است، اما چند نکته وجود دارد که بازگوییاش در مورد این اولین تجربه میتواند به تقویت و تصحیح حرکت در این مسیر شود، تا بتوانیم عقبماندگیها را در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری در سالهایی که فرصتی برای ابراز وجود نداشتیم، جبران کنیم:
- لزوم معرفی گراش در سطح استان و کشور.
بیشتر بازدیدکنندگان از ما میپرسند: «گراش کجاست؟» بهترین فرصت برای معرفی شهرستانمان پس از سالها فرصت نداشتن، همین برانگیختن حس کنجکاوی برای بازدیدکنندگان در نمایشگاههاست که خوشبختانه با ارائهی بروشورها و ایجاد پلهای ارتباطی، گام مهمی برای شناخت شهرمان برداشته میشود. آنچه واضح است، شناخت تنها کافی نیست و باید علاوه بر تبلیغات، بستر سفر به شهرستان گراش نظیر ایجاد اقامتگاههای بومی و ایجاد ایستگاههای گردشگری از طریق مرمت بناها و آثار تاریخی شهرمان مهیا شود.
- ارائه تجاری صنایع دستی مخصوص شهرستان گراش.
بازدیدکنندگان دنبال محصولاتی هستند که کمتر نمونه آن را جایی دیدهاند؛ و اگر میخواهیم در این مسیر جدیتر گام برداریم، باید به فکر عرضه باکیفیت و برندسازی باشیم؛ چرا که به نظر میرسد برخی صنایع دستی گراش نظیر «کایه» هنوز ناشناخته است و حتی صنعت خمرهسازی سنتی گراش نیز باید شیوه جدیدی برای عرضه محصولات خود انتخاب کند تا بتواند جایگاه گمشدهی خود را بیابد. تجربه نشان داده است اگر حتی یکی از صنایع دستیهای اصیل شهرمان موفق به اخذ مهر اصالت کیفیت شود، بیتردید بازار صنایع دستی ایران روی خوش به این محصولات نشان خواهد داد و نمایشگاهها بهترین مکان جهت ارزیابی میزان استقبال محصولات صنایع دستی شهرمان است.
- عرضه با کیفیت شیرینیهای محلی شهرستان گراش.
اگر نمیخواهیم به ما بگویند «فلان شیرینی مال فلان جاست و اینجا چکار می کند»، بهترین گزینه، ارائه شیرینیهای محلی خودمان نظیر کتلمه، زگره و … در بستهبندیهای جدید و مناسب است. بازار برای پذیرش این محصولات به نام گراش آمادگی دارد. با توجه به بهرهگیری از علم روز عرضه محصولات و تشویق به سرمایهگذاری در این حوزه، میتوانیم حتی در حد همین همسایه ۱۵ کیلومتری شهرمان حرفی برای گفتن در سطح کشور داشته باشیم. سرمایهگذاری در این حوزه میتواند علاوه بر رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال، به اعتبار میراث فرهنگی شهرمان در سطح کشور نیز بیافزاید.
- جای خالی هنرمندان صنایع دستی شهرستان گراش در سطح استان و کشور.
هنوز آنچنان از رسوم و صنایع دستی خود جدا نشدهایم که بخواهیم ساختن بعضی از محصولات و صنایع دستی را در متنها و خاطرات جستجو کنیم. وظیفه ما این است که از این فرصتها برای نشان دادن صنایع دستی خود به نحو احسن بهره ببریم. یکی از راههای جذب مخاطب در نمایشگاهها، دعوت از هنرمندان صنایع دستی برای حضور در این رخدادهاست که متاسفانه به شکل عجیبی قحطیزده شدهایم و امیدواریم در رخدادهای آتی، این طلسم شکسته شود. نبود تشکلی برای ساماندهی افراد فعال در این حوزه از مهمترین مشکلاتی است که در شهرمان با آن روبهرو هستیم.
- ارتباط با دیگر فعالان حوزه میراث فرهنگی.
نمایشگاهها فرصتی طلایی برای ارتباط و انتقال اطلاعات و تجارب میان فعالان حوزههای میراث فرهنگی است، چه در بحث مسئولین امر و چه در بحث فعالان خصوصی. باید از این فرصت از طریق ایجاد رابطه بهجا و مناسب استفاده کنیم تا بتوانیم برای معرفی ظرفیتهای شهرمان و درخواست مطالبات از مسئولین امر، پیشتاز باشیم.
- توجه به آثار تاریخی منطقه تحت نفوذ شهرستان گراش.
ذکر این نکته جالب است که برخی از غرفههای شهرستانها با اینکه شرایط خوبی داشتند، اما آنچه بیشتر جلب توجه میکرد حضور شهرها و روستاهای تحت حوزه نفوذ شهرستانهاست که چند برابر به جذابیت غرفهها میافزود. بهتر است توجه ویژهای به حوزههای نفوذ شهرستان گراش نظیر فداغ، ارد و دیگر مناطق گردد تا فرصتها برای ارائه میراث فرهنگی منطقه به وجود آید و از آن بتوان به خوبی برای پیشرفت همهجانبه شهرستان گراش استفاده کرد.
در نهایت همانطور که بارها به آن اشاره شده است، زمانی میراث فرهنگی برای مردم بسیار مهم تلقی می شود که نتیجه و تاثیرات آن ملموس باشد و این دیدگاه و نگرش وابسته به همت و تلاش مردم و مسئولین شهرستان گراش است. اگر بتوانیم ظرفیتهای بالای میراث فرهنگیمان را شکوفا نماییم، بیتردید با تکیه بر اقتصادی پویا، آینده درخشانی در انتظار شهرمان خواهد بود.