هفت‌برکه: با گسترش خدمات درمانی در گراش، آزمایش‌های پزشکی یکی از ضرورت‌های بخش بهداشت و درمان است. از سال ۱۳۸۲ روز ۳۰ فروردین به افتخار دانشمند ایرانی سید اسماعیل جرجانی، در تقویم به نام روز علوم آزمایشگاهی نامگذاری شده است. هفت‌برکه سال پیش به همین مناسبت در گزارشی لیستی از آزمایشگاهیان گراشی منتشر کرد (خبر در سایت هفت‌برکه) و امسال نیز به سراغ آزمایشگاه‌های خصوصی و دولتی فعال در گراش رفته است.
در بخش خصوصی آزمایشگاه دکتر مهرابی با مدیریت دکتر ابوطالب مهرابی در ابتدای بلوار امام حسین (ع) باسابقه‌ترین آزمایشگاه خصوصی گراش است. سال ۱۴۰۳ آزمایشگاه پاتولوژی باران با مدیریت دکتر حسن سمیعی در کلینیک مولی‌الموحدین (ع) گراش به جمع آزمایشگاه‌های خصوصی گراش اضافه شد. به جز این دو آزمایشگاه، آزمایشگاه دکتر محمد جعفری نیز به زودی افتتاح خواهد شد.
آزمایشگاه بیمارستان گراش مهمترین آزمایشگاه دولتی گراش است که زیر نظر معاونت درمان قرار دارد. معاونت بهداشت هم سه آزمایشگاه دارد. قدیمی‌ترین آزمایشگاه گراش در درمانگاه شماره یک گراش قرار داشت که این آزمایشگاه در حال حاضر به درمانگاه سعادت در مسکن مهر جابجا شده است. درمانگاه‌های ارد و فداغ هر کدام یک آزمایشگاه دارند. البته به این لیست باید آزمایشگاه دانشکده را هم اضافه کرد که البته عمومی نیست و کاربرد آموزشی برای دانشجویان دارد.
سیاست علوم پزشکی گسترش آزمایشگاه‌هاست
علی عالیان مدیر امور آزمایشگاه‌های شهرستان گراش در بخش معاونت درمان است. به مناسبت روز آزمایشگاه او پاسخگوی چند سوال هفت‌برکه بود.
عالیان از نوع آزمایش‌هایی که در آزمایشگاه‌های خصوصی و دولتی ارائه می‌شوند و تفاوتی که باهم دارند، می‌گوید: «سه آزمایشگاه فعال در حوزه‌ی درمان دانشکده‌ی علوم پزشکی شهرستان گراش مجوز انجام تمام آزمایش‌ها را دارند و آزمایش‌های ارائه شده در این آزمایشگاه‌ها به نوع مجوزی که از سوی وزراتخانه تعیین شده است بستگی دارد. آزمایشگاه‌هایی که مجوز پاتوبیولوژی دارند می‌توانند خدمات و آزمایش‌های نمونه‌برداری را ارائه کنند، آزمایشگاه‌هایی که مجوز پاتوبیولوژی دارند مسئول فنی آنها باید پاتولوژیست باشد یا آزمایشگاه‌هایی که مجوز آنها تشخیصی طبی است نمی‌توانند آزمایش‌های نمونه‌برداری را انجام دهند.»
«همه‌ی آزمایشگاه‌ها باید مسئول فنی داشته باشند و اگر مسئول فنی نداشته باشند نمی‌توانند فعالیت بکنند.» مسئول فنی آزمایشگاه کسی است که پروانه مسئولیت فنی برابر قوانین و مقررات براساس صلاحیت علمی و حرفه‌ای و به تشخیص کمیسیون قانونی به نام او صادر شده و مسئولیت وی در امور آزمایشگاه در حد دامنه عملکرد مندرج در پروانه مسئولیت فنی و ضوابط و دستورالعمل‌های مربوطه می‌باشد.
عالیان در مورد آزمایشگاه بیمارستان گراش گفت: «آزمایشگاه بیمارستان گراش پاتوبیولوژی است و مسئول فنی آن دکتر زهرا ملایمت است که تخصص پاتوبیولوژی دارد.»
«متقاضی تاسیس آزمایشگاه ابتدا باید درخواست خود را در سامانه صدور پروانه‌های وزارت بهداشت ثبت کند و مدارکی که برای تاسیس یک آزمایشگاه لازم است را بارگذاری کند. اداره‌ی امور آزمایشگاه‌های علوم پزشکی بعد از رؤیت درخواست متقاضی مدارک او را صحت‌سنجی و راستی‌آزمایی می‌کند که آیا مدارک‌های ارسالی صحت دارد، چون ممکن است کسی درخواست تاسیس آزمایشگاه داشته باشد اما صلاحیت نداشته باشد. بعد از تایید مدارک، در کمیسیون ماده ۲۰ مدارکی که در سامانه صدور پروانه‌های وزارت بهداشت بارگذاری شده مورد بازبینی قرار می‌گیرد و اگر مدارک در این کمیسیون تایید شد مجوز صادر می‌شود.»
«بعد از اینکه کمیسیون صحت مدارک را تایید کرد نمی‌تواند بگوید که من به شما مجوز نمی‌دهم، چون وزارتخانه این حق را به متاقضی داده است که هرکس صلاحیت تاسیس آزمایشگاه دارد می‌تواند درخواست مجوز برای تاسیس آزمایشگاه داشته باشد.»
مدیر اداره‌ی امور آزمایشگاه‌های گراش از سیاست دانشکده‌ی علوم پزشکی شهرستان گراش برای گسترش آزمایشگاه‌ها گفت: «تا زمانی که درخواستی از سمت متقاضی برای تاسیس آزمایشگاه برای ما نیاید دانشکده‌ی علوم پزشکی کاری نمی‌تواند انجام دهد، ابتدا باید خود متقاضی درخواست تاسیس آزمایشگاه داشته باشد.»
«سیاست ما در علوم پزشکی گراش این است که اگر آزمایشگاه‌ها در سطح شهر زیاد شوند خوشحال می‌شویم، چون دسترسی مردم به آزمایش‌های مختلف زیاد می‌شود و مردم کمتر در صف نوبت منتظر می‌مانند و مردم قدرت انتخاب بیشتری دارند و به نفع مردم تمام می‌شود.»
عالیان در مورد تاثیری که بیشتر شدن آزمایشگاه‌ها در گراش و اثری که بر همدیگر دارند، گفت: «بیشتر شدن آزمایشگاه‌ها در گراش اثرات مختلفی دارد و به نفع مردم است، چون باعث تسریع در جواب آزمایش‌ها، دسترسی راحت‌تر مردم به خدمات آزمایشگاهی و دایره‌ی قدرت انتخاب بیشتر و بهتر به مردم می‌شود، حتی در ادامه باعث جذب توریسم نیز می‌شود؛ وقتی شما بستری قوی فراهم کنید خیلی از مردم به خاطر درمان به گراش مراجعه و سفر می‌کنند و این باعث می‌شود که آزمایشگاه‌ها برای ارائه‌ی خدمات بهتر و بیشتر تلاش کنند و کیفیت کار خود را بالاتر ببرند.»
استقبال از آزمایشگاه بیمارستان زیاد است و گاهی جوابگوی تعداد مراجعات نیست
در ادامه عالیان در مورد اینکه در آزمایشگاه بیمارستان بعضی از آزمایش‌ها انجام نمی‌شود و یا مراجعه‌کنندگان را رد می‌کنند، گفت: «تعرفهی آزمایش‌هایی که در آزمایشگاه بیمارستان انجام می‌شود دولتی است که با تعرفه‌های خصوصی تفاوت دارد و استقبال مردم از آزمایشگاه بیمارستان زیاد است. هر مرکزی هم ظرفیتی دارد و ممکن است همان ظرفیت جوابگوی این تعداد از مراجعه‌ی مردم نباشد به این دلیل ممکن است تمام آزمایش‌ها در آزمایشگاه بیمارستان پذیرش نشود.»
«عامل دیگری که در آن دخیل است تحریم بودن برخی از لوازم مورد نیاز برای انجام آزمایش‌ها است، مثل کیت‌های آزمایشگاهی که تحریمی هستند و خیلی در کشور موجود نیست و به صورت قطره‌چکانی در سطح کشور پخش می‌شود، وقتی تقاضا زیاد باشد و شما کیت نداشته باشید که آزمایش‌ها را انجام دهید مجبور هستید که یک سری از مراجعه‌کننده‌ها را رد کنید که این مشکل در سراسری آزمایشگاه‌های دولتی سطح کشور وجود دارد. برای آزمایشگاه‌های خصوصی نیز همچون مشکلی وجود دارد اما به چشم نمی‌آید، به دلیل تعرفهی خصوصی مراجعه‌کننده‌ی کمتری نسبت به مراکز دولتی دارند.»
عالیان از راه‌های ارتباطی که مردم می‌توانند برای ثبت شکایات خود داشته باشند، گفت: «مردم می‌توانند در سامانه‌ی وزارتی ۱۹۰ است شکایات خود را ثبت کنند و وزارتخانه شکایت را به علوم پزشکی مربوطه ارجاع می‌دهد و باید نتیجه شکایت در سامانه ثبت بشود تا پرونده بسته بشود.»
«شکایات زبانی و شفاهی قابل پیگیری نیست و شکایات باید به صورت مکتوب باشد. اگر کسی شکایتی داشته باشد می‌تواند حضوری به دانشکده‌ی علوم پزشکی واحد درمان دفتر اداره‌ی امور آزمایشگاه‌ها مراجعه کند و شکایت خود را به صورت کتبی ثبت کند تا ما آن را پیگیری کنیم.»
عالیان در پایان از نظارتی که بر آزمایشگاه‌ها می‌شود، گفت: «طبق دستور العمل ابلاغی از وزارت بهداشت سالانه دو بار هر آزمایشگاه مورد نظارت و بازرسی واقع می‌شود و مشکلاتشان برای رفع نواقص موجود در آزمایشگاه‌ها به صورت کتبی برایشان ارسال می‌شود.»
در حوزه بهداشت به قدر کافی آزمایشگاه داریم
سیده سمیه ضیاءپور مسئول امور آزمایشگاه‌های معاونت بهداشت در دانشکده‌ی علوم پزشکی است. ضیاءپور در گفتگو با هفت‌برکه در مورد آزمایشگاه‌هایی که در حوزه‌ی معاونت بهداشت فعال هستند، می‌گوید: «سه آزمایشگاه زیر نظر این معاونت فعال است؛ یک آزمایشگاه سطح ۲ در درمانگاه سعادت واقع در خیابان مسکن‌مهر و ۲ آزمایشگاه سطح ۱ نیز در شهر ارد و فداغ فعال هستند.»
مسئول اداره امور آزمایشگاه‌های معاونت بهداشت در مورد آزمایش‌هایی که در این آزمایشگاه‌ها ارائه می‌شود، گفت: «در آزمایشگاه‌های این معاونت آزمایش‌های مختلفی برای بررسی سلامت عمومی و پیشگیری از بیماری‌ها انجام می‌شود.»
«برخی از مهمترین آزمایش‌ها عبارتند از:
– آزمایش خون: بررسی کم‌خونی، دیابت، چربی خون و عملکرد کلیه و کبد.
– آزمایش ادرار: تشخیص عفونت‌های دستگاه ادراری و بررسی عملکرد کلیه‌ها.
– آزمایش مدفوع: بررسی وجود انگل‌ها و عفونت‌های دستگاه گوارش
– آزمایش‌های میکروبی و ویروسی: شامل آزمایش‌های HIV، هپاتیت B و C، کرونا
– آزمایش‌های مرتبط با کارت بهداشت: برای کارکنان مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی، شامل بررسی بیماری‌های واگیردار و عفونت‌های انگلی
-آزمایش TSH, آزمایش مالاریا و سالک، آزمایش‌های طب کار، گروه خون، آزمایش‌های ازدواجی و …»
ضیاءپور در مورد اینکه آیا به آزمایشگاه‌های بیشتری در حوزه‌ی بهداشت نیاز است، گفت: «در حال حاضر نیاز به افزایش تعداد آزمایشگاه‌ها در این حوزه نیست و سیاست وزارت بهداشت بر تشکیل شبکه آزمایشگاهی با رعایت قوانین و بالاترین استاندارد کیفیت است و هدف این کار را جلوگیری از انباشت بی‌مورد منابع شامل نیروی انسانی، تجهیزات، تاسیسات و مواد می‌داند، اما سعی در ارتقا و افزایش تعداد آزمایش‌ها دارد.»
در ادامه ضیاءپور از آزمایش‌هایی که به صورت رایگان در این مراکز ارائه می‌شود، گفت: «آزمایشگاه‌های بهداشت خدمات آزمایشگاهی را در قالب بسته‌های خدمتی و غربالگری ارائه می‌دهد؛ مانند آزمایشات مادران باردار در دو نوبت که در مراکز روستایی رایگان انجام می‌شود و برای جمعیت بالای ۳۰ سال نیز آزمایش غربالگری دیابت، اختلال چربی خون و غربالگری نوزادان و غربالگری سرطان روده بزرگ به صورت رایگان انجام می‌شود.»