هفت‌برکه – محمد خواجه‌پور: چه کسی دستور قطع درخت‌ها را می‌دهد؟ چرا وسایل پارک محله ما خراب است؟ آیا محله بیدله نباید پارک داشته باشد؟
بخش زیادی از انتقادات به شهرداری و شورای شهر مربوط به موضوعاتی است که روزانه شهروندان در سطح شهر می‌بینند. زیباسازی، فضای سبز و خدمات شهری بیش از موضوعات دیگر پیش روی شهروندان است و ضعف‌های آن نیز بیشتر به چشم می‌آید و در نتیجه، بیشتر در رسانه‌های اجتماعی و رسانه‌ها بازتاب پیدا می‌کند.
به جز مطالبی که در مورد کم‌توجهی مدیریت شهری به فضای سبز منتشر شده است، در هفته گذشته گزارش‌هایی با موضوع «پارک‌های سبزنشده» در هفت‌برکه منتشر شد (اینجا). به این گزارش باید دو گروه دیگر بوستان‌ها را اضافه کرد. گروه اول، بوستان‌هایی مانند پنج‌برکه و هفت‌برکه که به دلیل طراحی یا اجرای ضعیف، عملا نتوانستند کارکرد مناسبی داشته باشند؛ و گروه دوم، بوستان‌هایی که به ویژه از نظر قدیمی یا خراب شدن وسایل بازی، برای خانواده‌های جذابیت کمتری دارند.
فضای سبز شهری گراش یکی از نقاط قوت شهر گراش است که حتی توجه مسافران و رهگذران را جلب می‌کند. حجم فضای سبز گراش چه به صورت بوستان‌های شهری و چه به صورت درخت و درختچه در بلوارها و پیاده‌روها به صورتی است که فضای سبز گراش بیش از سرانه و متوسطِ شهرهای مشابه است.
مدیریت این فضای سبز وقت و هزینه زیادی را از شهرداری می‌گیرد و به این دردسر باید انتقادهای روزانه شهروندان را اضافه کرد. شاید رویکرد مناسب این باشد که با جدا کردن بخش فضای سبز در قالب یک سازمان وابسته، مدیریت شهری بتواند روی موضوعات کلان‌تر و راهبری تمرکز کند.
در حال حاضر، ساختار شهرداری گراش یک سازمان وابسته در بخش «حمل و نقل و ترافیک» دارد و بر اساس شنیده‌ها در آینده تاسیس سازمان «آتشنشانی و خدمات ایمنی» در برنامه قرار دارد. اما به نظر می‌رسد با داشتن دو ایستگاه آتشنشانی و کم بودن میزان حوادث، بهتر است که اولویت چارت سازمانی شهرداری ایجاد سازمان «بوستان‌ها و فضای سبز» یا سازمانی با عنوان «سیما، منظر و خدمات شهری» باشد.
ایجاد این سازمان جدید به دلایل زیر برای شهرداری گراش ضروری است:
۱- با تاسیس سازمانی مانند سازمان حمل و نقل شهرداری، انتقادات مربوط به این بخش بسیار کمتر شده است. انتقادات موجود نیز به جای شهرداری به سازمان مربوطه ارجاع داده می‌شود و در نهایت شهردار و مدیریت شهری کمتر درگیر موضوع ترافیک هستند و فرصت بیشتری برای تمرکز بر مسائل مدیریتی کلان دارند. این اتفاق خوب می‌تواند در بخش فضای سبز نیز رخ دهد.
۲- ایده موجود در دوره فعلی شورا این است که کلیت بخش خدمات و فضای سبز به یک شرکت بخش خصوصی واگذار شود. اما صرف این واگذاری نمی‌تواند مشکلات را حل کند چون مساله اساسی، نظارت بر عملکرد مطلوب پیمانکاران است. در حال حاضر، این نظارت نامشخص و بخشی از مسئولیتِ یکی از کارشناسان شهرداری است که مدام نیز تغییر می‌کند. در صورت وجود یک سازمان مستقل، این نظارت می‌تواند دقیق و کامل‌تر باشد و کیفیت فضای سبز و خدمات شهری را ارتقا دهد.
۳- یکی از دلایل دوباره‌کاری‌ها یا مطلوب نبودن خروجی پروژه‌ها این است که هر کدام از بخش‌های شهرداری دیدگاه‌ها و خواسته‌های متفاوتی دارند. مثلا برای ساخت یک پارک جدید، واحد حقوقی برای تملک، واحد شهرسازی برای طراحی، واحد عمران برای ساخت، ذی‌حسابی برای خرید تجهیزات و واحد فضای سبز برای کاشت و نگهداری درختان، هر کدام نظرات خاصی دارند. در حال حاضر هماهنگی تمام این جزییات باید توسط شخص شهردار انجام شود. ولی ایجاد یک سازمان که به صورت تخصصی در بخش ساخت و نگهداری بوستان‌ها عمل کند، باعث می‌شود نقش شهردار یک نقش مدیریتی و نظارتی باشد و فرایند اجرایی و پاسخگویی را مدیر سازمان بوستان‌ها بر عهده بگیرد.
۴- یکی از دلایل افزایش انتقادات در بخش فضای سبز، به ویژه در دوره اخیر، نامشخص بودن فرآیند تصمیم‌گیری و از سوی دیگر عدم پاسخگویی مناسب به نظرات مطرح شده است. شهردار، رییس و سخنگوی شورا گاهی به این انتقادات به صورت پراکنده پاسخ داده‌اند اما وجود سازمان مستقل باعث می‌شود که یک مقام مسئول مشخص در جایگاه پاسخگویی قرار گیرد و شهروندان بدانند مطالبات خود را از چه کسی درخواست کنند. تصمیمات شهرداری در مورد فضای سبز نیز با انتقادات زیاد شهروندان و کارشناسان روبه‌رو شده است زیرا شفاف نیست در این تصمیم‌گیری، چقدر از نظرات کارشناسی استفاده شده است. تاسیس این سازمان که دارای چند کارشناس خواهد بود، باعث می‌شود که توجیه تصمیمات مرتبط با فضای سبز و اقناع افکار عمومی بهتر و سریع‌تر انجام شود.
۵- در نهایت باید دوباره تاکید کرد که پارک‌ها و فضای سبز مزیت و قوت شهر گراش نسبت به شهرهای مشابه و همجوار است. این مزیت نباید به دلیل دردسرهای موجود مانند کمبود آب، هزینه‌های نگهداری و.. حذف یا تضعیف شود، بلکه شورا باید تلاش کند این مزیت را با ایجاد ساختارهای مناسبت مدیریت کند و بهبود بخشد.
فضای سبز، درختان و پارک‌ها و زیبایی‌های شهری گراش حاصل دهه‌ها تلاش و البته هزینه‌های فراوان است. به نظر می‌رسد تلاش شورای ششم و مهندس حلیمی، شهردار گراش، نیز ادامه این روند مطلوب است اما خروجی و بازخورد شهروندان نشان می‌دهد این تلاش‌ها و هزینه‌ها نیازمند نگاه و مدیریت ویژه است. تاسیس سازمان «بوستان‌ها و فضای سبز» اثبات می‌کند نگاه به زیباسازی شهر گراش و حفظ فضای سبز فراتر از یک شعار است.