هفت‌برکه: مراسم اولین دوره جایزه دوسالانه احمد اقتداری برای مطالعات خلیج فارس و جنوب ایران در حضور پژوهشگران و فرهنگ‌دوستان در روز پنجشنبه سیزدهم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ در تالار دفاعیه دانشکده علوم پزشکی گراش برگزار شد. در اولین دوره، جایزه‌ی احمد اقتداری به یونس صادقی برای نگارش پایان‌نامه دکترای ایران‌شناسی با عنوان «جریان‌های فکری گرمسیرات فارس از قرن هفتم تا دهم هجری قمری» (دانشگاه شهید بهشتی، سال دفاع ۱۴۰۰) اهدا شد.
در این مراسم دو جایزه‌ی ویژه نیز اهدا شد: جایزه پژوهش گراش از طرف شورای اسلامی شهر و شهرداری گراش به محمدحسن روستایی برای نگارش مقاله «معنای واژه گراش» تقدیم شد (خبر کامل در هفت‌برکه)؛ جایزه‌ی ویژه معماری مهراب، یادبود مرحوم حاج تقی مهرابی را نیز خانواده‌ی مهرابی به مریم حقیری برای نگارش رساله دکتری با عنوان «پژوهشی در تکنیک ساخت گنبدهای مضرس از عهد ایلخانی تا پایان صفوی (نمونه‌های موردی: استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، فارس، بوشهر و هرمزگان)» تقدیم کردند (خبر کامل در هفت‌برکه).
پخش مستند سدیدالسلطنه
پیش از شروع مراسم اصلی، از ساعت ۳ و ۳۰ دقیقه مستند پژوهشی «سدیدالسلطنه» با حضور مهدی ده‌دار، مشاور مستند، به نمایش در آمد. این مستند در واحد تولید مستند صدا و سیمای مرکز خلیج فارس تهیه و تولید شده است و تهیه‌کننده این مستند سعید ماندگاری، و کارگردان آن فرشید ایران‌پرست است.
سدیدالسلطنه کبابی مینابی بندرعباسی، جزو نخستین پژوهشگرانی بود که به مطالعه فرهنگ، آداب و رسوم و سیاست شهرهای حاشیه خلیج فارس همت گماشت و چندین کتاب را در این زمینه به نگارش در آورد. احمد اقتداری به تصحیح و تحشیه کتاب‌های او پرداخت که کتاب «سفرنامه سدیدالسلطنه» از جمله آن است.
این مستند را می‌توانید از این لینک تماشا کنید.
بخش اول: گزارش دکتر رحمانی، دبیر جایزه
دکتر صادق رحمانی، دبیر جایزه احمد اقتداری، در ابتدای این مراسم با خوش‌آمدگویی به حاضرین و پس از تعریف یک خاطره از چگونگی برخورد استاد اقتداری گفت: «فکر و ذکر ایشان به انجام رسیدن تحقیقات در حوزه جنوب و خلیج فارس بود. اقتداری اعتقاد داشت که برای شناخت ایران باید گام به گام همه زوایای آن را دید. ایران تمدن بزرگی است که چهار جریان فکری ایران باستان، ایران پس از اسلام، موج تعقل یونانی و تمدن مدرن غرب را در خود پذیرفته است، هر چند این چهار جریان فکری با هم معارضاتی داشته و دارد.»
او با اشاره به تحقیقات متعدد دکتر اقتداری گفت: «تحقیقات احمد اقتداری، ملتقای فرهنگ و سنت ایرانی، پیش و پس از اسلام است و در هر دو حوزه کتاب نوشته است. اقتداری در فعالیت‌های نوشتاری و تحقیقی خود حوزه متنوعی را تجربه کرده است. از تحقیق و تصحیح و ترجمه گرفته تا موضوعات مختلف تاریخی، زبانشناسی و مطالعات فرهنگی و دریانوردی و در رأس همه اینها تحقیقات مفصل درباره خلیج فارس.» دبیر جایزه احمد اقتداری در پایان گفت: «فراخوان ما در سه استان فارس، بوشهر و هرمزگان منتشر شد و نزدیک به هفتاد اثر در سه قالب مقاله، پایان‌نامه و کتاب به فراخوان جایزه رسید که امروز نتیجه آن اعلام شد.» او اظهار امیدواری کرد در دوره‌های بعد این جایزه استان‌های جنوبی دیگر مانند خوزستان و کرمان هم اضافه شوند.
پس از صحبت‌های دکتر رحمانی، با حضور او و محمدعلی شامحمدی، محمد خواجه‌پور، دو تن دیگر از مدیران موسسه هفت‌برکه گراش، برگزارکننده جایزه احمد اقتداری، از حامیان این دوره از جایزه تقدیر شد. دکتر علیرضا دانشور، رییس شورای شهر و مهدی حلیمی، شهردار گراش (اهداکننده‌ی جایزه ویژه پژوهش گراش)؛ سجاد فتحی، رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی گراش؛ ؛ عزیز نوبهار (بنیاد فرهنگی نوبهار، اهداکننده مبلغ جایزه‌ی اصلی)؛ حبیب‌الله مهرابی (از خانواده مهرابی اهداکننده جایزه معماری مهراب)؛ اکبر باقرزاده (کالای خواب گابریک)، عبدالرضا افشار (مدیر خیریه شباب البرکه) و عابدین قاسم‌زاده حامیان این دوره از جایزه بودند.
بخش دوم: ارائه‌ها و جایزه فرهنگیار
پس از این گزارش اولیه، پنج نامزد جایزه احمد اقتداری هر کدام به مدت ۷ دقیقه به ارائه اثر پژوهشی خود پرداختند: کرامت‌اله تقوی کتاب «ریشه‌های عقب‌ماندگی منطقه جویم» (نشر انالحق، ۱۴۰۲)؛ مریم حقیری رساله دوره‌ی دکتری رشته باستان‌شناسی: «پژوهشی در تکنیک ساخت گنبدهای مضرس از عهد ایلخانی تا پایان صفوی (نمونه‌های موردی: استان‌های کهگیلویه و بویراحمد ، فارس ، بوشهر و هرمزگان)» (دانشگاه تربیت مدرس، ۱۴۰۱)؛ سپهر زارعی مقاله «پژوهش‌های باستان‌شناختی هرمزگان: نه دهه بعد» (از مجموعه مقالات «دریای پارس به روایت باستان‌شناسی»، انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۴۰۰)؛ سالار حسینی کتاب «گویش و فرهنگ مردم سیروییه (فرهنگ هرمزگانی)» (نشر ارشدان، ۱۴۰۲)؛ و یونس صادقی پایان‌نامه دکترای ایران‌شناسی با عنوان «جریان‌های فکری گرمسیرات فارس از قرن هفتم تا دهم هجری قمری» (دانشگاه شهید بهشتی، سال دفاع ۱۴۰۰) را معرفی کردند. گزارش کامل این بخش را در این خبر هفت‌برکه بخوانید.
مراسم ویژه‌ی این بخش، تجلیل از احمد حبیبی به عنوان فرهنگیار خلیج فارس بود. در کلیپی که سایت بستک‌نیوز برای معرفی این پژوهشگر اهل بستک ساخته بود، احمد حبیبی در سخنان کوتاهی گفت: «از سال‌های دور با دکتر اقتداری آشنایی داشتم و مقالات و کتاب‌هایش را مطالعه می‌کردم. ایشان بارها با بزرگان دیگری چون دکتر ایرج افشار و دکتر ستوده به بستک و آن نواحی برای تحقیقات می‌آمدند و به من هم دستور دادند مطالعات و تحقیقاتی انجام دهم.» او سپس چکامه‌ای که سروده‌ی خودش بود و در شب درگذشت استاد احمدخان سروده بود را خواند. این کلیپ را می‌توانید در آپارات (اینجا) تماشا کنید.
برای تقدیر از حبیبی، محمد زارع از لار، عبدالعزیز خضری از اوز، سیدعباس جهانبانی و محمد نام‌آور از گراش به روی صحنه آمدند.
در بخش بعدی برنامه نیز نشان فرهنگیار خلیج فارس که از سوی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان بستک تهیه شده بود، با حضور محمدی‌زاده رئیس اداره فرهنگ و ارشاد بستک، و ابراهیم مهرابی، احمد درویشی و مهندس وقارفرد از گراش به ایشان تقدیم شد.
بخش سوم: اهدای جوایز
در اولین بخش اهدای جوایز، پژوهش برگزیده گراش از طرف شورای اسلامی شهر و شهرداری گراش به محمدحسن روستایی تقدیم شد. برای اهدای این جایزه و لوح تقدیر، دکتر علیرضا دانشور، رییس شورای شهر؛ مهدی حلیمی، شهردار گراش؛ ناصر دلخوش، منصور فیروزی و سعید جعفری، اعضای کنونی شورای شهر و همچنین محمد کریمیان از اعضای پیشین شورای شهر به روی صحنه آمدند.
پس از آن از دکتر عبدالکریم مشایخی، استاد تاریخ و رئیس مرکز ایران‌شناسی بوشهر و یکی از داوران این دوره که پیشنهاد شهروندی افتخاری بوشهر را برای دکتر اقتداری ارائه کرده بود، تقدیر و تجلیل شد. دکتر مشایخی در کنار دکتر نورالله مرادی نوروزی، باستان‌شناس و معاون آموزشی سازمان حفاظت محیط زیست؛ و سیداحمد عسکری، دکترای مطالعات فرهنگی و عضو پژوهشگاه علوم انسانی هیات داوران این دوره را تشکیل می‌داند.
دکتر مهدی مهدی‌زاده، رییس دانشگاه آزاد اسلامی گراش؛ دکتر قاسمعلی مقتدری، رییس دانشگاه پیام نور اوز؛ و مهندس فرزاد قناعت‌پور، مدیر برج علم و فناوری لارستان، برای اهدای هدیه و لوح تقدیر به دکتر مشایخی دعوت شدند.
سپس دکتر مشایخی در سخنانی کوتاه گفت: «باعث افتخار من است که بین مردم بافرهنگ گراش هستم و برای اولین بار به دعوت آقای رحمانی به گراش آمده‌ام.»
او سپس با اشاره به اشتراک بزرگ خودش و دکتر اقتداری یعنی مطالعات خلیج فارس گفت: «توصیه می‌کنم کتاب «کاروان عمر» نوشته‌ی استاد اقتداری را همشهری‌هایش بخوانند. وقتی کتاب را می‌خوانید به شجاعت این مرد بیشتر پی می‌برید.»
او نمونه‌ای از این شجاعت را نیز با اشاره به دیدار دکتر اقتداری با هویدا نخست‌وزیر وقت در مورد جدایی بحرین از ایران بیان کرد: «به هویدا گفته بود که به شاه بگوید: احمدشاه ضعیف و رضاشاه مقتدر بحرین را از خاک ایران جدا نکردند اما تو این کار را کردی.»
او سپس درباره‌ی شهروندی افتخاری دکتر اقتداری هم گفت: «به خاطر وجه اشتراک ما یعنی مطالعات و تاریخ این سرزمین و جنوب ایران و آب‌راه‌های خلیج‌فارس به این نتیجه رسیدم که او باید شهروند افتخاری بوشهر شود و همین مساله دوستی ما را بیشتر کرد.»
اهدای جوایز اصلی
اهدای جایزه احمد اقتداری بخش پایانی مراسم بود. دکتر عبدالکریم مشایخی، دکتر صادق رحمانی، عزیز نوبهار، اکبر باقرزاده، علی دیباچی، سجاد فتحی و دکتر فروغ هاشمی، روسای ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان‌های گراش و اوز، از همراهان این بخش بودند.
از سه نامزد نهایی، کرامت‌اله تقوی، سپهر زارعی و سالار حسینی با اهدای دو میلیون تومان و لوح تقدیر تجلیل شد. مریم حقیری، دیگر نامزد نهایی، جایزه پنج میلیونی بخش ترویج معماری (جایزه مهراب) و لوح تقدیر را دریافت کرد. برنده‌ی جایزه ده میلیون تومانی و لوح تقدیر نیز یونس صادقی بود که آن را از دستان دکتر احمد حبیبی، فرهنگیار خلیج فارس، دریافت کرد. استاد حبیبی که به پیشنهاد مدیر بنیاد فرهنگی نوبهار برای اهدای این جایزه دعوت شد، این مبلغ را به عنوان کمک‌هزینه چاپ و انتشار کتاب حایز جایزه اهدا کرد.
