هفت‌برکه: «روش‌های نوین پیشگیری، مراقبت و درمان سرطان در سالمندان» محور مقالات هفتمین همایش علمی آنکولوژی (سرطان‌شناسی) گراش بود. این همایش سی‌ام فروردین‌ماه ۱۴۰۳ در سالن شیخ احمد انصاری دانشکده‌ی علوم پزشکی برگزار شد. در بخش اول گزارش مهمترین موضوعات مطرح شده در نوبت صبح همایش را مرور کردیم (اینجا).
از ساعت ۳:۱۰ عصر بخش دوم سخنرانی‌های هفتمین کنفرانس علمی آنکولوژی گراش با پخش کلیپی درباره‌ی معرفی شهر گراش و چهره‌های شناخته‌شده آن شروع شد و متخصصان و اساتیدِ دعوت‌شده با نمایش اسلایدهای مرتبط با بحث‌های تخصصی خود، سخنرانی کردند.
باید بیمار در تمام ابعاد درمان شود
در اولین سخنرانی دکتر منصور انصاری متخصص رادیوآنکولوژی با موضوع مدیریت یک فرد مسن مبتلا به سرطان صحبت کرد. او با اشاره به شعری از حافظ گفت: «به قول حافظ: چون پیر شدی حافظ، از میکده بیرون شو! اما هنوز می‌توان امیدوار بود!» و ادامه داد: «ما درمان را بایستی بر اساس بیمار منطبق کنیم. در واقع به جای بیماری، بیمار باید درمان شود و تمام ابعاد آن بیمار را در مسائل زیستی، جسمی، روحی و روانی و اجتماعی بشناسیم و بعد درمان شروع شود. ضمن اینکه عامل تعیین‌کننده نه سن بیمار که شرایط بیمار است.» او سپس با اشاره به گستردگی شیوع سرطان در دنیا و ایران گفت: «جامعه به سمت پیر شدن می‌رود و تا سال ۲۰۳۰ بیشتر آمار مبتلا مربوط به افراد مسن است. شرایط موثر در مدیریت بیماری این گروه شامل شرایط جسمی، روحی، ارتباطات اجتماعی، داروها و سایر عوامل است. افسردگی و آسیب‌پذیری بیمار از لحاظ روحی و جسمی مهم است و باید مدیریت شود.» او در پایان گفت ارزیابی بیمار مسن در واقع چراغ راه درمان و نحوه‌ی مدیریت بیماری است و سپس با اشاره به شعری از صادق رحمانی سخنان خود را پایان داد.
سپس دکتر دنا فیروزآبادی متخصص داروسازی و استادیار دانشگاه، درباره‌ی داروشناسی و عوامل شیمی‌درمانی در سالمندان مبتلا به سرطان سخنرانی کرد. او گفت: «دارودرمانی در جمعیت مسن می‌تواند تحت تاثیر تغییرات جسمی بدن فرد با کهنسالی قرار بگیرد. این تغییرات جسمی می‌تواند در زمینه‌ی جذب یا کاهش حرکات دستگاه گوارش، کاهش ترشحات گوارش و یا در زمینه‌ی توزیع دارو با تغییر در نسبت آب و چربی بدن فرد و یا تغییر سطح سرمی آلبومین و یا متابولیسم دارو با کاهش سایز کبد و کاهش خون‌رسانی بافت کبد و یا دفع کلیوی دارو و افزایش ماندگاری دارو باشد.»
او با تایید سخنان دکتر ملک‌زاده در تقدم شرایط و کارکرد بدنی نسبت به سن گفت: «مسئله‌ی مصرف همزمان چند دارو در بیمار مسن مهم و ممکن است منجر به بروز تداخلات دارویی یا اختلال در روند درمان او شود. مسئله‌ی دیگر فهم در تصمیم‌گیری در درمان بیمار مسن است که به عدد سن ارتباطی ندارد و باید کارکرد بدنی و بیماری‌های همزمان بیمار مورد توجه قرار گیرد.»
همچنان جراجی بهترین درمان در مبتلایان به سرطان است
در بخش بعدی، دکتر وحید زنگوری، فلوشیپ جراحی سرطان با این سوال که آیا جراحی بهترین درمان برای بیماران مسن مبتلا به مراحل اولیه سرطان معده است، صحبت‌هایش را آغاز کرد. او گفت: «در افراد مسن با توجه به عوارض زیاد بعد از جراحی باید به عواملی چون آلزایمر توجه کنیم و همچنان جراحی بهترین درمان در مبتلایان به سرطان است. روش‌های جدید مانند لاپراسکوپی یکی از گزینه‌های مناسب است.»
پس از یک استراحت کوتاه و پذیرایی، سخنرانی‌ها با ارائه‌ی محسن شادی درباره‌ی یک داروی جدید در درمان بیماری سرطان پستان ادامه پیدا کرد. او گفت: « در حال حاضر دنیا به سمت تولید داروهای نوین درمان سرطان گام برمی‌دارد و خوشبختانه با وجود شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی مانند سیناژن و نانوالوند داروهای درمان سرطان در داخل تولید می‌شود. بیماران از سن ۴۰ تا ۵۰ سالگی درگیر می‌شوند و هر چه روش‌ها و داروهای درمانی به روزتر می‌شود، سن ابتلا نیز کاهش می‌یابد و حتی به کودکان رسیده است. یکی از جدیدترین این داروها، داروی تراستیمر است که در ایران در شرکت نانوالوند تولید می‌شود.» او سپس درباره‌ی چگونگی تاثیر و روند این دارو بر درمان این نوع سرطان صحبت کرد.
سپس دکتر محمد محمدیان‌پناه متخصص رادیوآنکولوژی و استاد گروه رادیوآنکولوژی با طرح این سوال که آیا افراد مسن مبتلا به سرطان روده به طور متفاوتی درمان می‌شوند، توضیحاتی داد. او نیز با نام بردن از سرطان روده‌ی بزرگ به عنوان یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در ایران و دنیا گفت: « این سرطان بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. درمان این نوع سرطان در افراد مسن در صورتی که شرایط سلامت جسمی، روحی و اجتماعی آنها خوب باشد، تفاوتی با درمان افراد جوان ندارد. اما در صورتی که وضعیت سلامت آنها شکننده باشد و یا از بیماری‌های زمینه‌ای رنج می‌برند باید درمان را بر اساس تحمل آنها تعدیل کرد.»
بحث ملاحظات اخلاقی در رابطه با بیماران مبتلا به سرطان اهمیت زیادی دارد و دکتر محمدرضا روانبد فوق‌تخصص خون و سرطان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در مورد مسائل اخلاقی در بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته تا آخر عمر سخنرانی کرد. او درباره‌ی ملاحظات اخلاقی درباره‌ی بیماری سرطان با ارائه‌ی موارد مطالعه‌ی تجربی از بیماران خود و همکارانش اهمیت مسائل اخلاقی در درمان سرطان را تشریح کرد و گفت: « مسئله‌ی اول اطلاع‌رسانی به بیمار است. سوال اصلی این است که چه چیزی و به چه میزان باید به بیمار گفته شود. قانون ما در این مورد بسیار مبهم است. این مساله بستگی به درخواست بیمار و اطرافیان او دارد. مسئله‌ی دوم رازداری درباره‌ی بیماری است و به نوع رفتار مراکز درمانی و خانواده بر می‌گردد و بهترین رفتار فراهم کردن بهترین شرایط برای بیمار است. موضوع سوم بحث رضایت است که پزشک هر کاری می‌کند باید با رضایت بیمار باشد. » به گفته‌ی دکتر روانبد گرفتاری اخلاقی دیگر که رو به گسترش است درمان‌های جدید و گران‌قیمت است. او در انتها، با یادی از شیخ احمد انصاری و نمایش عکسی از گراش در شب به سخنرانی خود پایان داد.
سخنران بعدی دکتر مسعود صیاد فلوشیپ جراحی سرطان بود که درباره‌ی جراحی سرطان در ارتباط با افراد مسن و ریسک آن به زبان انگلیسی توضیحاتی داد.
در بخش پایانی از مباحث متخصصان، پنل تخصصی درباره‌ی درمان سرطان پستان در بیماران سالمند به ریاست دکتر علیرضا رضوانی و بحث و تبادل نظر پزشکی دکتر ابوالفضل خلفی‌نژاد، دکتر وحید زنگوری، دکتر مسعود صیاد و دکتر حمید نصرالهی با بررسی موارد مطالعه‌ی تجربی در بیماران با شرایط حاد و پیچیده برگزار شد و متخصصان تجربیات خود را از روش درمانی مناسب هر بیمار به اشتراک گذاشتند. دکتر رضوانی با خواندن شعری از حافظ آنجا که سروده «گر چه پیرم تو شبی تنگ در آغوشم کش، تا سحرگه ز کنار تو جوان برخیزم» مبحث را تمام کرد.
پخش کلیپی از آیین تجلیل از دکتر رضا ملک‌زاده که کلنگ احداث دانشکده‌ی علوم پزشکی گراش را به زمین زده است، بخشی از مراسم پایانی این کنفرانس بود که در آن چند تن از متخصصان و محققان درباره‌ی شخصیت علمی این چهره‌ی معتبر علمی صحبت کردند. دکتر خالقی، دکتر تاجبخش و دکتر عبدالهی با حضور در جایگاه از خدمات دکتر ملک‌زاده، دکتر جواد حسینی و دکتر طاهری تقدیر و هدیه‌ای به رسم یادبود به آنها تقدیم کردند.
با گرفتن عکس یادگاری جمعی، هفتمین کنفرانس علمی آنکولوژی گراش در ماراتنی دوازده ساعته، در ساعت هشت شب پایان یافت.