هفتبرکه: «یخدو» نام صندوق قدیمی برای نگهداری چیزهاست. با هشتگ #یخدو در هفتبرکه، نویسندگان مختلف به مرور تاریخ و معانی فرهنگی و اجتماعی اشیا و کلمات میپردازند.
فرشته صدیقی: معماری خانههای قدیمی سبک و سیاق جذابی داشته است که البته باگهای امنیتی نیز کم نبوده است. پشت بام منازل در گذشته برای ایمنی «پَرواسَه» و «راغبو» داشتهاند. پرواسه دیواری حایل به سمت کوچه بوده به بلندای ۱۵۰ سانتیمتر. اما راغبو که احتمالا تغییریافتهی ترکیب «رُخبام» باشد، دیواری کوتاه با ارتفاعی حدود ۷۰ تا ۷۵ سانتیمتر به سمت حیاط است که هم کاربرد حفاظت و هم زیبایی دادن به نمای خانه را داشته است.
راغبو را امروزه جانپناه یا هندریل میخوانند و ارتفاع استانداردش حدود ۱۲۰ سانتیمتر است. میگویند که راغبو برای اولین بار در معماری یونان باستان مورد استفاده قرار گرفت و اندکاندک در سایر نقاط دنیا نیز رایج شد. راغبو در گذشته از جنس خود دیوار بود اما اکنون از مواد مختلفی در اجرای آن استفاده میشود، از جمله: شیشه، نردههای سنگی، چوبی، استیل و تلفیقی. اکنون دیگر پشت بام نقش پررنگی در منازل ما ندارد، اما در طی زمان، نقایص امنیتی آن برطرف شده و جنبهی زیبایی و تاثیرش بر نمای ساختمان نیز مورد توجه ویژهای قرار دارد.
راغبوهای قدیم از استانداردهای ایمنی دور بوده، تا جایی که بارها اشخاص و علیالخصوص کودکان را دچار حوادثی خطرناک مینموده است. قدیمترها، فصلی که هوا رو به گرمی میرفت، محل خوابِ اکثر خانوادهها از اتاق به حیاط یا پشت بام تغییر مییافت. دمادم غروب آفتاب و یا همان اوایل شب، فرزندانِ خانه رختخوابها را در جاهای مد نظر میگستراندند تا برای موقع خواب، خنک شوند. صبح هم آنها را برمیچیدند.
حدود ۵۰ سال پیش، یکی از دختربچههای فامیل ما در حین انجام همین فعل خطیر، چند رختخواب را تا میزند و بر لبهی راغبو میگذارد. اما از بدِ حادثه، در پی غلبهی سنگینی آنها بر وزن نحیفش، در همان حالت از پشت بام به میان حیاط سقوط میکند، ولی در کمال ناباوری شاهدان حادثه، آناً از جا برمیخیزد و به دنبال بازی روزانهاش میرود! به لطف خدا همان رختخوابها مانند تشک نجات عمل کرده و مانع پوستر شدن دخترک بینوا شده بود!
ستون یخدو را در این صفحه دنبال کنید.